گزارش پژوهش «بازنمایی سرمایه اجتماعی ایران بر اساس داده‌های موسسه لگاتیوم» با گردآوری و تحلیل حسین تدین و زهرا عباسی ازسوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.

گزارش «بازنمایی سرمایه اجتماعی ایران بر اساس داده‌های موسسه لگاتیوم» با پرداختن به موضوع مهم سرمایه اجتماعی، با بیان اینکه اجماعی درخصوص تعریف دقیق آن وجود ندارد، سرمایه اجتماعی را سازمانی اجتماعی می‌داند که در غیاب آن یا نمی‌توان اهدافی را به‌ دست آورد و یا فقط با هزینه‌های بالاتر می‌توان آن اهداف را تحقق بخشید. از همین‌رو با توجه به اهیمت این موضوع و ارتباط آن در دستیابی به اهداف دیگر، در این گزارش، پیوند بین سرمایه اجتماعی و بهزیستی در اشکال مختلف، از سلامت و آموزش تا مشارکت سیاسی و حکمرانی خوب، به‌طور گسترده‌ مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهشگران این اثر معتقدند، این گزارش به‌منظور بهره‌مندی طیفی گسترده‌ از کاربران از جمله رهبران سیاسی، سیاست‌گذاران، سرمایه‌گذاران، مدیران کسب‌و‌کار، روزنامه‌نگاران و پژوهشگران طراحی شده است. لذا داده‌های گزارش حاضر، که به‌دنبال ارائه تصویری از وضعیت بازنمایی سرمایه اجتماعی ایران در حوزه بین‌الملل است، می‌تواند سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کشور را بر آن دارد که ضمن مقایسه داده‌های این گزارش با داده‌های تولید‌شده سرمایه اجتماعی در داخل کشور و تشخیص شکاف موجود، به بازنمایی مناسب‌تر شاخص‌های مختلف در سطح بین‌المللی بپردازند و از بازنمایی‌های نادرست جلوگیری کنند.

در این گزارش آمده است که ایران، در بین ۱۶۷ کشور حاضر در سیزدهمین گزارش شاخص رونق سال ۲۰۱۹ موسسه لگاتیوم، در مولفه سرمایه اجتماعی، حائز رتبه ۱۲۹ جهانی شده است. لذا روند سرمایه اجتماعی ایران در ده سال گذشته حاکی از آن است که از سال ۲۰۱۲ بالاتر از سطح میانگین خاورمیانه و آفریقای شمالی قرار دارد ولی در این مدت، همواره پایین‌تر از سطح متوسط جهانی بوده است.

این مطالعه «مشارکت مدنی»، «اعتماد نهادی»، «اعتماد بین‌­فردی»، «روابط خانوادگی و فردی» و «شبکه‌های اجتماعی» را به‌عنوان شاخص‌های پنج‌گانه سرمایه اجتماعی طی بازه زمانی ده ساله مورد بررسی قرار داده و ۱۷ گویه برای آن‌ها تعریف کرده است. مطابق یافته‌های این پژوهش، در میان گویه‌های هفده‌گانه سرمایه اجتماعی، نسبت به ده سال پیش، به‌ترتیب ایران در گویه‌های اعتماد به موسسات مالی و بانک‌ها، ایجاد فرصت‌های دوستی، گرفتن انرژی مثبت از خانواده، اعتماد عمومی به سیاست­مداران، مشارکت داوطلبانه، اعتماد به سیستم قضایی، و اعتماد به حکومت ملی رشد منفی را تجربه کرده و به‌ترتیب در گویه‌های کمک به غریبه، اعتماد به نیروهای نظامی، احترام و تکریم، کمک گرفتن از خانواده و دوستان، اعتماد به پلیس، اهدای پول برای امور خیریه، کمک به خانوار دیگر و مشارکت در انتخابات رشدی مثبت داشته است. همچنین در گویه‌های ابراز عقیده به یک مقام عمومی و اعتماد بین‌­فردی تعمیم‌یافته در ایران تغییری وجود نداشته است.

این گزارش در پایان توجه تصمیم‌سازان و سیاست­گذارن به این بازنمایی را لازم دانسته و تاکید می‌کند که هرچند روند جهانی سرمایه اجتماعی در طول ده سال گذشته همواره مثبت و روبه‌رشد بوده، ولی ایران با تغییرات زیادی روبه‌رو بوده و در این مدت، همواره پایین‌تر از سطح میانگین جهانی قرار داشته است. هم‌چنین ایران نسبت به ده سال پیش در میان شاخص‌های پنج‌گانه سرمایه اجتماعی در شاخص اعتماد نهادی، رشد منفی و در مابقی شاخص‌ها رشد مثبت را تجربه کرده است که در پایان پژوهشگران متذکر می‌شوند که این رشد مثبت و منفی نسبت به عملکردمان در این ده سال محاسبه شده است، نه نسبت به رشد جهانی سرمایه اجتماعی، و این امر حاکی از آن است که سرعت رشد شاخص‌های پنج‌گانه سرمایه اجتماعی کشورمان کندتر از بسیاری از کشورهاست.