با اشتراکات ثبت های جهانی، کشورها آمادگی گفتگوی فرهنگی با ایران را دارند
.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور در نشست تخصصی ابعاد حقوقی محوطههای میراث جهانی یونسکو که توسط پژوهشگاه و به میزبانی شیراز برگزار شد با بیان این مطلب گفت: ثبتهای مشترک درحوزه جهانی و منطقه ای به صلح و دوستی و همگرایی کمک می کند و اجازه نمی دهد هیچ تحریمی اثر گذار باشد.
محمد حسن طالبیان با اشاره به اینکه حمایتهای مردمی موجب خنثی شدن تهدیدهای ترامپ پیرامون ۵۲ نقطه فرهنگی ایران شد افزود: با تهدید نابجای ترامپ، اهمیت میراث فرهنگی و ضرورت حفاظت از این اماکن مورد توجه بیشتر مردم قرار گرفت.
طالبیان با بیان اینکه در تعیین ابعاد حقوقی میراث فرهنگی ایران از نخستین کشورهای پیوسته به کنوانسیونهای مختلف است، اضافه کرد: ایران در تمامی مجامع جهانی حضوری فعال در زمینه حفظ و پایداری میراث فرهنگی دارد.
او در ادامه گفت: علاوه بر ثبت ۲۴ اثر در فهرست جهانی، حدود ۳۳ هزار اثر تاریخی- فرهنگی در فهرست آثار ملی، ۱۴ اثر جهانی در فهرست میراث ناملموس و بیش از ۲ هزار اثر در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است که نشان از تنوع جغرافیایی، اقوام، زبان و تنوع فرهنگی سرزمین ما است و می طلبد برای حفاظت از آنها از تجربیات مدیریتی و حقوقی بین المللی بهره مند شویم.
معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور اضافه کرد: تلاش کرده ایم ضوابط و قوانین حقوقی حرفه ای تر از گذشته انجام شود و با تقویت بخشهای حقوقی ۱۲۰ پایگاه میراث فرهنگی در کشور به خصوص در پرونده های میراث جهانی، برنامه های مدیریتی این آثار به صورت چند رشته ای پیگیری شوند.
طابیان بیان کرد: طی سالهای گذشته، به لحاظ حقوق بین الملل و دیپلماسی فعال، خوشبختانه وزارت متبوع با همکاری مرکز حقوقی ریاست جمهوری، وزارت خارجه، وکلا مستقر در لاهه و همکاران خارجی موفق به استرداد بیش از ۳ هزار و ۴۰۰ اثر شده است.
او با اعلام مشارکت قابل تقدیر بخش خصوصی در راه اندازی ۶۹۸ موزه در کشور و ثبت ۵۰۰ هزار شی در نرم افزار جام اعلام کرد: با حمایت و صدور مجوز برای مجموعه دارن بخش خصوصی، ضمن نمایش عمومی این آثار و کمک به مرمت آنها، پیگیری و استرداد آثار ثبت شده دراین سامانه در صورت خروج غیر قانونی و با هدف حفاظت از این اشیا، میسر شده است.
طالبیان اضافه کرد: طی ۷ ماه گذشته حدود ۲ هزار و ۵۵۰ پروژه مرمتی در سطح کشور داشته ایم که بی سابقه و نشان از اهمیت مردم به حفاظت از آثار تاریخی و فرهنگی است و اگر این روند ادامه یابد حفاظت از آثار به خوبی امکان پذیر است چرا که از بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار اثر شناسایی شده تاکنون ۳۳ هزار اثر آن به ثبت رسیده است و در کشور در حال توسعه ما اگر مشارکت عمومی مردم و همدلی همه دستگاه ها وجود نداشته باشد، حفاظت از این سرمایه های عطیم فرهنگی و مهم کشور، با چالش روبرو می شود.
وی تصریح کرد: خوشبختانه تحریم های ظالمانه درحوزه میراث فرهنگی اثر نداشته است و در این حوزه با پولهای اندک کارهای بزرگ انجام می شود و این نشستهای تخصصی و استفاده از تجربیات جهانی می تواند در همکاری و هم افزایی محلی- منطقه ای و جهانی اثر گذار باشد.
قرار گرفتن مجموعههای جهانی منظر ساسانیان فارس در فهرست یونسکو
مدیر پایگاه میراث جهانی فیروزآباد و سروستان نیز در این نشست گفت: قرار گرفتن مجموعههای جهانی منظر ساسانیان فارس در فهرست یونسکو، بیش از یک دهه فعالیت گسترده به دنبال داشت و امروز وارد یک عرصه جدید شده ایم که برای توسعه پایدار آن نیازمندیم ابعاد حقوقی حفظ این میراث فرهنگی را تبیین کنیم.
علیرضا عسگری چاوردی در ادامه به ارائه پیشنهادهایی در جهت حفظ میراث فرهنگی پرداخت و تصریح کرد: به روز کردن قوانین با نگاه توسعه پایدار، بهره گیری از ظرفیتهای سایر دستگاهها و تاکید و ابلاغ قوانین در شوراهای برنامه ریزی استانها به ذینفعان، از جمله راهکارهای موجود است.
حفاظت از میراث بی همتای جهانی و ارزشهای آن برای نسلهای آینده
در ادامه مهتا محق نماینده دفتر منطقه ای یونسکو در تهران پیام رئیس این دفتر را به زبان انگلیسی برای حاضران قرائت کرد .
در پیام آقای کولاکوفسکی آمده است: افتخار بزرگی است که این کارگاه بین المللی در شهر زیبای شیراز برگزار شده است که نتیجه ماه ها تلاش جمهوری اسلامی ایران بوده است و من به نوبه خودم خوش آمد می گویم به میهمانان خارجی و مطمئنم از میهمانوازی ایرانی لذت خواهید برد. به درخواست برگزار کنندگان من کمی از تجربیات موفق به کارگیری تفاهم نامه حفاظت از آثار تاریخی و طبیعی یونسکو که در سال ۱۹۷۲ به امضا رسیده در نقاط مختلف دنیا صحبت خواهم کرد.
همانگونه که مطلع هستید در ۱۷ نوامبر ۱۹۷۲ تفاهم نامه حفاظت از میراث طبیعی و تاریخی جهانی توسط مجمع عمومی یونسکو پذیرفته شد، این یک تفاهم نامه بین المللی و قانونی بی همتا برای حفاظت از میراث تاریخی و میراث طبیعی است.
هدف از این تفاهم نامه حفاظت از میراث بی همتای جهانی و ارزشهای آن برای نسلهای آینده است و طی ۴۵ سال گذشته کشورهایی از سرتاسر برای اضافه نمودن آثار خود به فهرست جهانی تلاش کرده اند.
برای ایجاد اطمینان از فعالیتهای حفاظتی، باید محوطه های تاریخی جهانی هوشمندانه مورد استفاده قرار گیرد و بخش دولتی در حد امکان مداخله فعال داشته باشند.
ثبتهای جهانی و فرهنگی باید منجر به اثر گذاری مثبت در زندگی مردم و جوامع شود و آموزش منابع انسانی و جوامع محلی به صورت حرفهای صورت پذیرفت.
منافع میراثهای جهانی بر آگاهی جوامع محلی خواهد افزود و مقیاسهای حفاظتی را ارتقا خواهد داد و برنامه های مدیریتی را تقویت می کند و کمکهای مالی بین المللی را جذب می کند و ضمن جذب حمایتهای فنی و مشاور ای، افزایش تعداد گردشگران در پی خواهد داشت.
گفت و گوی جامعه جهانی بر مبنای معیارهای فرهنگی و اخلاقی
در ادامه این نشست استاندار فارس خواستار گفت و گوی جامعه جهانی بر مبنای معیارهای فرهنگی و اخلاقی شد و تاکید کرد مهمترین دستاورد دیپلماسی فرهنگی، "پیشرفت صلح جهانی" است.
عنایت الله رحیمی با بیان اینکه مردم ایران به عنوان یک تمدن کهن همواره صلح، اخلاق، دانش و انسانیت را به عنوان سرلوحه ارزشهای خود قرار داده اند، اظهار داشت: دیپلماسی فرهنگی مهم ترین راه گسترش روابط بین ملتها است.
او افزود: روابط فرهنگی ملتها متاثر و وابسته به دولتها نیست و تمام ملل بر روابط فرهنگی و ماندگار تاکید دارند.
رحیمی در ادامه با تاکید به عایت ضوابط حقوقی میراث جهانی استان فارس، گفت: آثار برجسته ثبت جهانی فارس از جمله تخت جمشید، پاسارگاد، شهر گور، بیشاپور و دیگر آثار، نیازمند تدوین قوانین حقوقی منطبق با رعایت حقوق جوامع محلی هستند که این امر منجر به مشارکت عمومی حفاظت از این آثار خواهد شد.
وی همچنین خواستار اطلاع رسانی و آموزش لازم توسط دستگاه های فرهنگی نسبت به ظرفیتهای تاریخی استان به مردم شد.
تملکهای اراضی ملی و منابع طبیعی ؛ یکی از مشکلات حقوقی آثار ثبت جهانی
در ادامه این نشست مصیب امیری مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس نیز یکی از مشکلات حقوقی آثار ثبت جهانی را تملکهای اراضی ملی و منابع طبیعی دانست.
او ادامه داد: شاید یکی از مشکلات این مجموعهها موضوع تملکهایی است که در اراضی ملی و منابع طبیعی قرار دارند و به دنبال این هستیم تا راهکاریی برای رفع این مشکل و بهبود روند حفاظت صورت پذیرد.
امیری اضافه کرد: طی چند سال اخیر در راستای معرفی، مرمت و ایجاد زیرساختها در حوزه گردشگری تمرکز ویژه ای شده است، به طوری که بیش از ۹ اقامتگاه بوم گردی طی یک سال گذشته در محور جهانی منظر ساسانیان فارس، ایجاد شده است.
پیام بهروز عمرانی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
در ادامه این نشست متن پیام بهروز عمرانی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور توسط منیر خلقی مدیر امور بین الملل و حقوقی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری قرائت شد.
بنا بر این گزارش، در متن پیام پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور آمده است:
میراث فرهنگی شامل آثار باقی مانده از گذشتگان است که نشانگر حرکت انسان در طول تاریخ می باشد و با شناسایی آن زمینه شناخت هویت و خط حرکت فرهنگی او میسر می گردد و از این طریق زمینه های عبرت برای انسان فراهم می آید. بنابراین هر بنا، نقاشی در بنا، محوطه تاریخی، سنگ نوشته، نقش برجسته، غار، مجموعه بناها، بافتهای تاریخی وبه طور کلی هر شی مادی (ملموس) یا موضوع وپدیده غیر مادی(غیر ملموس) که بیانگر بخشی از حیات اجتماعی فرهنگی بشر در طول تاریخ باشد ویا هر نمادی که هنر و خلاقیتی که سیر تکوین تحولات تاریخی حیات فرهنگی اجتماعی انسان در ادوار تاریخ را بیان می نماید بخشی از میراث فرهنگی تلقی می گردد. یک اثر تاریخی فرهنگی اگر با معیار تاریخی توجیه و تاریخ را تبیین نماید دارای ماهیت تاریخی است و از این رو که به عنوان یک سند تاریخی بیانگر ارزشهای فرهنگی بوده و اطلاعات تاریخی را از اعماق قرون به عصر حاضر می کشاند و بالقوه قادر است که ارزش های تاریخی، فرهنگی، هنری و اجتماعی نهفته در خود را در بستر حیات جامعه جاری سازد ماهیت فرهنگی پیدا می کند. هر اثر باقی مانده از گذشته محصول دست و اندیشه بشر است که نشانگر نوع زندگی ، آداب، سنن، رسوم، تحولات اجتماعی، تاریخی وتوانایی های فکری، هنری و علمی مردم ساکن در سرزمین محل آفرینش خود می باشد. تحولاتی که عموما به اشکال مختلف در جریان حیات اجتماعی همان سر زمینه تحول یافته متکامل تر شده و در عصر حاضر نیز به نوعی در حیات فرهنگی اجتماعی جامعه موثر می باشند. به همین علت شناسایی، پژوهش و معرفی آثار تاریخی فرهنگی با توجه به وجوه مختلف آن موجب غنای حیات فرهنگی جامعه می شود. نمونه های شاخص این آثار که بخشی از میراث فرهنگی جهان محسوب می شود بعنوان ودایع ملی تجدید ناپذیر نه تنها از طرف عوامل طبیعی از قبیل بلایای طبیعی و فرسایش ناشی از قدمت تهدید می شود، بلکه تحولات روز افزون زندگی اجتماعی و اقتصادی وبرنامه های توسعه بدون توجه به تبعات زیان بار فرهنگی آن، خصوصا بدون پیش بینی روش های حفاظت کار آمد از میراث فرهنگی و گسترش روز افزون این برنامه ها تهدید به تخریب و انهدام آثار را وخیم تر و شدیدتر ساخته است. به همین علت میراث فرهنگی ملل که در نهایت بخشی از میراث فرهنگی جهان را تشکیل می دهند، بیش از پیش در معرض خطر قرار گرفته است و ضرورت تعامل و هم فکری بین المللی بیشتر برای حفاظتوحمایت از میراث فرهنگی وطبیعی جهان را بیش از پیش عیان می کند . ضرورتی که بعد از گذشت نزدیک به نیم قرن ازعمر معاهده ۲۷۹۱ تقویت وتکمیل روش های ناظر به آن، حتمی تر و فوری تر به نظرمی رسد. لذا با توجه به اهداف یونسکوکه صلح و رفاه همگانی از طریق همکاری فکری بین ملت های جهان را بر عهده دارد و اهمیت گرانسنگ ارزش های نهفته در میراث فرهنگی و طبیعی برای غنای هر چه بیشتر جامعه جهانی و ایجاد صلح ، هم دلی و هم زیستی مسالمت آمیز بین کشورها ونام گذاری سال ۲۰۲۰میلادی از طرف شورای بین المللی ابنیه و محوطه های فرهنگی - تاریخی ) ایکوموس( بعنوان میراث مشترک موارد زیر را پیشنهاد دارد:
- ایجاد ساز وکار لازم برای سازماندهی تشکیلات منطقه ای برای شورای بین المللی موزه ها( ایکوم)، مرکز بین المللی مطالعه ، حفاظت و مرمت اموال فرهنگی (ایکروم) و شورای بین المللی ابنیه و محوطه های فرهنگی - تاریخی (ایکوموس) با توجه به ظرفیت میراث فرهنگی مشترک .
- تشکیل نشست های ملی و منطقه ای برای تعامل وهمفکری جهت رفع مشکلات احتمالی ثبت میراث فرهنگی و طبیعی مشترک .
-تشکیل کارگاه های آموزشی ملی و منطقه ای برای هماهنگی در تدوین پرونده ثبت میراث
فرهنگی و طبیعی مشترک .
-تشکیل نشست های علمی و کارگاه های آموزشی ملی و منطقه ای برای تبادل تجربیات در حفاظت وحمایت از میراث فرهنگی و طبیعی مشترک .
از تمام موسسات پژوهشی، آموزشی همکار بالاخص جناب آقای پرفسور آدریانو روسی ریاست محترم ایزمئو ایتالیا و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به ویژه جناب آقای دکتر امیری مدیرکل محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس که از برگزاری این نشست حمایت کرده و همچنین از شرکت کنندگان گرامی تشکر وقدردانی می نمایم .امیددارم برگزاری این نشست تداوم دهنده همکاری و همدلی بیشر برای حفاظت میراث فرهنگی و طبیعی کشورمان که نقش بی بدیلی در فرهنگ جهانی دارد باشد.