متن مصاحبه رادیویی برنامه های شاخه های طلایی از رادیو اقتصاد با دکتر حسن حقیقت نیا تحت عنوان تغذیه درختان میوه

به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس آقای دکتر حقیقت نیا محقق و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس در برنامه های شاخه های طلایی از رادیو اقتصاد پیرامون تغذیه درختان میوه مصاحبه رادیویی انجام دادند که متن این مصاحبه به شرح ذیل است :

موضوع اول : اهمیت تغذیه درختان پس از برداشت محصول چیست ؟

پس از برداشت محصول طبعاً مقدار زیادی عناصر غذایی به همراه میوه برداشت شده و از دسترس گیاه خارج می گردد و در صورت عدم جبران آن، محصول سال بعد کاهش زیادی یافته و به لحاظ اقتصادی نیز باغدار صدمه زیادی خواهد دید زیرا تغذیه مناسب و بموقع یکی از مسائل مهم در زمان داشت یا بعبارت دیگر قبل از تولید محصول است .

موضوع دوم :  اهمیت فروت ست چیست؟

در درختان میوه شروع گل انگیزی درست در زمان ظهور گل نبوده و از مدتی قبل اتفاق می افتد و در صورتی که مواد غذایی در این زمان در اختیار درخت نباشد قطعاً تعداد گل تشکیل شده و در نهایت میوه تولید شده کاهش زیادی خواهد داشت. از طرف دیگر پس از برداشت محصول معمولاً با فصل سرد روبرو می شویم که بعلت دمای پایین خاک جذب مناسبی از طریق ریشه ها نمی تواند صورت گیرد و به همین دلیل در این زمان بکمک محلول پاشی طی چند نوبت می توان این نقیصه را جبران کرد و در ادامه با گرمتر شدن و بالا رفتن درجه حرارت خاک می توان کودها را بطریق آبیاری و نیز مصرف خاکی استفاده نمود .

برای تغذیه مناسب چه اقداماتی بایستی انجام شود؟

قبل از از هر اقدامی توصیه می گردد که آزمون خاک انجام گردد زیرا بدون اطلاع از وضعیت خاک نمی توان توصیه مناسبی در جهت کوددهی انجام داد. برای انجام آزمون خاک بهتر است از دو عمق ۰-۳۰ و ۳۰-۶۰ سانتیمتری خاک بطور جداگانه نمونه مرکب از خاک برداشت و به آزمایشگاه انتقال داد و در صورتی که امکانپذیر نباشد حداقل از عمق ۰-۳۰ سانتیمتری نمونه برداشت می گردد. بدین صورت که در سایه انداز درخت و با مقداری فاصله از قطره چکان ها با یک پابیل می توان از عمق ۰-۳۰ سانتیمتری نمونه برداری را انجام داد و این کار از تعدادی نقاط مختلف باغ تکرار و سپس ضمن مخلوط نمونه ها با یکدیگر، نمونه مرکبی به وزن ۲-۱ کیلوگرم به آزمایشگاه انتقال داد. البته چون برخی محدودیت ها در خاک های ما وجود دارد مانند آهکی بودن و pH بالای خاک که سبب می گردند برخی عناصر بویژه عناصر کم مصرف بخوبی جذب نگردند ممکن است جذب گیاه با نتایج آزمون خاک کاملاً هماهنگی نداشته باشند و به همین جهت آزمون برگ گیاه نیز ضرورت دارد و سپس با توجه به نرم های استاندارد موجود می توان کمبود و یا احیاناً زیاد بود عناصر در گیاه را تشخیص داد و استراتژی مناسب کوددهی را بکار بست. معمولاً برای تهیه نمونه برگ، از ارتفاع حدود ۵/۱ متری گیاه تعدادی برگ از اطراف درخت و از شاخه های غیرباور از درختان مختلف تهیه و سریعاً به آزمایشگاه انتقال داده می شود. سپس با توجه به نتایج حاصله از خاک و گیاه با گرفتن مشاوره از متخصصین تغذیه گیاه می توان نسبت به رفع کمبودها اقدام نمود .

چه عناصری و چگونه بایستی در اختیار گیاه قرار گیرند ؟

عناصر به دو گروه عناصر پرمصرف و کم مصرف تقسیم می شوند. در گروه پرمصرف آنچه که به عنوان عناصر کودی مطرح هستند نیتروژن، فسفر، پتاسیم در وحله اول و کلسیم، منیزیم و گوگرد در وحله دوم قرار می گیرند. دسته دوم عناصر کم مصرف هستند که شامل آهن، روی، منگنز، مس، بور، کلر و مولیبدن می باشند. همانطور که از اسمشان پیداست تفاوت این دو دسته در مقدار مصرف آنها یا مقدار نیاز گیاه به این عناصر است. معمولاً در درختانی مانند مرکبات در جنوب از اواخر بهمن ماه تا اوایل اسفند ماه که درجه حرارت خاک رو به افزایش است کودهای پایه شامل نیتروژنه (توصیه بیشتر سولفات آمونیوم) ، فسفره و پتاسه استفاده می گردند. نحوه مصرف خاکی یا بصورت پخش سطحی زیر سایه انداز درخت و سپس مخلوط کردن با خاک و همزمان مصرف کودهای آلی است و یا بصورت چالکود که دو الی سه چاله به عمق حداکثر ۵/۰ متر و قطر ۳۰-۴۰ سانتیمتر در سایه انداز درخت حفر و پس از جایگذاری کودها درون آن با مواد آلی پر می گردند این موضوع سبب گرمتر شدن محیط اطراف کود و فعالیت بیشتر موجودات ذره بینی خاک گردیده و آزادسازی عناصر غذایی با سرعت بیشتری صورت می گیرد. عناصر کم مصرف بیشتر یا همراه با آبیاری و استفاده در سیکلون ها و یا بصورت محلولپاشی در چند نوبت مثلاً در اواخر اردیبهشت ماه تا تیر ماه انجام می گردد. برای عناصر روی منگنز و مس می توان از سولفات این عناصر با غلظت ۲-۳ در هزار استفاده نمود و آهن را بهتر است بصورت کلاته و در خاک استفاده نماییم. زیرا جذب آهن در پی اچ های حدود ۵/۴ تا ۵/۵ بیشترین مقدار است و از آنجاییکه خاکهای ما چپی اچ قلیایی یا بالاتر از ۷ دارند لذا تنها از طریق مصرف کلات این عنصر در خاک می توان نسبت به رفع کمبود اقدام کرد. استفاده معدنی آهن مانند سولفات آهن تنها با روش محلولپاشی امکانپذیر است. در مواردی که بارندگی های شدید در اواخر زمستان یا بهار صورت می گیرد که ممکن است مقداری از کودهای مصرفی شستشو گردیده و از دسترس گیاه خارج شوند می توان برای جبران کمبود از محلول پاشی شاخه و برگی کمک گرفت .

در پایان توصیه کلی شما چیست؟

توصیه کلی این است که باغداران عزیز بدون شناخت وضعیت خاک و گیاه و خودسرانه اقدام به کوددهی ننمایند که این موضوع تنها با انجام آزمون خاک و درصورت امکان آزمون برگ میسر می گردد. نکته دیگر استفاده از کودهای آلی پوسیده به جهت افزایش ماده آلی خاک و بهبود جذب عناصر غذایی بواسطه تاثیرات مثبت بر ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک است و توصیه دیگر اینکه هر گونه مصرف کود پس از مشورت با متخصصین تغذیه گیاه انجام شود و حتی نوع کود مصرفی با توجه به تعدد کودها در بازار پس از شناخت کامل این کودها نسبت به خرید و مصرف آن اقدام گردد .