به گزارش روابط عمومی بیمارستان فارابی، کارگاه ضرورت و چالش های تعالی در رفتار حرفه ای ویژه اعضای هیئت علمی صبح پنجشنبه ۵ دی ۱۳۹۸  در این در بیمارستان برگزار شد. در این کارگاه دکتر امیرعلی سهراب پور، دانشیار بیماری های گوارش و کبد و معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه تعالی یکی از محورهای رفتار حرفه‌ای است گفت: در دفتر تعهد حرفه ای دانشگاه گروهی مسئول انجام مطالعه در زمینه تعهد حرفه ای هستند و منابعی را ایجاد کردند که منجر به تشکیل مجموعه کارگاه‌هایی شده که کارگاه ضرورت و چالش های تعالی در رفتار حرفه ای نیز یکی از آنهاست.

تعالی به چه معناست؟

دکتر سهراب پور با اشاره به نقش تعالی در رفتار حرفه ای اظهار داشت: یک عضو هیات علمی حرفه ای در کنار نوع دوستی، احترام به بیمار و رعایت مسائل اخلاقی باید به فکر تعالی نیز باشد. به عنوان مثال باید بررسی کرد زمانی که یک دستیار چشم پزشکی فارغ التحصیل می شود چه صلاحیت هایی دارد و اگر صلاحیت های مورد نظر را نداشت نمی‌توان وی را یک دستیار چشم پزشکی محسوب کرد. بنابراین صلاحیت نقطه حداقل است ولی در تعالی سقف وجود ندارد زیرا یک حرکت به سمت بالاست. این موضوع برای ما پزشکان کاملاً ملموس است و زمانی که تعالی را با صلاحیت مقایسه کنیم کاملا گویا خواهد بود. یک پزشک هرگز نمی‌تواند ادعا کند که همه مسائل مربوط به رشته خود را می‌داند. در واقع تعالی تلاشی مسئولانه برای فراتر رفتن از انتظارات عادی است که لازمه آن تعهد و یادگیری در زندگی است.

تعالی نیازمند یادگیری است

وی در ادامه با بیان نحوه پیمایش مسیر تعالی توسط یک پزشک افزود: تعالی ابعاد مختلف دارد. برای تعالی باید به صورت مستمر در حال یادگیری بود. می توان گفت تعالی برای یک پزشک تلاش برای یادگیری و ارتقاء معنوی علمی و عملی در طول عمر حرفه ای است. در گذشته ما فرصت های یادگیری کمی در زمینه برخی مهارت ها مانند ارتباطات، قانع کردن و بازخورد داشتیم اما امروزه این فرصت برای افزایش سطح یادگیری در این زمینه ها بیشتر شده است. همیشه جا برای یادگیری بیشتر وجود دارد زیرا یادگیری فقط محدود به علمی که ما آن را فراگرفته ایم نیست و گستردگی زیادی دارد.

چالش های موجود در تعالی فردی

دکتر سهراب پور با اشاره به نیاز انسان به یادگیری گفت: ما در تشخیص آنچه نیاز به دانستن داریم اغلب ضعیف عمل می کنیم. در واقع آنچه را که می دانیم و برایمان جالب است را می خوانیم و به آنچه نیاز به دانستن داریم اهمیت نمی‌دهیم. زمانی که در یک کنگره شرکت می‌کنیم معمولاً در بخش‌هایی از این کنگره که مورد علاقه ماست حضور پیدا می کنیم و به سایر بخش ها بی توجهیم. اما نیاز داریم که در زمینه هایی که کمتر درباره آن می دانیم نیز اطلاعات بیشتری کسب کنیم. این مسئله به یک خودآگاهی نیاز دارد.

حال در این میان پزشکان باسابقه در طبابت، کمتر راهنماهای مبتنی بر شواهد را در طبابت خود به کار می بندند. در اینباره دلایل مختلفی وجود دارد. فرصت کم برای مطالعه و مقابله با شواهد می تواند مهمترین دلایلی باشد که نشان می دهد این افراد نیازمند یادگیری در زمینه هایی هستند که اطلاعات کمتری درباره آن دارند.

بازاندیشی ابزار بسیار قوی برای یادگیری است

معاون آموزشی دانشگاه باز اندیشی را نکته خوب دیگری در تعالی دانست و تصریح کرد: در مسیر تعالی نیازمند این هستیم که درباره عملکرد و یاد گیری از تجربیات خود بازاندیشی کنیم. این که پدیده ای به چشم ما بیاید و در لحظه اول از آن رد شویم ولی کمی بعد متوقف شده و دوباره بازگشته و به آن نگاه کنیم، در این حالت علاوه بر نگاه دوباره به آن پدیده درباره آن تفکر هم می‌کنیم. معمولاً بعد از باز اندیشی بهتر است که یک تصمیم یا حتی یک اقدام وجود داشته باشد. در واقع بازاندیشی ابزار بسیار قوی برای یادگیری است. به خصوص یادگیری درباره خود و دیگران که در مباحث پزشکی به آن تاکید می‌شود. در تعالی این بحث وجود دارد که خود شخص بهتر از دیگران از کاستی ها و ضعف های خود باخبر است. در نتیجه باز اندیشی می توانند در رفع این کاستی ها و حرکت در مسیر تعالی کمک کننده باشد.

نقش سلامت فردی و مدیریت ابعاد زندگی در تعالی

دکتر سهراب پور میزان استرس در حرفه پزشکی را نسبت به متوسط سایر مشاغل بیشتر دانست و گفت: همه ما پزشکان یک زندگی اداری و رسمی و یک زندگی خانوادگی و تفریحی داریم. بهتر است بین این دو زندگی همیشه تعادل برقرار باشد. این تعادل می‌تواند باعث ارتقای سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی شود. یک عضو هیئت علمی یا پزشک معمولاً در زمینه درمانی، آموزشی و پژوهشی مشغله زیادی دارد اما به هر حال باید با اتخاذ تصمیم مناسب تعادل لازم را میان کار و زندگی خود برقرار کند. زیرا همه ما انسان هستیم و خانواده بخشی از زندگی ماست. همسر، فرزندان و پدر و مادر از ابعاد مهم زندگی هستند و نمی‌توان به این ابعاد بی توجه بود. اگر این ابعاد در زندگی ما جایی نداشته باشند هرگز نمی توانیم یک هیئت علمی نمونه و حرفه ای باشیم.

اهمیت تقویت و مدیریت مهارت های ارتباطی در تعالی

وی تقویت و مدیریت مهارت های ارتباطی را لازمه حرکت در مسیر تعالی دانست و افزود: با تقویت این مهارت ها می توان فشار و استرس را کاهش داد. در واقع به کمک مهارت های ارتباطی می توانیم از سلامت خود مراقبت کنیم. باید مهارت هایی چون «نه گفتن» را بیاموزیم. اگر وقت کافی برای انجام کار یا مسئولیتی وجود ندارد می‌توان با نه گفتن از افزایش فشار و تداخل کاری جلوگیری کرد. با مهارت شناخت و پذیرش محدودیت های خود می آموزیم که هرگز خود و توانایی هایمان را با دیگران مقایسه نکنیم. ورزش و توجه به سلامتی، صرف وقت با دوستان و خانواده، ایجاد شبکه حمایتی (مانند حمایت استاد از دستیاران یا حمایت پدر و مادر از فرزند خود که دانشجوست) و خواب خوب و با کیفیت از دیگر موضوعاتی است که در مراقبت از سلامتی اهمیت دارد.

در مسیر تعالی بازخورد باعث افزایش مسئولیت پذیری در برابر ارتقای کیفیت محیط درمانی و آموزشی می‌شود

دکتر سهراب پور با اشاره به این موضوع که در مسیر تعالی باید راه را برای بازخورد باز گذاشت اظهار داشت: بازخورد گرفتن و بازخورد دادن در بحث رفتار حرفه ای بسیار مهم است زیرا باعث افزایش مسئولیت پذیری در برابر ارتقای کیفیت محیط درمانی و آموزشی می‌شود. می‌توان گفت بازخورد تلاش برای دریافت نظر همکاران و بیماران نسبت به رفتارهای حرفه‌ای و توانمندی‌های پزشک است. در هنگام بازخورد دادن و یا بازخورد گرفتن باید از ستیزه جویی و انتقاد مخرب به شخصیت افراد پرهیز کرد. با راهنمایی روشن، بازخورد به موقع، ارائه پیشنهادهای سازنده و انتقال به موقع این نظرها و پیشنهادها می توان عملکرد تیم سلامت را ارتقا داد.

البته در زمینه بازخورد بایدها و نبایدهای نیز وجود دارد. به عنوان مثال بازخورد باید در مورد یک موضوع خاص باشد یا در زمان و مکان مناسب ارائه شود. باید دقت کرد که در زمان بازخورد دادن، رفتار ما همیشه محترمانه و مشفقانه باشد. همان‌طور که به آن اشاره کردیم در ارائه بازخورد فقط باید به عملکرد شخص اشاره کرد و از هر گونه انتقاد مخرب به شخصیت افراد اجتناب کرد. دقت به این نکته ضروری است که بازخورد نباید در مورد موضوعات غیر قابل تغییر باشد. همچنین شامل نقد محدود کننده نبوده و حتماً همراه با بازخورد رهنمود نیز ارائه دهیم.

پیشنهاد سازنده موثرتر از ذکر مصیبت!

تعالی در محیط کار آخرین موضوعی بود که معاون آموزشی دانشگاه به آن پرداخت و گفت: فرد باید برای ارتقای کیفیت سیستم‌های نظارتی ارزشیابی و اعتباربخشی نظرات خود را بیان کنند. زیرا پیشنهادهای سازنده بسیار موثر تر از ذکر مصیبت است.

خبر و عکس: سید عباس قاضی میرسعید