محیط‌بان فردی است که شغلش حفاظت و کنترل عرصه‌های طبیعی و حیات وحش کشور است. هم‌اکنون تعداد محیط‌بانان کشور حدود ۳۵۰۰ نفر است و طی توافقنامه با سازمان امور اداری و استخدامی کشور، قرار است طی ۱۰ سال، هر ساله ۳۰۰ محیط‌بان برای حفاظت از عرصه‌های محیط‌زیست کشور جذب شوند.

سختی کار محیط‌بانی و انواع مخاطرات این شغل حساس، باعث شده تا آموزش موضوعات عمومی و تخصصی به محیط‌بانان و افزایش آمادگی آن‌ها برای رویارویی با مسایل پیش‌رو، همواره از اصلی‌ترین دغدغه های آموزشی سازمان حفاظت محیط‌زیست باشد. به بهانه برگزاری دوره آموزش بدو خدمت محیط بانی با آرش یوسفی رییس مرکز آموزش محیط‌زیست و تربیت محیط‌بان سازمان حفاظت محیط زیست که تحصیلکرده دکتری رشته مدیریت محیط زیست است همراه شدیم تا دیدگاه هایش را در ارتباط با آموزش و ارتقای سطح محیط‌بانان جویا شویم:

چه تمهیداتی برای آموزش محیط‌بانان اندیشیده شده؟
برای دو گروه از محیط‌بانان کشور برنامه های آموزشی تدارک دیده‌ایم، نخست گروهی که از قبل در استخدام سازمان بوده اند و آموزش های بدو خدمت را تاکنون فرا نگرفته اند و گروه دیگر محیط بانان تازه استخدام شده هستند.

چرا برخی از محیط بانان شاغل تاکنون آموزش ندیده‌اند؟
اتفاقاً سوال خوبی است. در سازمان حفاظت محیط زیست، طی سال‌های متمادی، از شیوه‌های مختلفی همچون: استانی، ستادی، محلی، سهمیه دستگاه‌های ذی‌ربط و ... جذب انجام گرفته است و به کارگیری نیروی انسانی در این حوزه به شیوه واحدی صورت نگرفته است. به همین خاطر سیستم یکپارچه برای آموزش آنها در سازمان ایجاد نشده بود. از طرف دیگر، آموزش کارکنان و محیط‌بانان سازمان، به شدت به منابع مالی و تخصیص اعتبارات لازم وابسته است و چون در بعضی از سال ها به دلیل مشکلات مالی، اعتبارات لازم تامین نشده، متاسفانه در حال حاضر تعدادی محیط بان شاغل داریم که هنوز آموزش های اولیه را به صورت متمرکز و یکپارچه، پشت سر نگذاشته اند که با برنامه ریزی های به عمل آمده تا پایان سال جاری آموزش‌های لازم را فرا خواهند گرفت.

یعنی تا به حال بدون طی کردن هیچ آموزشی در شغل محیط بانی فعالیت می‌کردند؟
این طور نیست بلکه در استان محل خدمت خود، آموزش‌های اولیه را فرا گرفته‌اند ولی به صورت یکپارچه و استاندارد نبوده است.

آیا دوره‌هایی که تاکنون برای محیط‌بانان برگزار شده است، تاثیری در بهبود شرایط کار آنها ایجاد کرده؟
در دوره‌های قبلی، طبق اطلاعات واصله از واحدهای تابعه سازمان پس از ارائه آموزش‌های مذکور آمار حوادث به واسطه نحوه انجام وظیفه محیط‌بانان و ایجاد درگیری با شکارچیان و معارضان عرصه‌های طبیعی کاهش یافته. ولی کار آماری دقیقی در گذشته در این زمینه انجام نشده است. ولی از این دوره، اثربخشی آموزشی از فراگیران و مدیران مستقیم آن ها انجام می‌شود که به صورت آماری اعلام خواهیم کرد که این دوره ها در بهبود عملکرد و انجام صحیح تر وظایف توسط محیط‌بانان تا چه مقدار موثر بوده است.

روند برگزاری دوره های آموزشی را چطور می‌بینید؟
طی سال جاری برای آموزش ۴۵۰ محیط‌بان هدف‌گذاری کرده‌ایم که تاکنون ۱۰۰ نفر آموزش‌های لازم بدو خدمت محیط‌بانی را طی دوره ۱۵ روزه از ۲۹ آذرماه فراگرفته‌اند و از تاریخ ۱۹ دی‌ماه، دومین گروه ۱۰۰ نفره، مشغول فراگیری آموزش‌های بدو خدمت هستند و بنا داریم تا پایان سال ۲۵۰ محیط‌بان دیگر را آموزش دهیم که با این حساب ان‌شاالله دیگر محیط‌بان آموزش ندیده شاغل نخواهیم داشت.

هدف از برگزاری دوره‌های بدو خدمت محیط‌بانی چیست؟
هدف تعریف شده ما این است که محیط بانان درباره سازمان و شرح وظایف محوله شان توجیه شوند و بعد کار را شروع کنند ولی درباره محیط‌بانان شاغل تلاش می‌شود که با برگزاری این آموزش‌ها عملکرد محیط‌بانان در سطح کشور یکنواخت شده و اگر محیط‌بانان در زمینه انجام وظایف شغلی با مشکلاتی مواجه هستند با طی کردن این دوره آموزشی مشکلات آن ها برطرف شود و به سئوالاتشان پاسخ داده شود.

نحوه برگزاری و تدارکات دوره ها به چه صورت است؟
این دوره‌ها امسال توسط دانشکده محیط‌زیست برگزار می‌شود و اعتبارات آن به صورت اوراق بوده و متاسفانه این دانشکده را از لحاظ تامین نقدینگی مورد نیاز با مشکلات زیادی مواجه نموده است. این دوره‌ها امسال بعد از مدت‌ها مجدداً در محل دانشکده در کرج برگزار می‌شود. مقرر شده تا مراکز آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی کشور جمع‌آوری شوند که در این راستا، مرکز آموزش محیط زیست و تربیت محیط‌بان، در سازمان شکل گرفته که این دوره‌ها توسط این مرکز برنامه‌ریزی شده و درحال برگزاری است.

در اجرای این دوره‌ها همکاران این مرکز و اعضای هیئت‌علمی دانشکده محیط‌زیست نقش موثری داشته و با توجه به تمامی محدودیت‌ها و مشکلات اقتصادی و با کمترین نقدینگی و بدون دریافت مبالغ تعیین شده، دوره‌های مذکور را به نحو مطلوبی برگزار نموده‌اند که جای تقدیر و تشکر  دارد همچنین لازم است در همین ارتباط از حمایت‌های آقای دکتر کلانتری معاون محترم رئیس‌جمهور و رئیس سازمان و نیز آقای دکتر امیدی‌نیا، سرپرست معاونت آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان و رییس دانشکده محیط‌زیست نیز که با حمایت‌های خود، زمینه‌ساز انجام این مهم شدند نیز قدردانی شود.