گفتمان حاکم بر آثار امیرخانی و مطالعه تطبیقی آن با گفتمان انقلاب اسلامی
«گفتمان حاکم بر آثار امیرخانی و مطالعه تطبیقی آن با گفتمان انقلاب اسلامی» ازسوی صغری صالحی عضو هیات‌علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات پژوهش می‌شود.
این پژوهش، ویژگیهای روایی و محتوایی رمانهای امیرخانی را بررسی می‌کند تا بر اساس آن گفتمان حاکم بر آثار او و نویسنده تراز انقلاب بودن را ارزیابی کند. پژوهشگر ضمن اشاره به الگوبرداری امیرخانی از شیوههای مدرن یا سنتی، بخشی از پژوهش را نیز، به تحلیل مفاهیم و مضامین مربوط به سنت و مدرنیته در رمانهای او اختصاص میدهد.
فصل اول این تحقیق، با عنوان «کلیات پژوهش» مواردی همچون بیان مسئله، سوالهای اصلی و فرعی پژوهش، ادبیات موجود، روششناسی، نقاط تمرکز و سازماندهی پژوهش را بیان می‌کند. در فصل دوم، خلاصهای از رمانها بازگو می‌شود و فصل سوم به تحلیل مضامین مهم درباره سنت و مدرنیته میپردازد. فصل چهارم، ادبیات مورد نظر انقلاب بر مبنای نظر متفکران و صاحبنظران ادبی را از نظر گذرانده و فصل پنجم، ویژگیهای فرمی و محتوایی رمانهای وی را بررسی می‌کند و در نهایت در فصل ششم، همسو بودن یا نبودن شیوه رماننویسی وی با گفتمان انقلاب نتیجهگیری می‌شود.
این پژوهش اذعان می‌کند که امیرخانی، در بحث سنت و مدرنیته، در کنار توجه به آداب و رسوم سنتی، به مسائل و سوژههای مدرن نیز پرداخته است. اما بیشتر، ارزش‌های سنتی را ترویج می‌کند که همسو با ارزش‌های مورد انتظار گفتمان انقلاب اسلامی است؛ ارزشهایی که پژوهشگر آن‌ها را در تقابل با دیدگاهها و ارزش‌های فرهنگی موافقان غربی کردن جامعه ایران می‌داند و معتقد است فضاسازیها، شخصیتپردازیها، لحن و زبان داستان، شیوه ارزشگذاریها، عادات، منش‌های اجتماعی، سلوک فردی و تیپ‌های شخصیتهای اصلی داستان، بیانگر سبک زندگی ایرانی و اسلامی است.
صغری صالحی در پاسخ به این سوال که آیا امیرخانی نویسنده تراز انقلابی است؟ می‌گوید که اگر مضمون و یا موضوع، معیار گرفته شود، میتوان گفت که آثار امیرخانی بخشی از این مضامین را پوشش داده است و درون‌مایه داستان‌های او، بیشتر ارزش‌ها و هنجارهای دینی و انقلابی مانند مبارزه با ظلم و ستم و زورگویی، استکبارستیزی، هویتگرایی، آرمانگرایی، عدالت‌خواهی، فداکاری و پاکبازی، رشادت و شهادت‌طلبی، عرفان و اخلاق، وحدت و همبستگی و یکدلی و هم‌دردی با دردمندان و نیازمندان و پرهیز از سستی و بی‌تفاوتی است. در واقع، از محتوای آثار ابتدایی او، پاسداشت هویت دینی، ملی و انقلابی با رویکردی واقع‌گرایانه توام با آرمانگرایی را نتیجه می‌گیرد.
به‌طور کلی پژوهشگر، مجموعه رمانهای امیرخانی را به لحاظ محتوایی در بنمایههای انقلابی، دینی، اعتقادی، ارزشی، اخلاقی، تاریخی، اجتماعی و عاشقانه و عارفانه خلاصه می‌کند و در سنجش رابطه رمانهای وی با ادبیات انقلاب، آن‌ها را بیشتر بیانگر گفتمان ادبیات دینی و ارزشی می‌داند. او در پایان نتیجه می‌گیرد که عفاف و وقار ادبی که از ادبیات داستانی انقلاب، انتظار دارند، در آثار امیرخانی حاکم است و موضع ضددینی و اهانت به ارزش‌های انقلابی ندارد؛ سعی در تصویر‌سازی نوعی مدینه فاضله دارد و به سمت طرح و دفاع از ارزش‌های دینی و انقلابی و رویکرد آرمانگرایانه و متعهدانه متمایل است.