عمومی | موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور

گزارش برگزاری نخستین کارگاه آموزشی از طریق وب کنفرانس با عنوان: «روش های تولید انبوه قارچ های بیمارگر حشرات» در موسسه

کارگاه آموزشی دو روزه با عنوان «روش های تولید انبوه قارچ های بیمارگر حشرات» روزهای سه شنبه و چهارشنبه اول و دوم بهمن ماه سال جاری برای اعضای هیات‌علمی، محققین، کارشناسان ستاد و مراکز استانی و کارشناسان فضای سبز شهرداری تهران به صورت وب کنفرانس توسط موسسه برگزار گردید. در روز اول این کارگاه سرکار خانم مهندس فرزانه پارسی عضو هیات‌علمی بخش تحقیقات سن گندم موسسه به تدریس سرفصل‌های امکانات آزمایشگاهی و تجهیزات مورد نیاز، مراحل تولید انبوه روی محیط جامد، تولید و نگهداری قارچ بیمارگر، خالص سازی قارچ، آماده سازی بستر پرورش قارچ، چگونگی تلقیح و روش‌های مختلف مرسوم، مراحل تکثیر قارچ و کنترل کیفی، تعیین زنده‌مانی و زهرآگینی، هشدارهای ایمنی کار پرداخت. در حال حاضر کنترل آفات با استفاده از حشره‌کش‌های شیمیایی انجام می‌شود که اثر نامطلوب آن بر محیط زیست و دشمنان طبیعی بر کسی پوشیده نیست. استفاده از قارچ‌‌های بیمارگر به عنوان یکی از اجزای مدیریت تلفیقی آفات مطرح می‌باشد. تولید انبوه عوامل کنترل بیولوژیک علیه آفات، در پژوهش و تولید محصول تجاری، مورد استفاده قرار می‌گیرد از این رو، بررسی روش‌های سریع و کم هزینه از اهداف این کارگاه آموزشی است. سرکار خانم دکتر سعیده جاور عضو هیات‌علمی بخش تحقیقات مبارزه بیولوژیک در روز دوم کارگاه، مباحث تکثیر قارچ های بیمارگر حشرات در شرایط فرمانتاسیون مایع، فرآورده های نهایی تخمیر مایع، انواع محیط مایع، پارامترهای موثر در تخمیر مایع، برداشت و تصفیه، مشکلات و راه حل های تکثیر قارچ های بیمارگر حشرات در شرایط فرمانتاسیون مایع را تدریس نمود. انتخاب اینکه یک قارچ به چه روشی تولید شود، بستگی به توانایی یک ارگانیسم به تولید اسپور با بازده بالا و با کیفیت بالا در یک سیستم خاص دارد. در فرمانتاسیون مایع یا غوطه وری [Liquid (Submerged) State Fermentation] تولید عوامل میکروبی روی بستر های مایع انجام می شود. از مزایای تکنولوژی تخمیر مایع می توان به امکان کنترل بهتر متغیرهای محیطی،کوتا هتر بودن زمان انجام پروسه تولید و وجود دستگاه های فرمانتور با تکنولوژی پیشرفته تر برای فرمانتاسیون مایع اشاره کرد. به طور کلی فرآورده های نهایی تخمیر مایع با روش تخمیر جامد متفاوت بوده و شامل بلاستوسپورها، کنیدی های میکرو، میسلیوم و میکرواسکروتین می باشد. برای طراحی فرایند صنعتی فرمانتاسیون مایع پس از انتخاب دقیق عامل میکروبی، نیاز به کشت خالص از عوامل میکروبی انتخاب شده، محیط کشت دقیق و سترون برای رشد عامل میکروبی برای تهیه کشت پایه، دستگاه فرمانتور کوچک برای رشد و آغاز فرایند در اندازه کوچک و بعد انتقال آن به فرمانتور نهایی تولید، فرمانتور تولید یا مدل بزرگ که بتواند حجم های وسیعی از ارگانیسم مورد نظر را جای دهد و ابزارهای لازم برای طراحی محیط کشت در وضعیت پایدار، جداسازی سلول ها، جمع آوری مواد شناور، تخلیص محصول می باشد. برای تهیه محیط کشت مناسب نیاز به تامین نیاز های اساسی اولیه قارچ ها شامل آب، منبع انرژی، کربن، نیتروژن، عناصر معدنی، ویتامین ها و اکسیژن می باشد. بعلاوه، در تهیه محیط کشت توجه به نسبت کربن به نیتروژن و نسبت پروتئین، قند و چربی در درون محیط کشت، و همینطور شرایط فیزیکوشیمیایی فرایند تولید شامل کلاته کننده ها، مواد ضد کف، اکسیژن، PH، دما و زمان برداشت حائز اهمیت است. مرحله نهایی تولید، برداشت و تصفیه محصول نهایی تولید است. محصول کشت مایع معمولاً با استفاده از فیلتراسیون برداشت می شود، سپس برای تثبیت بیشتر مواد قارچی فرآوری می شود. برای فیلتراسیون در مقیاس صنعتی، از فیلتر روبان (نواری) یا سانتریفیوژ جریان مداوم استفاده می کنند. غالباً ، خاک دیاتومه برای کمک به تصفیه اضافه می شود زیرا کشت های قارچی اغلب فیلترها را مسدود می کنند. از چالش ها و مشکلات تولید در فرمانتاسیون مایع می توان به ناتوانی در تولید پروپاگول های مورد نظر قارچی با خلوص بالا اشاره کرد. بلاستوسپورها با میسلیوم آلوده می شوند، همینطور بلاستوسپورها و میسلیوم با کنیدی های میکرو همراه می شوند. از طرف دیگر، ماندگاری بلاستوسپور خشک یا میکرو کنیدی ها کوتاه تر از کنیدی های هوایی خشک است و اغلب از نظر تجاری بدون اقدامات ویژه مانند بسته بندی در خلاء، ذخیره سازی در دمای پایین یا نوعی محصور سازی (encapsulation) غیرقابل قبول هستند. همه این اقدامات می توانند هزینه های قابل توجهی را به یک فرآورده بیولوژیک تجاری اضافه کنند.