در این میان، جذب و ثبت درخواست از سوی دفاتر، به‌عنوان مهم‌ترین خروجی این همکاری مطرح است بنا بر آمار و اطلاعات کانون، دفاتر همکار کانون در سال ۹۸، موفق به جذب و ثبت ۱۱۲ درخواست جدید شده‌اند که ظرفیت فنی و دانشی مراکز تحقیقاتی و پژوهشی کشور و البته همکاری موفق دفاتر همکار و کانون پتنت معاونت علمی در شناسایی این ظرفیت‌ها را نشان می‌دهد.

همچنین نشان می‌دهد که تقاضا برای حفاظت از اختراعات و نوآوری‌های صورت گرفته در کشور، به‌ویژه در بازارهای خارجی مانند آمریکا، اروپا و چین در حال افزایش است. بنابراین سیاست‌گذاران حوزه علم و فناوری باید به این امر توجه بیشتری داشته باشند.

نکته جالبی که در ارتباط با فعالیت‌های دفاتر همکار و روند صعودی مشارکت آن‌ها در ثبت درخواست‌های جدید باید در نظر گرفت، توسعه کمی و کیفی همکاری‌ها است. در سال‌های اخیر، تعداد دفاتر همکار به شکل قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافت و از سوی دیگر، تلاش شد تا با تعاملات و پیگیری‌های دقیق، سطح کیفی فعالیت‌ها نیز افزایش یابد. این امر، منجر به افزایش چشمگیر مشارکت دفاتر همکار جدید، در جذب و ثبت درخواست شده است.

رشد کمی و کیفی دفاتر همکار در مراکز علمی گوناگون

برای مثال در سال ۹۴، تنها ۹ دفتر شامل دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، انستیتو پاستور ایران (تهران)، دانشگاه تهران، شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید بهشتی و دانشگاه شهید بهشتی، برای ثبت درخواست اقدام کردند. این در حالی است که تعداد دفاتر ثبت‌کننده درخواست در سال‌های ۹۵، ۹۶ و ۹۷، به ترتیب برابر ۱۹، ۲۵ و ۲۸ مورد بوده است که در سال ۹۸، به ۳۱ دفتر نیز افزایش یافته است. این روند صعودی، به خوبی استراتژی گسترش کمی و کیفی تعامل و عملکرد دفاتر همکار کانون را نشان می‌دهد.

اگر عملکرد دفاتر همکار را از نظر جلب‌توجه مخترعان و محققان نسبت به ثبت اختراع خارجی و جذب و ثبت ایده‌های نوآورانه آن‌ها مورد توجه قرار دهیم، تعداد درخواست‌های ثبت شده می‌تواند نخستین شاخص برای ارزیابی دفاتر محسوب شود. بنا بر آمار، بیشترین درخواست ثبت شده، متعلق به دفتر همکار دانشگاه صنعتی امیرکبیر بوده که با ۲۵ درخواست، در صدر فهرست دفاتر همکار کانون پتنت ایران قرار دارد. دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه صنعتی شریف، به ترتیب با ۱۲ و ۱۱ درخواست، رده‌های دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند.

توسعه کیفی همکاری‌ها

نکته جالب اینجا است که سهم دانشگاه امیرکبیر با ۲۵ درخواست، تقریباً برابر با مجموع ۴۸ دفتری است که کمتر از ۳ درخواست به ثبت رساندند. این موضوع، نوعی توزیع نامتقارن بین خروجی‌های عملکردی دفاتر همکار و نیز فعال بودن چشمگیر برخی دفاتر، به‌ویژه دفتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر را نشان می‌دهد. البته این موضوع را هم باید در نظر داشت که بسیاری از دفاتر همکار، به تازگی و طی فازهای توسعه تعاملات کانون پتنت با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، راه‌اندازی شده‌اند. بنابراین با فعال شدن این دفاتر و توسعه کیفی همکاری‌ها آن‌ها، این شکاف بزرگ عملکردی تا حدی کاهش می‌یابد.

همچنین یکی دیگر از فاکتورهای عملکردی که می‌تواند امتیاز دفاتر همکار را به شدت تغییر دهد، تعداد درخواست‌های تایید شده آن‌ها است. اگرچه تعداد درخواست‌های ثبت شده بیشتر، به معنای فعالیت بالاتر دفتر همکار است، اما درک خوب از اختراعات قابل پتنت شدن و ایده‌های ارزشمند و بررسی شکلی و اولیه صحیح آن‌ها، نشان‌دهنده توانایی بالای مسئولان دفاتر در ارزیابی‌های اولیه است و این مسئله، از هدر رفت انرژی و زمان مورد نیاز جهت ارزیابی‌های بعدی توسط کارشناسان کانون پتنت ایران، جلوگیری به عمل می‌آورد.

از آنجا که ثبت اختراع خارجی، مستلزم صرف هزینه‌های هنگفت است، دقت در انتخاب درخواست‌های واجد شرایط، بسیار ضروری است و دفاتر همکار، می‌توانند نقشی تعیین‌کننده در این زمینه داشته باشند. آن‌ها باید درخواست‌هایی که حداقل‌های لازم را برای ثبت در سیستم پتنت دارا هستند، از مابقی درخواست‌ها تشخیص داده و نسبت به ثبت آن‌ها اقدام کنند. این فرآیند، بار کاری کانون پتنت را کاهش داده و دقت ارزیابی‌ها را به شدت افزایش می‌دهد.

بنا بر آمار کانون پتنت ایران، در سال ۹۸ تنها ۹ دفتر همکار موفق به اخذ تاییدیه نهایی کانون پتنت، برای برخی از درخواست‌های خود شده‌اند که از میان آن‌ها، دانشگاه صنعتی امیرکبیر با ۵ درخواست تایید شده در صدر قرار گرفته و دانشگاه‌های صنعتی شریف و تهران، به ترتیب با ۳ و ۲ درخواست تایید شده، در رده‌های بعدی جای دارند. در مجموع، ۱۶ درخواست از بین ۱۱۲ درخواست ارسالی به کانون پتنت، مورد تایید نهایی قرار گرفته است که نرخ ۱۴.۲۸ درصدی را نشان می‌دهد.

گزارش از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

پایان پیام/۲۵

اخبار مرتبط:

* دانش آماده سازی ثبت اختراع در خارج کشور بومی شد

* حمایت کانون پتنت معاونت علمی از ثبت بین‌المللی ۹۶ اختراع ایرانی

* رشد ۲۰۰ درصدی ثبت اختراعات ایرانی در جهان