عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس:

فضاسازی های منفی در زمینه محصولات تراریخته با تعامل نزدیک جامعه علمی با مجلس و دولت خنثی می شود

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با تقدیر از رویکرد کاربردی و دستاوردهای تحقیقاتی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در رفع نیازهای کشور در این حوزه تاکید کرد: با تعامل نزدیک تر مراکز پژوهشی با دولت و مجلس و اطلاع رسانی عمومی در زمینه واقعیت های محصولات زیست فناوری می توان تصورات غلط و نگرانی های موجود در زمینه محصولات تراریخته را برطرف کرد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، دکتر جبار کوچکی نژاد، نماینده مردم رشت در خانه ملت در بازدید از پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی اظهار داشت: منشاء بسیاری از مشکلات و کمبودهای بخش پژوهش، فاصله موجود بین مدیران اجرایی و نهادهای قانون گذاری با مراکز تحقیقاتی است. موسسات پژوهشی و جامعه علمی می توانند با معرفی دستاوردهای خود و تبیین کاربردهای اثربخش فناوری های نوین در رفع چالش ها و مشکلات کشور، حمایت و همراهی مردم و مسوولان را در پیشبرد فعالیت های تحقیقاتی و توسعه فناوری های جدید در بخش های مختلف جلب کنند. در این پژوهشگاه جهت گیری ها و اقدامات بسیار خوبی در زمینه رفع مشکلات بخش کشاورزی انجام شده که در سطح جامعه و مسئولان چندان اطلاعی از آن ندارند و مطمئنا با تعامل نزدیک تر با این بخش ها می توان در بحث بودجه و جلب سایر کمک ها و همچنین رفع برخی نگرانی ها که در اثر عدم اطلاع عمومی درباره فناوری های زیستی در جامعه ایجاد شده، توفیقات خوبی کسب کرد.

دکتر نیراعظم خوش خلق سیما، رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی هم در ابتدای این بازدید با اشاره به نامگذاری امسال به عنوان سال حمایت از کالای ایرانی از سوی مقام معظم رهبری اظهار داشت: رویکرد پژوهشگاه در سال جاری اثرگذاری هر چه بیشتر دستاوردهای تحقیقاتی در افزایش تولید ناخالص ملی و جهت دهی تک تک طرح های تحقیقاتی به رفع حداقل یکی از مشکلات کشور است که مطمئنا با توجه به شعار امسال، زمینه تحقق این رویکرد هم هموارتر خواهد بود.

دکتر حسینی سالکده، معاون پژوهشی پژوهشگاه در گزارشی از فعالیت های تحقیقاتی پژوهشگاه که در قالب چهار پژوهشکده در کرج، تبریز، اصفهان، رشت و مشهد فعالیت دارد، اظهار داشت: زمینه های عمده فعالیت پژوهشگاه شامل انتقال ژن، فیزیولوژی ملکولی، تحقیقات میکروبی، نانوتکنولوژی، کشت بافت، زیست شناسی سامانه ها، دام، طیور و آبزیان، متابولیت های ثانویه و صنایع غذایی است. محور برنامه های پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی هم مبتنی بر مقابله با تنش های محیطی، افزایش کمی و کیفی تولیدات، توجه به محیط زیست و سلامت و ذخایر ژنتیکی است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به رویکرد کیفی پژوهشگاه در جذب نیروی انسانی مجموعه ای از بهترین محققان زیست فناوری کشاورزی کشور از لحاظ رزومه علمی در بخش های مختلف پژوهشگاه فعالیت دارند با این حال از آنجا که هدف ما از تحقیقات، ارتقای تولید ناخالص ملی است، پروسه ارزیابی و تایید طرح ها در این پژوهشگاه بیشتر شبیه بخش خصوصی است؛ یعنی تحقیقات ما صرفا به مقاله ختم نمی شود بلکه باید هزینه صرف شده برای تحقیقات به جامعه برگردد. در این راستا مدیریت فناوری در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی به سطح قائم مقام و معاون فناوری ارتقا یافته است.

حسینی سالکده تصریح کرد: در بسیاری از پروژه های تحقیقاتی، بخش خصوصی از آغاز طرح در کنار محققان است و اسکیل آپ و توسعه طرح تضمین شده و اساسا ایجاد و تقویت شرکت های دانش بنیان از سیاست های محوری ماست لذا نخستین مرکز رشد بیوتکنولوژی کشاورزی کشور را چند ماه پیش در رشت راه اندازی کرده ایم.

وی با ابراز تاسف از اینکه هنوز از سوی برخی بخش ها در کشور به پژوهش به عنوان مقوله ای لوکس نگاه می شود، اظهار داشت: این در حالی است که طبق شاخص های بین المللی اگرچه در زمینه فناوری های بخش کشاورزی در رتبه 76 دنیا هستیم ولی از لحاظ اثرگذاری و برگشت محصول رتبه شانزدهم را در اختیار داریم؛ یعنی از لحاظ برگشت سرمایه به ازای هزینه اختصاص یافته به تحقیقات این حوزه جزو بهترین کشورهای دنیا هستیم. خروجی پیش بینی شده به ازای هر یک میلیارد تومان سرمایه گذاری، هزینه ای در تحقیقات این حوزه در آمریکا، 0.15 دانش فنی و نوآوری، 0.05 پتنت بین المللی، 0.03 قرارداد انتقال فناوری و 25 میلیون تومان درآمدزایی برای دانشگاه یا مرکز پژوهشی مربوطه است که این شاخص ها در ایران به ترتیب دو دانش فنی و نوآوری، 0.3 پتنت بین المللی 1.2، قرارداد انتقال فناوری و 32 میلیون تومان درآمدزایی است که قصد داریم میزان خروجی فناورانه پژوهشگاه به ازای سرمایه گذاری، هزینه ای را از این ارقام هم بالاتر ببریم.

دکتر حسینی سالکده طرح خودکفایی تولید غده بذری عاری از ویروس ارقام مختلف سیب زمینی با فناوری کشت بافت و طرح تولید نهال سیب مالینگ را از جمله طرح های تحقیقاتی با اثرگذاری اقتصادی بالا عنوان کرد و گفت: با تولید و واگذاری دانش فنی غده بذری عاری از ویروس سیب زمینی در پژوهشگاه و واگذاری رایگان دانش فنی آن به 25 شرکت دانش بنیان، کشور در زمینه تامین این بذر به خودکفایی رسیده که تنها تا سال 1394 بالغ بر 29 میلیون دلار صرفه جویی ارزی برای کشور به همراه داشته است. با اجرای طرح تولید نهال سیب مالینگ و واگذاری آن به 9 شرکت خصوصی 72 میلیارد تومان از محل افزایش تولید عاید کشور می شود.

وی در ادامه با اشاره به چالش های جدی ناشی از کمبود فزاینده آب و گسترش خشکسالی اظهار داشت: با توجه به افزایش جمعیت دنیا و کاهش منابع، میزان تولیدات کشاورزی باید با آهنگی قابل توجه افزایش یابد و این در حالی است که تغییرات اقلیمی هم شرایط تولید را روز به روز دشوارتر می کند. در این وضعیت چاره ای جز استفاده از فناوری های نوین که مهم ترین آنها انتقال ژن است، نداریم.

دکتر حسینی سالکده با بیان این که تراریزش به عنوان یکی از موثرترین و مناسب ترین روش های اصلاح ژنتیکی در عرصه کشاورزی جهانی مورد توجه قرار دارد، اظهار داشت: بررسی بازار جهانی بیوتکنولوژی کشاورزی نشان می دهد در سال 2017 بازار جهانی بذر تراریخته به بیش از 20 میلیارد دلار رسیده که به دلیل مشکلات موجود، متاسفانه سهم ما از این بازار کلان، صفر است.

دکتر خوش خلق سیما، رییس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی هم با ابراز تاسف از زیان های سنگین ناشی از فضاسازی ها و مانع تراشی های غیرعلمی علیه توسعه فناوری های زیستی و تولید  محصولات تراریخته در کشور اظهار داشت: تا چند سال پیش با وجود همه محدودیت های سخت افزاری و عدم دسترسی به تجهیزات پیشرفته، شرایط بسیار خوب و دلگرم کننده ای از لحاظ نرم افزاری و وجود نیروی انسانی متخصص در زمینه مهندسی ژنتیک کشاورزی داشتیم.

وی افزود: متاسفانه با فضاسازی های منفی که در چند سال اخیر و بعد از اعلام تولید محصولات تراریخته در داخل کشور علیه این فناوری آغاز شده دیگر کمتر دانشجویی مایل به فعالیت در حوزه انتقال ژن است. جای تاسف است که در حالی که کشورهای غربی هر روز بیش از گذشته در مقابل مراودات علمی بین المللی محققان ایرانی و انتقال دانش روز این حوزه به ایران سنگ اندازی می کنند عده ای نیز در داخل کشور با طرح مطالب غیرعلمی و ادعاهای خلاف واقع در زمینه محصولات تراریخته در محروم کردن کشور از این فناوری های راهبردی به کمک آنها آمده اند.

وی در پایان با اشاره به گسترش روزافزون تولید و مصرف محصولات تراریخته در آمریکا، اروپا و سایر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه علی رغم ادعاها و فضاسازی های غیرواقعی برخی در داخل کشور خاطرنشان کرد: خسارات ناشی از محروم کردن کشور از این فناوری ها که با سرعتی چشمگیر در جهان در حال رشد هستند به هیچ وجه قابل جبران نیست که امیدواریم با روشنگری هایی که در سطح مجلس و مسئولان می شود، عقب ماندگی ها و زیان های ناشی از این شرایط در کشور پایان یابد. در این زمینه آمادگی داریم که هرگونه نگرانی و ابهامی که  در مورد این فناوری ها مطرح است، پاسخ دهیم و نیازمند راهنمایی مراجع و نهادهای ذی ربط که دغدغه هایی در زمینه مراودات بین المللی و ارتباط با مراکز علمی بین المللی دارند، هستیم چرا که انتقال دانش و فناوری های نوین به کشور بدون ارتباط با مراکز علمی و پژوهشی خارجی میسر نیست.

عکس: سینا معتمدراد