وجود رانت و انحصار در ساختار اجرایی کشور، مانع استفاده از دانش تخصصی می‌شود
به نقل از روابط عمومی دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد استانی خراسان رضوی، دکتر محمدحسین امید رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی در نخستین روز همایش ملی برنامه ریزی درسی و اشتغال که در استان خراسان رضوی و در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، به عنوان یکی از سخنرانان کلیدی این همایش در خصوص تدوین محتوای دوره آموزشی مبتنی بر شایستگی های شغلی بصورت مجازی سخنرانی کرد.
رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی ضمن تسلیت شهادت شهید فخری زاده، گفت: ترور دانشمندان در تمام دنیا محکوم است اما وقتی به کشور ما می‌رسند، متاسفانه شاهد استانداردهای دوگانه غرب در این خصوص هستیم.
وی افزود: همانطور که می‌دانید سالهاست ما تحت فشار هستیم از سوی دستگاه‌های دیگر که چرا دانش‌آموختگان ما امکان جذب در بازار کار را ندارند؛ متاسفانه در طول سالیان اخیر مجبور شدیم ظرفیت آموزش عالی کشور را افزایش دهیم تا جایی که امروزه از آن به عنوان یک معضل تلقی می‌شود.
دکتر محمدحسین امید خاطرنشان کرد: طبق آمارهای واصله، حدود ۲میلیون صندلی در آموزش عالی کشور ایجاد شده است در حالی که نیاز بازار کار کشور، بسیار کمتر از این تعداد می‌باشد؛ پس از فروکش کردن ارزش کنکور، مسئولین کشور توپ توسعه را به زمین آموزش عالی انداختند و خواستار توسعه بیشتر شدند و دانشگاه‌ها مکانی برای سرگرم شدن جوانان مملکت شدند.
وی ادامه داد: این فشار مسئولین از کارشناسی به کارشناسی ارشد و سپس به دکتری رسید که با تصمیم آنها، ظرفیت دکتری با افزایش ۴برابری رو به رو شد؛ و سالیانه بالغ بر ۲۰هزار نفر به جمعیت دانش‌آموختگان دکتری در کشور ما اضافه می‌شود که طبیعتا ظرفیت جذب بازار کار برای این تعداد از دانش‌آموختگان وجود ندارد.
رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی با بیان اینکه ساختار اقتصادی کشور، نیازی به این حجم انبوه دانش‌آموختگان ندارد، افزود: در برخی مناطق کشور ما نقش یک نهاد توسعه‌ای را بازی کرده ایم و موظف شدیم برای نگه‌داشتن جمعیت در آن نقطه، آموزش عالی ایجاد کنیم.
وی گفت: در دولت‌های مختلف هیچگاه به کسب و کارهای خرد توجهی صورت نگرفته است و همیشه کارهای سنگین و کلان در اولویت قرار داشته است؛ در حالی که هزینه ایجاد کسب و کار خرد، ۱۰ درصد هزینه برای ایجاد کارهای کلان است.
دکتر محمدحسین امید با اشاره به وجود رانت و انحصار در ساختار اجرایی کشور، بیان کرد: بنگاه‌های بزرگ اقتصادی ما نیازی به وجود دانش تخصصی نمی‌بینند؛ در نتیجه اشتیاقی برای استفاده از دانش تولید شده و دانش‌آموختگان ندارند.
وی افزود: بارز ترین نمونه برای مسئله عدم استفاده از دانش‌آموختگان، صنعت خودروی کشور است که ۵۰ سال از عمر آن می‌گذرد اما رانت انحصاری باعث می‌شود که با نازلترین کیفیت تولید و به بازار عرضه می‌کنند؛ متاسفانه به دلیل وجود انحصار هیچگاه نیازی به ارتقاء کیفیت و استفاده از دانش‌آموختگان احساس نکرده‌اند.
رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی یکی دیگر از عوامل عدم استفاده از دانش‌آموختگان را دانش بنیان نبودن بنگاه‌های اقتصادی کشور قلمداد کرد و افزود: دانش آموختگان ما در پارک‌های فناوری و شرکت های دانش بنیان موفق هستند اما با ورود به حوزه صنعت کشور به دلیل انحصار موجود موفقیت لازم را بدست نمی‌آورند؛ البته این‌ها باعث نمی‌شود که ما منکر لزوم تغییر برنامه و به روز شدن فضای آموزش عالی کشور بشویم.
وی بیان کرد: وظیفه ما تربیت دانش‌آموختگانی است که با خلاقیت خود بتوانند به ایجاد اشتغال بپردازند اما باید این بستر نیز برای آنها فراهم باشد تا از ظرفیت‌شان به نحو احسن استفاده شود.
دکتر محمدحسین امید با بیان اینکه یکسان سازی نظام های آموزشی در اوایل انقلاب کاری اشتباه بود، افزود: پیش از این موضوع عده ای در دانشگاه های کشور تحصیل می‌کردند و بلافاصله آماده ورود به بازار کار بودند. ۷سال از عمر این دولت گذشته و کماکان موفق به ساماندهی دانشگاه نشده ایم درصورتی که همگی بر تربیت بی‌رویه دانشجو در قسمت پساتکمیلی واقفیم که این موضوع نیازمند تغییری اساسی در این حوزه است.
وی با اشاره به اینکه به عنوان متولی آموزش عالی باید از نیازهای بخش اجرایی کشور مطلع باشیم، خاطرنشان کرد: با تمامی استانداران و دستگاه‌های مختلف اجرایی کشور مکاتباتی صورت دادیم تا از نیازشان برای تربیت دانش‌آموختگان در برنامه‌های ششم، هفتم و منطقه‌ای توسعه آگاه شویم که متاسفانه تاکنون پاسخی دریافت نکردیم؛ درصورتی که ما قادر به تربیت تمامی نیروهای مهارتی مورد نیاز کشور هستیم.
رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی افزود: ۶۰ الی ۷۰ درصد سرفصل‌های آموزشی ما مبتنی بر فضای کارگاهی و عملی است اما این جایی برای این حجم از دانش‌آموختگان در بازار کار وجود ندارد؛ با اینکه اشتغال‌پذیری جزو معیارهای اصلی دانشگاه‌ها می‌باشد، ما خود را موظف می‌دانیم که در درجه اول دانش‌آموختگانی خلاق و کارآفرین تربیت کنیم.
وی با اشاره اینکه در حوزه نیاز سنجی مشاغل آمادگی تربیت نیروی ماهر را داریم، افزود: دو سال است که دوره های مهارتی را با توجه به رسته های شغلی مختلف تعریف کرده ایم، اما در واقعیت حتی بزرگترین متولی کار در کشور یعنی وزارت کار و رفاه اجتماعی هنوز نمی‌توانند مشاغل موجود را دسته بندی کنند.
دکتر محمدحسین امید در پایان گفت: مسیری در دانشگاه جامع علمی کاربردی در پیش‌گرفته‌ایم که نظام های دوال نام دارد؛ با برخی بنگاه‌های اقتصادی کشور مذاکرات و توافقاتی انجام داده‌ایم تا بخش نظری آموزش بر عهده دانشگاه و قسمت عملی آن نیز توسط بنگاه اقتصادی ارائه داده شود تا این همکاری مشترک به تربیت نیروی ماهر و متخصص ختم گردد.
گفتنی است این همایش با محورهای برنامه ریزی درسی و اشتغال، برنامه درسی و پرورش شایستگی های اشتغال پذیری، برنامه درسی گروه های آموزشی (علوم انسانی، مهندسی، علوم پایه، کشاورزی و پزشکی) و اشتغال، برنامه درسی فوق برنامه و اشتغال
− برنامه درسی و نظام های آموزشی و مهارتی (فنی و حرفه‌ای، علمی کاربردی) و اشتغال، کار آموزی و کارورزی، برنامه درسی محیط کار، توسعه حرفه ای و اشتغال