کتاب «ارتباطات؛ یک پسارشته» ترجمه میشود
کتاب «ارتباطات؛ یک پسارشته» در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ترجمه میشود. این اثر نگاه جدیدی به رشته ارتباطات دارد و آن را برتر از یک میانرشته، به عنوان دانشی فرارشتهای معرفی میکند.
این کتاب، بینشِ مخاطبِ عام و خاص را به رشته ارتباطات به مثابه حوزهای که پیوند تنگاتنگ با سایر حوزهها و رشتههای علوم انسانی و پایه دارد، ارتقا میدهد. همچنین مخاطب را با پیچیدگیها و متغیرهای مختلف حوزه نظری ارتباطات بیشتر آشنا میکند و در این مسیر از رویکردهای ایجابی و سلبی توامان بهره میبرد. در واقع اثر مذکور میتواند حوزه نظری رشته ارتباطات در ایران را دستخوش تغییر کند و دستورکار جدیدی برای نظریه پردازی در این حوزه ارائه دهد.
همچنین، با توجه به نگاه پژوهشمحورِ نویسنده، میتوان امیدوار بود این اثر حوزه پژوهشی رشته ارتباطات و مطالعات رسانه را غنیتر سازد و امکان فعالیت بیش از پیش سایر رشتههای علوم انسانی در رشته ارتباطات را فراهم آورد. به بیان دقیقتر، بینش عملی این کتاب امکان آشنایی هر چه بیشتر رشتههای مختلف علوم انسانی در کشور را با رشته ارتباطات و مطالعات رسانه فراهم میکند و غنایِ بیشتر پژوهشهای ارتباطاتی و رسانهای را رقم خواهد زد. از این منظر، ترجمه این کتاب قادر است بسیاری از خلاهای نظری و پژوهشی رشته ارتباطات را مرتفع سازد و زمینهای برای حل مسائل مختلف مطالعات رسانه در کشور ایجاد کند.
این کتاب دارای پنج فصل است؛ فصل اول، چندپارگی و فراتخصصگرایی جاری در مطالعات ارتباطات را بررسی میکند و این موضوع را پیش میبرد که چرا ارتباطات همچنان عمیقا پخش و جدا باقی مانده است. این شرایط تا حدودی نشاندهنده بههمریختگی جاری دانش آکادمیک در سراسر رشتهها و حوزههاست. از طرف دیگر این وضعیت نتیجه مولفههای مشخص در مطالعات ارتباطات نظیر سابقه و تبارشناسی چندرشتهای آن و نیز تفاوتها و بحثهای دائمی درباره تعریف ارتباطات است.
فصل دوم نقشه راهی از مطالعات ارتباطات با تشریح دستههای پژوهشی ارائه میدهد و بحث میکند که وضعیتِ پراکنده این مطالعات اصلاحنشدنی است. نویسنده معتقد است این موضوع نباید مایه نگرانی باشد و باید به صورت عملگرایانه به مثابه خروجیِ اجتنابناپذیرِ مجموعه ناخواستهای از دغدغههای پژوهشی به آن نزدیک شد.
فصلهای سوم و چهارم نیز به تجزیه و تحلیل دو پیشرفت رایج میپردازد، پیشرفتهایی که بیش از پیش مطالعات ارتباطات را چندپاره کرده است: دیجیتالیشدن زندگی اجتماعی و جهانیسازی دانش آکادمیک. همانطور که ارتباطات دیجیتالی به موضوع مطالعه رشتهها و حوزههای متعدد بدل میشود، بیش از پیش (مسئله) فقدان هسته هستیشناختی مطالعات ارتباطات را آشکار و عمیق میکند. همزمان، جهانیسازی مطالعات ارتباطات نیز لایههای پیچیدهای را در اطراف این موضوع و چارچوبهای تحلیلی آن اضافه میکند. با در نظر داشتن این شرایط، وسعت پژوهش بسیار قابل توجه است. مطالعات ارتباطات در جهتهای مختلف نظری و هستیشناختی پاره پاره شده است، مطالعاتی که چندسو، پرجنبوجوش و درهم برهم است. این شرایط ارتباطات را به یک پسارشته بدل کرده است، موضوعی که در فصل ۵ به آن پرداخته میشود.