مقاله «سنت‌گرایان و سیاست‌گذاری فرهنگی (مورد مطالعه: رویکرد مهدی نصیری)» پژوهشی است از صغری صالحی که در شماره ۴۸ فصلنامه فرهنگ- ارتباطات، نوبت زمستان ۱۳۹۸ به چاپ رسیده است.

هدف این پژوهش، بررسی نوع نگاه مهدی نصیری به‌عنوان نماینده جریان فکری سنت‌گرایان به الگوی توسعه مدرن و پیامدهای این رویکرد برای برنامه‌های توسعه و سیاست‌گذاری فرهنگی است. از این‌رو، با روش مطالعه موردی می‌کوشد به این سوال پاسخ دهد که مهم‌ترین مبانی جریان سنت‌گرایان در رابطه با توسعه مدرن چیست و این رویکرد چه پیامدهایی برای برنامه‌های توسعه و سیاست‌گذاری فرهنگی دارد؟

این پژوهش با تشریح رویکرد سنت‌گرایان مبنی بر نفی کلی توسعه مدرن، ردّ مطلوبیت نوظهورها، جدال معرفتی با توسعه، استناد به توقیفی بودن و دفاع از ارزش‌های سنتی و اسلامی، رد توسعه‌خواهی به‌شیوه غربی و نیز عدم توجه به توسعه به شیوه اسلامی، موضع انفعالی گفتمان سنت‌گرایان را به پیش می‌کشد و نشان می‌دهد که مطابق این رویکرد، بحث‌هایی مانند تمدن نوین اسلامی، موضوعیت و پویایی خود را از دست خواهند داد.

مطابق یافته‌های این تحقیق، این گفتمان به‌رغم تاکید بر ارزش‌های مثبت، نظر بدیلی برای الگوی توسعه ارائه نمی‌دهد و برای رویارویی با مشکلات فعلی سیاست‌گذاری فرهنگی کشور فاقد بن‌مایه ایجابی است که بتوان از آن بهره‌برداری عملی کرد.

پژوهشگر در این مطالعه تاکید می‌کند که گرایش‌های فکری نصیری با محورهای آرمان‌خواهانه اسناد بالادستی و میراث معنوی بخش فرهنگی برنامه‌های توسعه به‌ویژه برنامه پنجم و ششم همسویی دارد. اما این برنامه‌ها در بحث توسعه و فناوری به نیازمحوری و واقع‌گرایی روی آورده‌اند. بنابراین، دیدگاه‌های آرمان‌گرایی نصیری نمی‌تواند برای چالش‌ها و دوگانگی‌های این برنامه‌ها و تلفیق میراث فرهنگ خودی و تحولات فرهنگی ناشی از مدرنیته و فناوری معاصر راهگشا باشد.

دریافت مقاله