رویکرد اصلی دانشگاه شیراز در سال های اخیر حرکت به سمت دانشگاه های نسل سوم و چهارم است و در این میان شتابدهنده کوانتم دانشگاه شیراز یکی از مراکزی است که با هدف تحقق کارآفرینی و نوآوری ایجاد شده است.
فارس استارت آپ ( رسانه جامع کارآفرینی و نوآوری استان فارس) با دکتر وحید سهراب پور، مدیر شتاب دهنده کوانتوم دانشگاه شیراز گفت و گویی داشته که در ادامه می آید.
تخصص ، جوانی ، کارآمدی و موفقیت در کنار تجربه؛ همه و همه مولفه هایی هستند که هر رسانه ای را برای گفتگو با صاحب این شاخصه ها ترغیب می کند ، ما در فارس استارت آپ خوش شانس بودیم که مدیر شتابدهنده کوانتوم دکتر وحید سهراب پور همه را با هم داشت و دعوت ما را نیز برای اولین گفتگو پذیرفت.
محیط کاری زیبا و مدرن کوانتوم محل قرار بود و از هر دری با ایشان گفتگو کردیم ؛ صمیمیت ایشان در گفتگو ما را برای ادامه سوالات و طولانی شدن بحث ترغیب کرد.
برای سوال اول لطفا بیوگرافی مختصری از خودتان بیان کنید و فضای فعلی اکوسیستم فارس را کمی برای ما تشریح کنید ؟
وحید سهراب پور متولد ۱۳۶۱ و تحصیلاتم در مقطع کارشناسی رشته مهندسی کامپیوتر بوده است. ارشد اول مدیریت صنعتی در لجستیک و ارشد دوم در رشته کیفیت و عملیات و دکترا نیز در زمینه لجستیک و زنجیره تامین بوده است. پس از تحصیل و کار در دانشگاه لوند سوئد- دانشگاهی که با ۴۵ هزار دنشجو و رتبه حدود ۶۰ دانشگاه های جهان - به ایران آمدم و مرکز نوآوری و کارآفرینی دانشگاه شیراز را راه اندازی کردم و پس از پایان مقطع دکتری در دانشگاه لوند تدریس می کردم و موقعیت های شغلی زیادی نیز پیش می آمد و همزمان برنامه ای هم از بنیاد ملی نخبگان برای جذب دانشمندان و متخصصان ایرانی غیرمقیم بود و نهایتا تصمیم گرفتم به ایران بیایم و تلاش کنم که فضایی راه اندزی کنم که جوانان کسب و کارهای نو و خلاقانه خود را ایجاد کنند به ویژه در فارس و جنوب ایران.
تصمیم سختی بود و می بایست از خیلی چیزها می گذشتم و به ایران می آمدم. در ابتدا هم دوستان اصرار داشتند که در تهران بمانم ولی خودم معتقد بودم که باید به جنوب کشور بیایم، زیرا بیشتر امکانات در تهران متمرکز هست و شهرهای دیگر از چنین موقعیت هایی چندان برخوردار نیستند.
در ابتدا مرکز نوآوری وکارافرینی دانشگاه شیراز و سپس شتاب دهنده کوانتوم را راه اندازی کردم، برای طراحی فضای کاری کوانتوم از بهترین متخصصان ایرانی که در بهترین دانشگاه های ایران و جهان درس خوانده بودند استفاده کردیم و این مرکز بر اساس مطالعه و بررسی پیشرفته ترین مراکز نوآوری جهان طراحی گردید. مجموعه کارها علی رغم تمام مشکلات و سختی ها مثل شرایط اقتصادی کشور بحمدالله خوب پیش رفته است و با استقبال خوبی نیز مواجه هستیم.
ما در شتابدهنده کوانتوم از اوایل سال ۱۳۹۷ کار خود را آغاز کردیم. جوانان باطرح ها و ایده هایی که دارند نزد ما می آیند و ما به آن ها مشاوره، آموزش و راهنمایی می دهیم . تامین فضای کاری، تامین سرمایه مرحله پیش بذری و پی گیری سرمایه گذاری مراحل بعدی و خیلی خدمات مفصل دیگر می دهیم و جزو معدود شتاب دهنده های فعال خارج از تهران هستیم.
- از فضای دانشگاهی که در آن تحصیل کرده اید کمی بیشتر بگویید.
دانشگاه ها در جهان چند نسل داشتند. نسل اول آموزشی نسل دوم پژوهشی و نسل سوم دانشگاه های کارآفرین هستند. ظاهرا نسل های بعدی دانشگاهی در ایران اجرا نشده است و تنها دانشگاهی که وارد حوزه های بعدی شده است و پیشرو است دانشگاه صنعتی شریف است . در خارج از ایران پژوهش و آموزش برای حل مشکلات جامعه است و تمرکز بر این است که آموزش و پژوهشی که انجام می شود چه مشکلی را از جامعه را حل می کند.
نسل سوم دانشگاه ها به دنبال ایجاد کسب و کار های جدید است و خروجی دانشگاه بر این کار متمرکز است پژوهش هم جزو کارهای دانشگاه هست ولی یک پله بالاتر رفته اند و به دنبال ایجاد یک ارزش جدیدی برای جامعه هستند.
در کشور ما این مسئله کمتر دیده می شود و بیشتر تاکید بر این است که یک تکنولوژی از خارج وارد شود و مونتاژ شود. این خیلی فرق می کند .
دیگر ویژگی دانشگاه های ارزش آفرین این است که نیرویی که تربیت می شود برای ورود به بازار کار آموزش دیده است و کار عملی انجام داده است. این در نوع آموزش دانشگاهی ایران نیست و این امر ما را با خیل کثیری از فارغ التحصیلان لیسانس، فوق لیسانس یا حتی دکترا مواجه می کند که هیچ کاری بلد نیستند و اگر بخواهید آن ها در شرکتی یا اداره ای به کار بگمارید هیچ کاری نمی توانند انجام دهند، هر چند خیلی خوب هم درس خوانده باشند. در استان فارس در این یک سال اخیر فضا مثبت تر شده است و مسئولین لطف دارند و این باعث می شود که این مدل نگاه ارزش آفرینی رونق پیدا کند.
- از شتاب دهنده ها و بطور خاص شتاب دهنده کوانتوم کمی بیشتر بگویید؟
کلا مباحث اینچنینی مثل شتاب دهنده و یا کوانتوم و از این قبیل در خارج از ایران درست شده است و اکثرا هم در آمریکا و هر فرآیندی که در کشور دیگری راه افتاده به همین راحتی قابل کپی بردای و الگوگیری نیست و باید با محیطی که می خواهد در آن شکل بگیرد سازگار باشد. با مسایل و سازو کار های حقوقی آن کشور سازگار باشد و ما سعی کردیم بهترین مدل های داخل و خارج را بگیریم و بومی سازی کنیم که کار خیلی سختی هم هست. شرایط موفقیت در ایران به مراتب سخت تر است چرا که محیط کاملا متفاوت است.
کشور ما از نظر اندازه اقتصاد در رتبه بندی های مختلف معمولا بیست و هشتم جهان هست ولی از لحاظ فضای کسب و کار در پله ۱۲۷ جهان هستیم یعنی یکصد پله از حجم اقتصادمان عقب تر هستیم و این امر کارکردن در چنین محیطی را سخت تر می کند.
مثلا پایه قانون تجارت در ایران - که می خواهید بر اساس آن شرکت راه اندازی کنید- مربوط به ۱۳۱۳ است. که این قوانینی که در آن زمان مصوب شده است، الگوبرداری از قوانین چنددهه قبل تر فرانسه است. کار کردن در چنین فضای حقوقی ، کارآفرینی را خیلی سخت تر می کند.
در کشور ما یک چالش جدی وجود دارد؛ از دهه ۳۰ که نفت ملی می شود و پول نفت وارد اقتصاد می شود دولت ها هیچ انگیزه ای برای ایجاد فضای کسب و کار ندارند آنها بر این باور بودند که پول نفت را به اقتصاد تزریق می کنیم و برای ایجاد اشتغال هم افراد را وارد دولت می کنیم. و کمتر به دنبال کمک به ایجاد کسب و کار توسط مردم بودند . این چالش پول نفت؛ کشور را وارد پیچیدگی های کرده است و فرهنگ جامعه را هم تحت تاثیر قرار داده است.
بنده مدت زیادی در خارج از کشور کار کرده ام و با افرادی از ملیت های مختلف برخورد داشته ام ، با توجه به اینکه در دانشگاه های بین المللی تدریس می کنم - و امروزه خیلی مدیران اروپایی در کلاس های ما تربیت می شوند- پس از مقایسه ؛معتقدم تفاوت ما با کشورهای اروپایی همچون سوئد و آلمان در داشتن چاه نفت نیست فقط در یک کلمه است و آن فرهنگ است، فرهنگ کار کردن.
تعهد یک ژاپنی یا آلمانی در کار بسیار بیشتر و بهتر و دقیق تر از ما است و آنها کارهایی را که متعهد می شوند با ظرافت تمام انجام می دهند و در هیچ بخشی از آن کم کاری نمی کنند . هر چند ادعای ما بیشتر است و تا این فرهنگ درست نشود بقیه موارد هم درست نمی شود و هرچه دولت ها را عوض کنید در همان بستر قبلی کار می کنند و فایده ای ندارد. باید فعالیت های فرهنگی بیشتر و بیشتر شود و فرهنگ درست کار کردن و متعهدانه کار کردن تقویت شود.
به طور مثال من وقتی کاری را از دانشجوی دانمارکی می خواهم چند برابر آن چه خواسته ام را انجام می دهد ولی دانشجوی ایرانی یک دهم آن چه خواسته ایم را انجام می دهد. این مسائل شاید در جامعه به عنوان ارزش باشد ولی اجرا نمی شود. مثلا از قدیم الایام در جامعه ما مرسوم بود که بچه ها را می فرستادند شاگردی کنند و بعد با کمک همان استاد مستقل شوند و خودش صاحبکار شوند. اما امروزه شاگردی کردن را کسر شان می دانند. در حالی که در اروپا هنوز بچه ها می روند کارهای ساده همچون چمن زنی را انجام می دهند و پول می گیرند. مثلا پدر همسایه به پسر همسایه کناری پول می دهد تا برایش کار کند و بالعکس ؛ فقط برای این که کار کردن را بیاموزند.
بنابراین ابتدا بایستی فرهنگ کار کردن را درست کنیم و بعد برای راه اندازی کسب و کار برنامه ریزی کنیم، این ها فوت کوزه گری است . باید ببینیم کشورهای دیگر چه کار کرده اند و بعد بومی سازی کنیم. می گویند امپراتور پتر کبیر رفت درصنایع کشتی سازی هلند کار کرد و بررسی کرد که چرا اروپایی ها از لحاظ کشتی سازی از روسیه پیشرفته تر هستند. الان در کشور وضعیت فرهنگ به گونه ای شده است که آدم های عادی از اینکه بروند کارگری کنند تابیاموزند، دوری می کنند.
ما باید در جامعه این ها را حل کنیم و بعد در ادامه ی شکل گیری این مولفه ها ، فرهنگ کار تیمی و گروهی و حمایت از همدیگر شکل بگیرد و مبنای کسب و کار و کارآفرینی بشود و براساس آن فناوری جدید شکل می گیرد و استقلال کشور حفظ می شود. امروزه ما در هر صنعتی بخواهیم کار کنیم باید دستمان جلوی کشورهای دیگر دراز باشد. حالا یک روز آمریکا و انگلیس و روزی دیگر روسیه و چین و .. فرقی نمی کند نهایت باید از یک جایی تامین شویم.
فرهنگ واسطه گری و دلالی و خرید و فروش ملک، سکه و دلار هم مسئله دیگریست که اقتصاد بیمار ما دارد آن را ترویج می کند. در کشورهای پیشرفته شما نمی توانید از این کار ها کنید.
مثلا در کشور سوئد هیچ کس نمی تواند بیش از دو خانه داشته باشد و اگر می خواهد داشته باشد باید یک شرکت اجاره داری ثبت کند، وام خوب هم می دهند و ده ها واحد می تواند بخرد و اجاره دهد ، هم ایجاد درآمد می کند و هم کسانی مشغول به کار می شوند. اما در ایران اینگونه نیست .
سوال: از وقتی بحث استارت آپ ها داغ شده است از جوان ها بسیار می شنویم که می گویند این ایده ها در ذهن ما بوده است و ما به آن فکر کرده ایم ، این فضارا برای ما شفاف کنید جایگاه ایده و اجرا کجاست ومدل کوانتوم برای یاری رساندن صاحبان ایده چیست؟
ما یک بخش کارمان این است که فرهنگ کار و کارآفرینی را تشویق و تبلیغ و ترویج کنیم. شتاب دهنده روش کارش این گونه است که تیم هایی که طرحی دارند و محصول حداقلی نیز خلق کرده اند، می آیند آموزش و مشاوره می بینند وبه آنها برای راه اندازی کسب و کارشان کمک می شود و این فرآیند به آن ها برای ورود به بازار کار کمک می کند.
نکته ی بسیار مهم این است که رقابت در ایده نیست بلکه رقابت در اجراست . این که کسی ایده ای داشته باشد مهم نیست، مهم آن است که بتواند آن را اجرایی کند. تیم باید روی ایده های مختلف کار کند و ببیند کدام را می تواند انجام دهد. صرفاداشتن ایده مثمر ثمر نیست. شما اگر بهترین ایده جهان را داشته باشید ولی تیم کارآمد نداشته باشید کار به جایی نمی رسد.
سوال:یک تیم خوب چه ویژگی هایی دارد؟
یک تیم خوب نخستین ویژگی اش این است که تمام افراد گروه به صورت تمام وقت باشند. این گونه نباشد که این افراد صبح جایی باشند و عصر بیایند دور هم.
دوم باید تخصص های لازم را داشته باشند هم از نظر فناوری و هم از نظر مدیریتی. مثل تبلیغات و بازاریابی، برنامه نویسی و ..
سومین مسئله اینکه صلاحیت و اهلیت داشته باشند؛ آدمی که کارها را به فردا می اندازد یا نصفه انجام می دهد نمی تواند عضو تیم استارت آپی باشد. حجم کارها بسیار بالاست و افراد باید مصمم و علاقمند و با انگیزه به دنبال کار بروند.
این تیم ها در کارگاه های ما سه دوره پیش شتاب دهی، شتاب دهی و پساشتاب دهی را باید بگذرانند.
دردوره پیش شتاب دهی باید آموزش های بازار، تهیه بیزنس پلن و ساخت محصول حداقلی - که این را باید از قبل داشته باشند- و اگر عملکرد خوبی داشته باشند در پایان این دوره سه ماه یک سرمایه در اختیارشان قرار می گیرد تا بروند کار را شروع کنند. فضا هم در اختیارشان قرار خواهد گرفت.
چه تیم های موفقی در کوانتوم داشته اید؟
ما به طرح های خوبی کمک کردیم. مثلا تیم برناتک که رباتی درست کرده اند برای افرادی که قطع نخاع هستند که کمک می کند که بایستند و حرکت کنند و ... ما آدم هایی زیادی داریم که در زمان جنگ قطع نخاع شده اند یا در تصادفات جاده ای افراد زیادی با مشکل مواجه می شوند که این محصول بسیار برای آنها مفید است.
یک تیم انیمیشن سازی هم با نام Hi Promo هم هست که دیرین دیرین شیرازی و انیمیشن قمپز را می سازند . یکی هم تیم توریپسم در زمینه تورهای طبیعت گردی است و یا تیم اپلیکیشن کارگرین که در حوزه تجهیزات و نیروی ساخت و ساز مشغول فعالیت هستند.
سوال : آقای دکتر لطفا در مورد فرایند شتاب دهی به ما بگوید ؟
مسئله این است که ابتدا محصول اولیه ساخته شود. چون در دوره شتاب دهی زمان محدود است ابتدا باید طرح شان را در سامانه و سایت کوانتوم ثبت کنند و در صورتی که موارد خواسته شده را تکمیل و ارسال کنند از آن ها خواسته می شود تا برای ارائه حضوری تشریف بیاورند ، سپس توسط داورها به کارشان امتیاز داده می شود وامتیازهای بالا برای دوره پیش شتاب دهی دعوت می شوند.
ما منتورها و داورانی داریم که به بهترین دوره های تهران هم دعوت می شوند و طرح ها را سنجش و ارزیابی می کنند. اما در کوانتوم نحوه امتیازدهی مان فرق می کند، ما هم به تیم و هم به بازار آن محصول و هم به چشم انداز سه تا پنج ساله محصول توجه می کنیم و رویکرد ما بیشتر کاربردی است . شاید در جاهای دیگر داوری ها تکنولوژی محور باشند ولی ما دیدگاه مان بازار است و اینکه چگونه سریعتر به بازار بیایند.
ما یک جدولی داریم که بر اساس آن امتیاز می دهیم. پارک های علم و فناوری یک بودجه دولتی دارند و دستشان بازتر است ولی ما چنین چیزی نداریم و دست به عصاتر راه می رویم.
برخی وقت ها نیز از یک ایده چندین گروه بیرون می آید. در حال حاضر ما در کوانتوم حدود ۲۰ تیم فعال داریم که حدودا ۸۰ نفر در آن مشغول هستند. ما به این کار یک دید عام المنفعه داریم و این فرآیند بیشتر به نفع گروه هایی است که می آیند. توانمند سازی یکی از وظائف ماست. اگر تیمی خودش نتواند کار انجام دهد نمی تواند قدم از قدم بردارد. تیم ها تمام کارها را خودشان باید انجام دهند. شرکت ها و کسب و کارها باید از صفر تا صد تکنولوژی و فروش دست خودشان باشد.
معمولا برخی ها می خواهند از یک ایده تکراری استفاده کنند و یا این که می ترسند ایده هایشان را بیان کنند که کسی به سرقت ببرد در حالی که عمده ایده ها در جهان قبلا تجربه شده است. در حوزه کسب و کارهای اینترنتی ایده ها عمدتا کپی هستند و مشابه دارند.
ما در مرکز نوآوری و کارآفرینی دانشگاه شیراز یک بخشی داریم که طرح ها را ثبت می کنیم البته هر طرحی قابل ثبت شدن نیست و این که ثبت داخلی چگونه است و ثبت خارجی چگونه است ؛ فرآیندی دارد.
این مرکز این توان را دارد که ایده ها را حتی در کشورهای دیگر یا حتی به صورت جهانی ثبت کند و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری کمک هزینه ای هم برای ثبت می دهد.
اگر نکته ای در مورد کوانتم باقی مانده است که لازم می دانید مخاطبین ما مطلع شوند؛ بفرمایید؟
ما در طول سال رویدادهای زیادی داریم. در یکسال و نیم گذشته تا کنون بیش از ۱۶۰ رویداد، مسابقه و کارگاه و دوره آموزشی برگزار شده است که عدد زیادی است و شاید در کشور ما؛ رتبه اول باشیم. ما حتی تعدادی رویدادهای بین المللی هم داشته ایم و تلاش کرده ایم که تا آنجا که می توانیم هر فردی را که خلاق و علاقه مند است و می خواهد کسب و کاری راه بیاندازد را کمک کنیم ودرهمین زمان کوتاه خروجی های خوبی نیز داشته ایم.

-در مورد خلاء وجود صندوق های سرمایه گذاری در شیراز و همچنین مدل ارتباط سرمایه گذارها با استارت آپ ها چه توصیه ای دارید؟
تیم ها پول هوشمند می خواهند وگرنه می توان از بانک هم وام گرفت ولی هوشمند نیست و فقط پول می دهد. در حالی که اگر سرمایه گذار در حوزه تخصصی مربوطه باشد خیلی درهای دیگر را هم برای موفقیت طرح باز می کند و باعث می شود تا احتمال موفقیت طرح بالاتر رود. یک صندوق سرمایه گذاری در پارک علم و فناوری فارس هست که دانشگاه شیراز هم از سرمایه گذاران آن است که تا پیش از این فقط صرفا وام می داد ولی امروزه به سمت سرمایه گذاری هوشمند رفته است و این تنها نمونه استان است و بقیه در تهران هستند.
تیم هایی که از شیراز بخواهند به تهران منتقل شوند احتمال شکست برایشان بیشتر می شود چون هزینه ها بالاتر می رود و شهر غریب است و هزاران دردسر دیگر ؛ توصیه ما این است که بهتر است تکنولوژی را در شیراز نگه دارند و بازاریابی را به تهران ببرند.
اتاق بازرگانی استان نیز تلاش هایی برای راه اندازی صندوق سرمایه گذاری کرده است . در ایران حتی در شهرتهران هم عمدتا این صندوق ها دولتی یا نهادی هستند و بخش خصوصی هنوز ورود جدی و قابل قبولی به این حوزه نداشته است.
توصیه ما به افراد برای راه اندازی کسب و کار این است که به سراغ حوزه و زمینه ای بروید که در آن تخصص دارید. اینکه فرد یا تیم در چه حوزه ای تخصص دارد نقش بسیار مهمی در موفقیت طرح ها و ایده ها دارد.

سوال:طبق شنیده های ما چیزی حدود ۲۸۰ هزار سرمایه گذار خصوصی (آنجل) در آمریکا وجود دارد چرا در استان و کشور ما این مسئله خوب جا نیفتاده است ؟
ما به عنوان یک شتاب دهند تلاش خود را می کنیم ولی واقعیت این است که مسئولیت های ما اینقدر زیاد است که فرصت این که بتوانیم کار بزرگی در زمینه صندوق های سرمایه گذاری انجام بدهیم را نداریم بنابراین تمرکز خود را روی شتاب دهی می گذاریم.
در گذشته در فرهنگ اسلامی مزارعی در کشور بود که کشاورز با زمین دار در سود و زیان شراکت می کردند. اما اکنون مبنای کارها پول نزول است که مبنای اسلامی هم ندارد وهیچ نوع مشارکتی در کار نیست. به شما وام می دهند و باید یک سودی، بهره ای بدهید در هیچ ضرری هم شریک نیستند. در حالی که در فرهنگ غرب عکس این است چیزی که در غرب است همان مدل صد سال پیش ماست که در کشور ما تعطیل شده است. شما وقتی به کسی وام می دهید بدبختش می کنید حتی اگر ضرری نکند اگر سود نکند یا حتی سود بادرصد پایین هم بکند ورشکست می شود.

سوال: مدتی است که پلتفورم های مبتنی بر خدمات در حوزه های مختلف حمل و نقل ، سفارش غذا ، خدمات شهری و ... بسیار در بین مردم رایج شده است ، به نظر شما ظرفیت این بازارها تا کجاست و آیا باید منتظر تحولی در این مدل کسب و کار باشیم ؟
ظرفیت زیاد است چون خیلی از فرآیند ها در کشور ما به صورت سیستماتیک نبوده است شاید یک راه حل ساده این باشد که پلتفرم ها را افزایش دهیم. در اروپا همه نقل و انتقال ها توسط شرکت ها صورت می گیرد. در کشور ما این به صورت پراکنده است هر کسی به صورت شخصی صاحب یک وسیله نقلیه است و این مدل پلتفرم ها جواب می دهد.
مثلا یک کامیون دار شخصی می تواند همیشه کار را براحتی گیر بیاورد. در حالی که این شیوه کار در اروپا جواب نمی دهد چون خدمات حمل و نقل شرکتی است نه شخصی. پس این مدل کسب و کارها در کشور ما می تواند موفق باشد.
در کسب و کارهایی مثل هنرهای دستی هنوز پلتفرم موفقی ایجاد نشده است و کسی خوب نتوانسته است این طرح را پیاده کند. چند سال پیش یکی از مسئولان میراث فرهنگی اعلام می کرد که ۲۰۰ سایت فروش محصولات صنایع دستی داریم که هیچکدام فروش قابل قبولی ندارند.
سوال:از نظر شما آینده این بازارها چگونه است؟
بستگی دارد. مثلا دیجی کالا در ابتدا پلتفرم نداشت ولی بعدا اضافه کرد. مدل های مختلفی در کشور ممکن است جواب دهد.
مانیاز داریم تا شرکت های بزرگ تولید سخت افزار داشته باشیم. در حال حاضر چون زیرساخت ها در کشور ما در این حوزه تقویت نشده است و شرکت های بزرگی در این حوزه نداریم شانس کمتری برای توسعه پلتفرم های مبتنی بر سخت افزارهای خاص را داریم. ولی در زمینه های نرم افزاری تیم ها با یک رایانه می توانند محصول شان را تولید و اداره کنند. البته در حوزه های خاص سخت افزاری مانند صنایع شیمیایی و دارویی ، نانوتکنولوژی و بایوتکنولوژی همچنان مزیت رقابتی داریم.
سوال:سال گذشته در گردهمآیی فعالان حوزه کسب و کار ادعا شد که زیست بوم فناوری کشور آنقدر بزرگ شده است که قادر به ساختن دولت آینده است این ادعا چقدر واقعی است ؟
به نظرم اغراق آمیز است. همه کسانی که در این زیست بوم فعال هستند عدد بزرگی از جامعه را شامل نمی شوند.

سوال:آینده کسب و کار را استان فارس چگونه می بینید؟
بخش زیادی از این که اکوسیستم برای اینکه بتواند جهش بزرگی داشته باشد درگیر تحریم ها است . همانطور که می دانید تیم ها و افراد در این حوزه نیازمند به تکنولوژی هستند ، به خاطر تحریم ها شرکت های بزرگ جهانی به ما خدمات نمی دهند، بطور مثال گوگل خیلی از سرویس ها را به ایران نمی دهد.
اگر این مانع بزرگ برداشته شود یک جهش بزرگ ایجاد می کند ولی اگر این وضعیت ادامه پیدا کند استارت آپ های کمتری می توانند دوام بیاورند. ما در منطقه خودمان در حوزه خلیج فارس موقعیت مناسبی داریم مثلا ما نیروی جوانی در اختیار داریم که کشورهای عربی منطقه ندارند. مثلا امارات با همان نیروهای کمی که داشته است توانسته است پیشرفت های خوبی داشته باشد.استارت آپ سوق ۶۵۰ میلیون دلار به آمازون فروخته شد یا مثلا تاکسی کریم بیش ازسه میلیارد دلار به اوبر فروخته شد. که ما چنین اعداد و رقم هایی را در استارت آپ های خودمان نداشته ایم.
ببینید اروپایی ها قرن های متوالی همدیگر را کشته اند اما الان با هم یکی شده اند چرا ما این کار را نکنیم اگر سرمایه های نفتی منطقه را جمع کنیم چه اتفاقی می افتد بهتر و بیشتر از سیلیکون ولی مثال زدنی خواهیم شد. این همه نیروی خوب و مستعد در ایران و پاکستان اگر این ها را بشود کنار هم آورد یه حرکت بزرگ صنعتی و تکنولوژیک ایجاد می شود .
من در کشوری درس خوانده ام که منابع طبیعی مثل نفت نداشته اند ولی با تکنولوژی توانستند در مقام بالاتری از ما بایستند. مثلا سوئد فقط جنگل دارد. که اگر میخواستند به همین کفایت کنند تنها چوب داشتند که ارزشش به اندازه نفت نیست.
- پیشنهاد و توصیه شما برای کسانی که می خواهند کسب و کاری را شروع کنند چیست ؟
در حوزه ای که در آن تخصص دارند ورود کنند. اگر در حوزه ای تخصص نداشته باشند اما گمان کنند که چون پول در آن است وارد شوند قطعا شکست می خورند. مبنای کار اول تیم خوب است. حوزه فن آوری های مالی خیلی داغ است و می شود خیلی کار کرد.
به کسی هم که می خواهد سرمایه کذاری کند توصیه می کنم حتما در حوزه ای که تخصص دارد وارد شود و در حوزه هایی که سررشته ندارد ورود نکند. بهترین حالت همین است.
- بزرگترین و جدی ترین مانع شما در توسعه فضای کسب و کار در استان چیست؟
در استان فارس موانع خیلی زیاد است. یک بخش اینکه فرهنگ سازی نشده است و بخش دیگر عدم توانمندسازی است که خیلی جای کار دارد و هر چه ما کار کنیم باز هم کم است.
سازمان های دولتی نیز اگر کمک نمی کنند لطفا چوب لای چرخ استارت آپ ها نگذارند زیرا به صورت سنتی سازمان ها با آن ها مخالفند و همین امر باعث می شود تا به استان های دیگر بروند.
در خیلی جاهای دنیا؛ دانشگاه مثل مسجد است درش باز است و همه مردم از آن استفاده می کنند، این خودش خیلی اثر دارد. یک مقدار باید فضای جنب و جوش بیشتر شود و جوان ها باید بیشتر درگیر کسب و کار شوند.حتی این که جوانی فقط در محیط دانشگاه راه برود بهتر است تا در محیط های دیگر دچار آسیب های اجتماعی شویم.
دانشگاه تهران درحال تاسیس پردیس دانش است. در دانشگاه شریف باهمکاری شهرداری تهران ناحیه نوآوری تعریف کرده اند و شهرداری تهران هم پذیرفته است که شرکت های استارت آپ می توانند در ساختمانهای مسکونی باشند. حتی دانشگاه تهران دارد زمین هایی را می خرد تا در آن شهر دانش ایجاد کند. ما الان در دانشگاه شیراز هکتارها زمین خالی داریم که می تواند فعال شود و منطقه ویژه ای باشد برای کسب و کار و دانش و جنب و جوش ها. روی این ها می شود کار کرد. باید این فضا شکل بگیرد و می دانم که مردم هم استقبال خواهند کرد به همه مردم عزیز این خبر خوش را می دهم که فارس انشاالله به زودی صاحب دره فناوری یا پردیس دانش خواهد شد.
آقای دکتر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید متشکریم ، انشاالله به تناوب در فرصت های آتی پای صحبت های شما خواهیم نشست.
من هم از شما و رسانه تان ممنونم و برایتان آرزوی موفقیت می کنم.
منبع : فارس استارت آپ ؛ رسانه جامع کارآفرینی و نوآوری استان فارس
https://farsstartup.ir