استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران :  تشخیص زود هنگام اختلال کم توانی و ناتوانی ذهنی می تواند از عوارض جبران ناپذیر آن پیشگیری نماید.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه؛ دکتر سمانه کرمعلی اسماعیلی؛ دکترای تخصصی کاردرمانی و عضو هیئت علمی دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران ضمن گرامیداشت روز کم توانی ذهنی (۳۰تیر ماه) عنوان کرد: دوران کودکی ، بهترین زمان برای انجام مداخلات لازم جهت بهبود عملکرد مغز است و عدم استفاده از این فرصت طلایی ، عوارض جبران ناپذیری را به همراه دارد. این اختلال در رشد مغز است که باعث می شود مغزکارآمدی مناسب نداشته باشد و فرد نتواند از توان هوشی و ذهنی و خود به درستی استفاده نماید.
دکتر اسماعیلی  بیان کرد: معمولاً این اتفاق قبل از ۱۸ سالگی می افتد و فرد در تمام طول سال های زندگی خود توانمندی‌های رشد متناسب با سن را ندارد و در اصطلاح گفته می شود رفتار تطابقی ندارد .
وی افزود : تشخیص اصلی این اختلال با انجام تست های استاندارد هوشی انجام می شود و افرادی که بهره هوشی آنها کمتر از ۷۰ باشد دچار این اختلال هستند.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران اظهارکرد: این افراد چه در کودکی چه در بزرگسالی دارای مشکلات شناختی شدید در حافظه، ادراک، توانایی گفتار و زبان ، مهارت ارتباط برقراری با دیگران،هماهنگی و مهارت های حرکتی هستند.
عضو هیئت علمی دانشکده توانبخشی خاطر نشان کرد: آمارهای دنیا نشان می‌دهد که ۸۵ درصد این افراد در طیف خفیفی از اختلال قرار دارند ،  ۱۰ درصد در طیف متوسط ، ۴درصد در طیف شدید و یک درصد در طیف عمیق
می باشند.
وی گفت: بسته به بهره هوشی افراد وضعیت زندگی آنها متفاوت است ؛ برای مثال در نوع عمیق افراد گفتار خاصی ندارند و از همه جهت وابسته اند ولی در نوع خفیف افراد می توانند مهارت های لازم را فرا بگیرند و صحبت نمایند و در نوع متوسط آن هم می‌توانند با حضور یک ناظر شغلی برای خود داشته باشند .
دکتر اسماعیلی تصریح کرد: به طور کلی می توان گفت کیفیت زندگی آنها با بقیه متفاوت است لذا باید یکسری
مراقبت های بهداشتی درمانی برای آنها فراهم شود .
لازم به ذکر است این اختلال یک بیماری نیست که روزی تمام شود بلکه مشکلی است که در طول زندگی وجود دارد و فرد نیازبه مراقبت و توانبخشی دارد .



-    شایع ترین علل اختلالات ذهنی :
دکترای تخصصی کاردرمانی دانشگاه افزود: علل بروز این اختلال متنوع است و حداقل پانصد علت برای آن تعیین شده است ؛ شایع‌ترین علت مربوط به سندروم های ژنتیکی از قبیل سندروم ‌داون، ایکس شکننده و الکل جنینی می باشد.
گفتنی است ۳۰ درصد از اختلالات ناتوانی ذهنی مربوط به همین عوامل ژنتیکی است البته علل دیگری هم می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد اختلالات مربوط به قبل از تولد؛مثل: اختلالات متابولیک و عفونت های مادر و علل بعد از تولد ؛مانند آسیب های مغزی، بیماری زردی و عفونت خونی .
همچنین علل مربوط به سبک زندگی نظیر مصرف مواد مخدر ، امواج تلفن همراه، آلاینده‌ها و سطح سواد اجتماعی و اقتصادی والدین .
دکتر اسماعیلی تاکید کرد:اگر خیلی از این اختلالات ذهنی به موقع و در زمان نوزادی تشخیص داده شود می توان از عوارض جبران ناپذیر جلوگیری کرد گکه این کاردر مراکز غربالگری و جامع تکامل انجام می‌شود و هرچه مراقبت و خدمات توانبخشی بیشتر باشد ، صدمات کمتری دارد.
-    ارائه خدمات در دانشکده توانبخشی :
وی اظهار داشت: در دانشکده توانبخشی از ابعاد مختلف نیاز به افراد خدمات ارائه می‌شود؛ در زمینه های کار درمانی گفتار درمانی ،شنوایی شناسی و بینایی سنجی .
ایشان با اشاره به این نکته که در دانشکده توانبخشی و کلینیک های تابعه ودر ابعاد آموزشی پژوهشی و کارآموزی به اختلال ناتوانی ذهنی در دانشکده توانبخشی و کلینیک های تابعه پرداخته می‌شود ؛ اگر افراد نیاز به خدمات سرپایی داشته باشند به کلینیک ها و بیمارستان ها ارجاع داده می‌شوند البته باید توجه داشت خیلی از این افراد مستعد اختلالات روانپزشکی از جمله اختلالات رفتاری پرخاشگری هستند و نیاز به دارو درمانی و بستری دارند .
-    راه اندازی مرکز جامع تکامل:
دکتر اسماعیلی از راه اندازی مرکز جامع تکامل با همکاری بیمارستان کودکان حضرت علی اصغر (ع) خبر داد و آن را گامی موثر در تشخیص زودهنگام نوزادان که دارای اختلالات ذهنی هستند برشمرد .

-    اهمیت شناسایی زود هنگام :
استاد دانشگاه ایران بیان داشت: انجام مداخلات در دوران خردسالی می‌تواند عملکرد مغز را بهبود ببخشد ؛ اگر از دوران طلایی کودکی به درستی استفاده نشود امکان درمان در بزرگسالی هم وجود ندارد در واقع اهمیت شناسایی زودهنگام این اختلال در ارتقاء توانمندی‌های افراد تاثیر مثبت دارد و هر چه این بیماری خفیف و متوسط باشد اقدامات درمانی در مورد آن موثرتراست ، در این طیف فرد می‌تواند در جامعه حضور یابد، فعالیت نماید و زندگی مستقل داشته باشد و هر چه به سمت طیف شدید و عمیق پیش رود نتایج درمانی آن در حد مراقبت های شخصی و بهداشتی می باشد و در همین حد باید انتظار تغییر داشته باشیم.
وی ادامه داد:  خیلی اوقات به خاطر مسائل شدید رفتاری وخودآزاری ضروری است  فرد به مراکز شبانه روزی انتقال یابد تا بتوان با اقدامات درمانی مناسب رفتارهای شخص مدیریت شود.
-    شرایط خاص برای افراد ناتوان ذهنی در بحران کرونا:
مدیر گروه کاردرمانی دانشکده توانبخشی اعلام داشت : با شیوع کرونا شرایط برای افراد ناتوان ذهنی و خانواده‌های آنها خاص تر شده است، جلسات درمانی و توانبخشی کنسل گردیده و خانواده ها در کنترل رفتار آنها با مشکل مواجه شدند.
همچنین به دلیل درک پایین افراد کم توان و ناتوان برای رعایت مسائل بهداشتی ، امکان ابتلا به بیماری کرونا بیشتر است، لذا نظارت بیشتر از سوی خانواده ها در شرایط فعلی ضروری است .
دکتر اسماعیلی ذکر کرد:  در این راستا  تیم درمان دانشکده هم از طریق فضای مجازی خدمات درمانی و آموزش های لازم را ارائه می نمایند تا خلاء جلسات حضوری جبران شود.

تهیه خبر : رهنورد