طرحهای خاتمه‌یافته و در حال اجرای مرکز طرحهای ملی معرفی شد
طرحهای خاتمه یافته:
پیمایش مصرف کالای فرهنگی ایرانیان (موج سوم)
موج سوم پیمایش ملی «مصرف کالاهای فرهنگی در ایران» که پس از ۱۶ سال توسط دفتر طرحهای ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اجرا شد، پایان یافت. هدف از انجام این پیمایش، سنجش رفتارهای فرهنگی مردم ایران در حوزه مصرف کالاهای فرهنگی بوده است.
پیمایش «مصرف کالاهای فرهنگی در ایران»، سه محور «فعالیت فرهنگی»، «مصرف» و «تقاضای فرهنگی» را در قالب مقولاتی مانند: فعالیت مذهبی، فعالیت اجتماعی، فعالیت ورزشی، فعالیت تفریحی، فعالیت هنری و دستی، کتاب و کتابخوانی، روزنامه و مجله‌خوانی، مصرف رادیو،تلویزیون (و انواع دیگر رسانههای صوتی تصویری)، رایانه، اینترنت، ماهواره و تلفن همراه، سینما و تئاتر، موسیقی، تسهیلات (امکانات) فرهنگی، زمان فراغت و نیازهای فرهنگی، مورد بررسی و سنجش قرار داده است.
مرحله گردآوری اطلاعات موج سوم پیمایش ملی «مصرف کالاهای فرهنگی در ایران» از ۲۴ فروردین ۱۳۹۸ توسط مرکز طرحهای ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات آغاز شد و به مدت ۲۰ روز ادامه یافت. جمع آوری اطلاعات مورد نیاز این طرح، با تعداد نمونه ۱۵۵۰۰ نفر از افراد بالای ۱۵ سال ساکن شهر و روستا و درگستره ملی انجام شد. در این پیمایش، پرسشگران برای تکمیل پرسشنامه، به ایرانیان ساکن در ۳۱ مرکز استان، ۸۵شهر (غیر مرکز استان) و ۵۰۰ روستا مراجعه کردند.
در جمع آوری اطلاعات موردنیاز این طرح حدود ۴۰۰ نفر، شامل پرسشگران، مدیران اجرایی و ناظران با مرکز طرحهای ملی پژوهشگاه و به مدت دو ماه همکاری کردند و درنهایت داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط تیم علمی طرح تدوین شد.
در پیمایش موج سوم علاوه بر تنظیم و تطبیق تعداد نمونه‌های این طرح با قواعد نمونه‌گیری طرحهای ملی در دست اجرای پژوهشگاه، واحد مورد مطالعه نیز از «خانوار» به «فرد» تغییر یافته است. در این طرح سعی شد با حفظ ساختار کلی طرح، در برخی موارد و آن هم به اقتضای تغییرات فرهنگی، نسبت به روزآمدکردن برخی سوالات اقدام شود. گفتنی است موج اول این پیمایش در سال ۱۳۷۹ و موج دوم آن در سال ۱۳۸۲ انجام شده است
پیمایش سنجش سرمایه اجتماعی چهره‌های شاخص
هدف از انجام این پیمایش بررسی نگرش مردم ایران در خصوص مرجعیت فکری-فرهنگی چهره‌های شاخص و مقایسه آن با سایر الگوهای مرجعیت فکری-فرهنگی سنتی جامعه ایران بوده است.
در این پیمایش مقولاتی مانند: داشتن چهره شاخص مورد علاقه، طبقه‌بندی چهره‌های شاخص، چهره‌های برتر سال ۹۸ ایرانیان، نحوه ارتباط با چهره های شاخص، عضویت در انجمن یا شوراهای محلی، عضویت در انجمن‌های صنفی، عضویت در گروههای مذهبی یا دینی، عضویت در گروه‌ها و انجمن‌های فرهنگی-هنری، عضویت در گروه‌ها و انجمن‌های ورزشی، عضویت در سازمانهای مردمی یا گروههای مدنی، روند تغییر چهره‌های شاخص، اعتماد به چهره‌ها و گروههای اجتماعی، بررسی روند اعتماد به چهره‌ها و گروههای اجتماعی سنجش، توصیف، تحلیل شدهاند.
جامعه آماری این طرح، شامل تمامی افراد ۱۸ سال به بالا خانوارهای معمولی ساکن در ۳۱ مرکز استان کشور است و نمونه‌گیری به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای با تعداد نمونه ۵۰۰۰ نفر انجام پذیرفته است.
گزارشهای ملی فرهنگ
گزارشهای ملی فرهنگ شامل سه گزارش مستقل در حوزههای سینما، نمایش و مطبوعات میگردد. این گزارش‌ها از سه بخش توصیف وضعیت، تحلیل وضع موجود و توصیههای سیاستگذاری تشکیل شدهاند و در هر بخش ابعاد مختلف حوزههای ذکر شده با اتکا به آمار و ارقام موجود مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
طرحهای نظرسنجی
گروه افکارسنجی دفتر طرحهای ملی ۷ موج نظرسنجی با موضوع کرونا و ابعا مختلف آن در دستور کار قرار داد که سه موج آن انجام شده است.
این نظرسنجیها در گستره ملی و با جامعه آماری افراد بالای ۱۸ سال ساکن در شهرها و روستاهای کشور انجام میشود و نتایج آن در اختیار مسئولین و مردم قرار می‌گیرد.
طرحهای در حال اجرا
پیمایش ملی ارزشها و نگرشهای ایرانیان (موج چهارم)
این پیمایش درصدد شناخت و سنجش ارزشها و نگرشهای ایرانیان در ابعاد مختلف (ارزشهای بنیادین، ارزشها و هنجارهای خانوادگی، نگرشهای جنسیتی، رضایتمندی، پنداشت از عدالت و نابرابری، نگرش به حال و آینده، دین، اقتصاد، سیاست، امنیت، اعتماد، اخلاق و ...) است.
جامعهآماری این طرح، مجموعه افراد ایرانی ۱۵ تا ۷۵سال ساکن مناطق شهری و روستایی کل کشور است و تعداد نمونه آن ۱۵۰۰۰ نفر برآورد شده است.
موج اول این پیمایش در سال ۱۳۷۹، موج دوم آن سال ۱۳۸۱ و موج سوم آن در سال ۱۳۹۴ انجام شده است.
پیمایش ملی هویت ایرانیان
این پیمایش درصدد شناخت و سنجش انواع هویت ایرانیان (ملی، دینی، قومی، مدرن و فردی) و پاسخگویی به سئوالاتی از این دست است: این هویتها از چه ابعادی تشکیل‌شده و میزان اهمیت هریک در ساختار هویت اجتماعی چقدر است؟ این هویتها چه رابطهای با یکدیگر دارند؟ آیا تقویت یکی باعث تضعیف دیگری میشود یا تقویت آن را به دنبال دارد؟ شدت و شعف این هویتها با توجه به ویژگیهای فرهنگی اجتماعی چگونه است؟
جامعهآماری این طرح، مجموعه افراد ایرانی ۱۵ تا ۷۵ سال ساکن مناطق شهری و روستایی کل کشور است و تعداد نمونه آن ۱۴۰۰۰ نفر برآورد شده است.
پیمایش ملی سبک زندگی در ایران
این پیمایش درصدد شناسایی و سنجش وضعیت موجود سبک زندگی شهروندان در ایران است. مهمترین پرسشهای مطرح شده در این پیمایش عبارتند از: الگوهای سبک زندگی نزد ایرانیان چگونه‌اند؟ عناصر اصلی تشکیل دهنده این الگوها کدامند؟ در ساخت و طراحی الگوهای سبک زندگی، نقش افراد و ساختارها چیست؟ چه عواملی در این طراحی موثر هستند.
جامعهآماری این طرح، مجموعه افراد ایرانی ۱۵ تا ۷۵ سال ساکن مناطق شهری و روستایی کل کشور است و تعداد نمونه آن ۱۴۰۰۰ نفر برآورد شده است.
پیمایش ملی شبکههای اجتماعی در ایران
این پیمایش با هدف شناخت و سنجش ارزشها، نگرشها و رفتارهای کاربران ایرانی رسانههای اجتماعی تعریف شده است. مهمترین اهداف این پیمایش عبارت است از: مفهوم پردازی و صورتبندی «فرهنگ رسانههای اجتماعی»، بررسی «فرهنگ رسانههای اجتماعی» در ایران در ابعاد مختلف مصرف، رفتار، ارزش ها و نگارشها و...، مقایسه استانها براساس ابعاد مختلف فرهنگ رسانههای اجتماعی، فراهم کردن بانک داده برای تحلیل مقایسهای ارزشها و نگرشهای اقتصادی، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی کاربران و غیر کاربران رسانه های اجتماعی.
جامعهآماری این طرح، کاربران ایرانی ۱۵ تا ۷۵ سال ساکن مناطق شهری و روستایی کل کشور است و تعداد نمونه آن ۱۲۰۰۰ نفر برآورد شده است.
طرح تدوین الگوی سیاستی و ترویجی ارتقاء سواد رسانهای (مرحلهی اجرایی)
این طرح در دو مرحلهی مطالعات نظری و اجرایی تدوین شده است. در مرحلهی مقدماتی که در سال گذشته به پایان رسیده، سواد رسانهای در پژوهش‌های داخلی و خارجی بررسی‌شده، تجارب جهانی ارتقا سواد رسانهای مورد تحلیل قرار گرفته و بسته‌های سیاستی مناسب با تاکید بر برگزاری کارگاههای آموزشی و تالیف و ترجمه متون برای ارتقاء سطح سواد رسانهای در کشور ارائه شده است. در ادامه اجرای کارگاههای آموزشی به منظور تربیت مدرسان سواد رسانهای، ترجمه برخی کتاب مهم و مرتبط با سواد رسانهای و تالیف دست نوشته‌هایی به منظور آموزش سواد رسانهای به طلاب، روزنامه نگاران و سلبریتی‌ها در دستور کار قرار دارد.
طرح ابعاد، پیامدها و آثار پیوستن ایران به کنوانسیون برن
این طرح به مطالعه و بررسی نتایج و تاثیرات پیوستن ایران به کنوانسیون برن میپردازد. مهمترین پرسشهای این پژوهش از این قرارند:
مالکیت ادبی و هنری از منظر فقهی مشروع است؟
نسبت مفاد کنوانسیون برن با مبانی فقهی و حقوقی نظام حقوقی ایران چیست و در صورت مغایرت برخی مفاد کنوانسیون برن با مبانی فقهی و حقوقی راه حل چیست؟
به لحاظ شرعی چگونه می‌توان با محدودیت در حقوق و آزادی اتباع ایرانی از طریق شناسایی حقوقی برای اتباع خارجی اقدام کرد؟
وظیفه دولت نسبت به حفظ حقوق پدیدآورندگان ایرانی در سطح بین المللی چیست و در این راستا چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟
روش محاسبه مصالح و منافع برای الحاق به کنوانسیون برن چیست؟
حوزههای مورد حمایت در کنوانسیون برن برای محاسبه مصلحت و منفعت کدام است؟
با فرض پذیرش یا عدم پذیرش چه اقداماتی به لحاظ فرهنگی، حقوقی و قضایی باید در سطح ملی انجام داد؟
طرح مطالعات کودکی
این طرح شامل چهار بخش اجرای پیمایش، ترجمه متون، تالیف گزارش های سیاستی و برگزاری نشستهای تخصصی میگردد. در بخش پیمایش، دو طرح «کودکان ایران در اینترنت» و «بررسی وضعیت خودشیفتگی سازگارانه و ناسازگارانه، حرمت خود و ابعاد سازگاری در کودکان و نوجوانان ایرانی» در دستور کار قرار دارند. پیمایش «کودکان ایران در اینترنت» به منظور گردآوری اطلاعات و شواهد متقن فراملی پیرامون مخاطرات، فرصت‌ها و حقوق دسترسی کودکان، به خصوص در کشورهایی که گسترش اینترنت پدیده به نسبت جدیدی است، طراحی و اجرا شده است. دو پرسش پژوهشی مرتبط با یکدیگر این کار را هدایت کرده است:
اینترنت از چه راه و با چه سازوکاری اثر مثبتی بر زندگی بچه‌ها دارد – برایشان فرصت‌ساز است و شرایط را برای زیست بهینه آنان فراهم می‌کند؟
- اینترنت از چه راه و با چه سازوکاری در زندگی کودکان مسئله‌ساز میشود و اگر از آن‌ها حفاظت نشود باعث تشدید مخاطرات و بر هم خوردن شرایط زیست بهینه آنان میشود؟
جامعه آماری این پیمایش کودکان ایرانی کاربر اینترنت۷ تا ۱۷ سال هستند و تعداد نمونه آن ۵۰۰۰ نفر در کل کشور است.
در بخش ترجمه متون ۵ کتاب مهم و اصلی مرتبط با مطالعات فرهنگی و اجتماعی کودکی ترجمه میشوند. در بخش تدوین گزارشهای سیاستی، چندین گزارش به وسیله متخصصان این حوزه با رویکرد فرهنگی و اجتماعی تدوین میگردند. در بخش نشستهای تخصصی تا به حال ۸ نشست با حضور اندیشمندان و متخصصان حوزهی کودکی برگزار شده است و برگزاری نشستهای دیگر نیز در دستور کار قرار دارد. در این نشستها، هر یک از متفکرین، مهمترین مسئله‌ی کودکی از دیدگاه خود را مورد بررسی و کاوش قرار می‌دهند.