عمومی | پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

بررسی روند تغییرات ارزش‌ها و نگرش‌های جنسیتی بعد از انقلاب

طرح پژوهشی «روند تغییرات ارزش‌ها و نگرش‌های جنسیتی در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ شمسی» توسط رضا عظیمی از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات انجام شد.

این مطالعه، بررسی ارزش‌ها و نگرش‌های جنسیتی بر اساس یافته‌های سه موج از پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان در سال‌های ۱۳۷۹، ۱۳۸۲ و ۱۳۹۴ را هدف خود قرار داده است. به همین دلیل با استفاده از روش تحلیل ثانویه به دنبال آن است تا روند نگرش‌های جنسیتی در طول این پیمایش‌ها را رصد کند. این مطالعه هم‌چنین، وضعیت عینی زنان را بین سال‌های مورد مطالعه، در ابعاد گوناگون مورد واکاوی قرار می‌دهد.

مطابق یافته‌های این پژوهش، زنان ایرانی در فرایند مدرنیزاسیون بعد انقلاب در چند زمینه ازجمله در زمینه تحصیلات تکمیلی، رشد شتابان‌تری داشته‌اند. به‌گونه‌ای که وضعیت مدرنیزاسیون در ایران، بیش از حد تاکید یکسویه خود را به روی آموزش زنان نهاده است ولی این مدرنیته، بستر و آمادگی لازم را برای پذیرش زنان ندارد.

این مطالعه گزارش می‌کند، داده‌های موج دوم در سال ۸۲مبین گرایش مدرن و فردگرایانه زنان در بازتفسیر خانواده، ازدواج و مفهوم جنسیت است به‌گونه‌ای که معتقد به یک دگردیسی جدی در زمینه تغییر به ارزش‌ها و نگرش‌های جنسیتی است. این مطالعه باور دارد بر اساس یافته‌های پیمایش دوم و داده پیمایش جهانی، زنان ایرانی توانسته‌اند با عنایت به افزایش سطح سواد به سوی گرایش‌های جنسیتی مدرن‌تر حرکت کنند، ولی جامعه از آن‌ها انتظار دارد که همزمان نقش‌های سنتی را نیز قبول کنند.


به استناد این پژوهش، یافته‌های موج سوم هرچند هم‌چنان هم نشان از گرایش بیشتر زنان نسبت به مردان در زمینه ارزش‌های مدرن جنسیتی در جامعه است، در عین حال نشان از نوعی عقب‌گرد هم در گرایش‌های کل جامعه و هم در زنان در زمینه حرکت به سوی برخی نگرش‌های برابری جنسیتی نسبت به سال ۸۲ می‌باشد که بیانگر نوعی بازگشت به ارزش‌های بقاء در قیاس با سال ۸۲ می‌باشد.

این مطالعه در بیان علت این موضوع، به بودن جامعه در حالت ارزش‌های بقاء و هم‌چنین عدم حضور جدی زنان در عرصه‌های سیاسی، قوانین و اشتغال، علی‌رغم حضور در عرصه آموزش اشاره می‌کند.

در پایان این مطالعه، تلاش شده به کمک نظریه پساساختاربندی طرحی اولیه از وضعیت زنان ایرانی بدست داده شود.