عمومی | پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری

کرسی ترویجی «گونه شناسی همچون ابزاری برای تاریخ گذاری» برگزار شد

.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، مهر داد ملک زاده باستان شناس و مدیر امور پژوهشی پژوهشگاه  در این نشست ،گاهنگاری را در ذات گونه شناختی نهفته دانست و گفت :یکی از مهمترین اهداف گونه شناسی در کارگاه های باستان شناسی این است که پیش از آزمایش های شیمیایی و فیزیکی بتوان مجموعه ها را تاریخ گذاری کرد؛ گونه شناسی نوعی تاریخ گذاری ترتیبی و مقایسه ای است .
او خاطرنشان کرد : زمانی که از گونه شناختی مواد سخن می گویید باید متوجه باشید که برخی از مواد فرهنگی ما را گول می زنند یعنی به دلیل مورد پسند بودن و تولید انبود ممکن است  دیر پایی داشته باشند مانند گنبد ها که به دلیل رایج بودن دیر پایی گونه شناسی دارند.
این باستان شناس در ادامه به مجموعه سفال های منقوش نخودی رنگ معروف سیلک ۶ ؛ سفالینه های دست ساز با نقوش زیبا ی انابی و سیاه رنگ روی زمینه اشاره کرد که دو نمونه از آنها را رومن گریشمن در صفحه آغازین کتاب سیلک بعنوان رقصنده و سوارکار معرفی کرده است.
ملک زاده  با اشاره به کاوش های صورت گرفته  توسط گیرشمن باستان شناس بنام فرانسوی و باستان شناسان ایرانی در تپه های سیلک کاشان از یافته های منحصر به فرد این محوطه از جمله سفالینه ای با نقش جنگاور با تیغ مادی سخن گفت .
مدیر امور پژوهشی پژوهشگاه گفت: گیرشمن برای اولین بار متوجه شد که این نمایش تیغ و نیام بر کمر جنگاور بر روی سفالینه همان تیغ مادی یا آکیناکس است .
این باستان شناس ،  تاریخ گذاری نقش جنگاور سیلکی را منوط به بازشناسی آکیناکس او  و جایگاه این تیغ در مجموعه تیغ های رایج در فرهنگ سیلک ۶ دانست زیرا که در گورستان (ب) سیلک ،تیغ های سنتی عصر آهن نیز یافت شده و در حقیقت بحث در این باب ما را ناگزیر با بحثی دیگر درباره تیغ های متنوع و مختلف عصر آهن ایران و به خصوص فرهنگ مفرغ لرستانی و تاریخ گذاری بسی پیچیده آنها درگیر می کند .
ملک زاده  درادامه به یافته های محوطه باستانی شمشیرگاه قم اشاره کرد و از مهم ترین دستاوردهای این بررسی را کشف تعداد نسبتا پرشماری آجر های منقوش عصر آهن پایانی با نقوش انسانی و جانوری دانست .
او از آجر منقوشی یاد کرد که نقش دو سوارکاربا نیام آکیناکس روی ارابه نشسته اند و تصریح کرد :شیوه اجرای نقش این تیغ و نیام از دیدگاه نگاره شناختی بسیار شبیه به همان نمونه سفالینه نوع سیلک ۶است که پیش از این معرفی شده بود .
مدیر امور پژوهشی پژوهشگاه افزود :این تیغ و نیام در آجر شمشیر گاه با برجستگی خاص خود به دقت و ظرافت نقش شده و همان تیغ و نیام مادی موسوم به آکیناکس را به نمایش می نهد که بازشناسی این نوع ویژه تیغ و نیام در نقوش آجرهای شمشیر گاه نتیجه گاهشناسی مشخصی در پی دارد .
وی دامنه جغرافیایی این محوطه ها را مرکز فلات ایران دانست و به تفاوت سفال های دوره آهن یک و دو و سه پرداخت که در آجر های خاکستری رنگ نمایان است و تصریح کرد : نتایج برسی بر روی مواد فرهنگی در سیلک ، قلی درویش و شمشیرگاه  همسانی  شگفت انگیر مکاتب نگارگری را نشان داد و ثابت کرد این یافته ها متعلق به یک مجموعه فرهنگی در فلات ایران هستند .
در ادامه این نشست حسن فاضلی نشلی باستان شناس و استاد دانشگاه به عنوان ناقد مطالبی را در خصوص مطالب مطروحه بیان کرد و ملک زاده به آنها پاسخ گفت .