.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، منیر خلقی در ابتدای دوره آموزشی فلسفه و اصول بنیادین مالکیت ادبی و هنری که در پژوهشگاه برگزار شد گفت: تاریخچه مالکیت فکری در جهان بسیار پر فراز و نشیب بوده و به طبع این نوع مالکیت در کشور و قوانین ما نیز با فراز و فرودهایی از گذشته تا به امروز روبرو است.
وی با اشاره به چگونگی به وجود آمدن کپی رایت افزود: قانون مالکیت فکری آثار ادبی و هنری سنتی مانند کتاب و انتشار آن و محفوظ ماندن حقوق مولفان در سال های پیش از انقلاب در کشور  تصویب شده که نیازمند بازنگری های کلی است.
خلقی افزود: متاسفانه با وجود آنکه قانون بین المللی در حوزه مالکیت فکری و ادبی در جهان زیر نظر سازمان ملل متحد وجود دارد ،کشور ما هنوز به کنوانسیون کپی رایت جهانی نپیوسته و با این حال ایران دارای قوانین جدایی در حوزه مالکیت فکری است.
مدیر امور بین الملل و حقوقی در ادامه  ابراز امیدواری کرد تا لایحه حمایت از مالکیت ادبی هنری که به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده  مورد موافقت نمایندگان مجلس قرار گیرد.
در ادامه این کارگاه آموزشی محمود حکمت نیا به تبیین مبانی و اصول بنیادین مالکیت ادبی و هنری پرداخت و گفت:در ابتدای بحث باید تلاش کرد تا به پرسش« زمانی که از مالکیت فکری در آثار ادبی و هنری صحبت به میان می آید دقیقا از چه نوع مالکیتی صحبت می شود» پاسخ داده شود.
وی با بیان اینکه در حوزه مالکیت ادبی و هنری باید بر سر مفاهیم گفتگو شود و بعد به سراغ برنامه های مختلف برای به تصویب رساندن مالکیت فکری رفت افزود: در رابطه با مالکیت فیزیکی اختلاف نظر هایی وجود با این حال اساس این مساله را همه قبول داریم که مالکیت خصوصی در جامعه وجود دارد.
حکمت نیا ادامه داد:در واقع باید توجه کرد که دو نوع مالکیت فیزیکی وجود دارد یکی مربوط به لیبرال ها که همه چیز را در گرو مالکیت فیزیکی می دانند و  سوسیالیست ها که بسیاری از مالکیت ها را برای دولت محفوظ می دانند، با این حال در حوزه مالکیت فکری حتی سوسیالیست ها نیز معتقد به که مالکیت فکری و شخصی هستند و این نوع مالکیت را عمومی و دولتی نمی دانند.
همچنین حمید رضا ششجوانی در ادامه این کارگاه آموزشی در رابطه با اقتصاد کپی رایت تصریح کرد: برای رسیدن به بحث اقتصاد کپی رایت ابتدا باید دوره های توالی اقتصادی را شناخت به این گونه که باید دانست اقتصاد در طول تاریخ ابتدا  به صورت کشاورزی بود بعد از آن صنعت رشد کرده و همه دارایی کشورها بر روی صنایع قرار گرفتند سپس اقتصاد پایه های تکنولوژیک به خود گرفت و پس از آن از نیمه دوم قرن بیستم اقتصاد برمبنی خدمات رشد کرده است.
وی با اشاره به اینکه در میان اقتصاد خدمات محور امروزی خدمات فرهنگ از جایگاه بالایی برخورد دار است گفت:سرریز اقتصادی حوزه فرهنگ باعث چرخش اقتصادی کشورها مکی شود به گونه ای که در حوزه اقتصاد فرهنگ باید در مورد ۱۲ عنصر اصلی و ۵۷ زیر قسمت صحبت شود.
ششجوانی سه بخش عمده در حوزه اقتصاد فرهنگ را شامل هنر (تجسمی نمایشی و ادبی )، میراث(فرهنگی ابنیه ) و صنایع خلاق (سایر موارد ) دانست و افزود: ارزش اقتصادی فرهنگ در جوامع پیشرفته بسیار بالا است به صورتی که به طور مثال در کشور امریکا ۶۹۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ سهم هنر بوده است که این عدد ۴ درصد GDP آمریکا را شامل می شود.
وی ادامه داد:اگر کل GDP جهان را بررسی کنیم و در ذیل آن به صنعت کپی رایت بپردازیم ۲۲۵۰ میلیارد دلار در این حوزه درآمد در طول سال در جهان درآمد کسب شده و ۳۰ میلیون عنوان شغلی در این حوزه فعال هستند.
ششجوانی با بیان اینکه  رشد اقتصادی یک بخش از اقتصاد فرهنگ در سال های متمادی بیش از رشد اقتصادی سایر بخش ها بوده است اظهار داشت: صنایع خلاق در تولید اشتغال و غیره سهم بالاتری نسبت به دیگر صنایع این حوزه و حوزه های دیگر داشته اند و باید به سوی استراتژی توسعه از طریق فعال سازی صنایع خلاق در کشور پیش رویم به گونه ای که با رشد این قسمت دیگر بخش های اقتصادی نیز به منفعت دست یابند.
عبدالله رجبی دیگر سخنران این کارگاه آموزشی در خصوص حمایت از مالکیت ادبی و هنری در ایران سخنرانی کرده و گفت:در ابتدا لازم است بدانیم که چه ارتباطی بین مالکیت فکری ادبی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری وجود دارد.
وی ادامه داد:میراث فرهنگی دارای ارزش اقتصادی و دیگر ارزش های سودمند برای جامعه و مالکیت فکری نیز به خودی خود ارزشمند و دارای منفعت اقتصادی است از سویی دیگر میراث فرهنگی می تواند مالکیت داشته باشد با این حال به مالکیت کمتر در می آید به این معنی که مالکیت شخص با موانعی در حوزه میراث فرهنگی در قوانین ما روبرو است که بیشتر به سوی مالکیت عمومی سوق داده می شود با این حال باید توجه کرد که مالکیت فکری یک امر صرف شخصی است.
رجبی با اشاره به اینکه مالکیت فکری معلول اقتصاد آزاد است افزود: در این نکته است که ارتباط بین پژوهشگاه و مالکیت فکری مشخص می شود به این گونه که این دو از نظر اینکه ارزش اقتصادی دارند و با فکر و خلاقیت بشر در ارتباط هستند با یک دیگر ارتباط برقرار می کنند.
وی افزود:میراث فرهنگی به مالکیت شخص در نمی آید و انتقال آن محدود شده با این حال مالکیت فکری به مالکیت شخصی در می اید و افراد می توانند از تمامی مزیت های آن بهره مند شوند و حتی ان مالکیت را به غیر منتقل کنند.
رجبی با بیان اینکه مالکیت فکری در حقوق ایران به دو شاخه مالکیت صنعتی و مالکیت ادبی و هنری تقسیم می شود اظهار داشت:مالکیت ادبی هنری ما در طول سابقه حقوقی خود سه عصر را پشت سر گذاشته است اولین زمان عصر صرف سنتی است که به آثار نوشتاری و دیداری مانند کتاب، نمایشنامه و مجسمه مربوط می شود دومین عصر مربوط به عصر مدرن است که شامل ورود موسیقی، تلویزیون و سایر ماردی از این دست می شود و پس از آن عصری که تا به امروز ادامه دارد عصر دیجیتال که از موارد مالکیت های فکری آن می توان به حق کپی رایت و نرم افزارهای یارانه ای اشاره کرد.
وی سه دوره قانون گذاری در حوزه مالکیت فکری را شامل قانون مولفان در سال ۱۳۴۸ قانون انتشار و نشر موسیقیایی در سال ۵۲  و حمایت از نرم افزارهای یارانه ای مضوب سال ۱۳۷۹ دانست و افزود: این سه قانون کامل نبوده و دارای نقص های فاحشی درحوزه مالکیت فکری هستند در واقع قانون گذار در هر سه قانون تلاش کرده است تا از مالکیت خصوصی فکر و دانش حمایت کند از آن سو نگران است که مالکیت فکر و دانش در کشور انحصاری شده و در تعلق افرادی خاص قرار گیرد.
در بخش پایانی کارگاه آموزشی یاد شده حسن لجم اورک به بیان رویه قضایی در حمایت از مالکیت ادبی و هنری پرداخت و گفت:از دیدگاه اینجانب به عنوان قاضی برخی از پرونده های مالکیت فکری دیدگاه برون سیستمی براساس تحلیل بازار مورد تایید است زیرا مالکیت فکری در چهارچوب رقابت باید دیده شود تا یک موازنه عادلانه صورت گیرد.
وی با اشاره به اینکه طبق دیدگاه کلی نگر باید همه چیز برای همگان در دسترس باشد افزود: با وجود چنین دیدگاهی نباید مالکیت ذهنی افراد، ایده ها و تفکرات فرد نادیده گرفته شود زیرا این مسائل جزئی از دانش وی  بوده که باید به نام او ثبت و نگهداری شود.
لجم اورک به تفاوت بین مالکیت صنعتی و مالکیت فکری پرداخت و اظهار داشت: اصیل بودن اثر یکی از نکاتی است که در مالکیت فکری به ان توجه ویژه شده است در حالی که در کالکیت صنعتی اصل بر خلاقیت با این حال در برخی از مالکیت های فکری ممکن است یک اثر از یک منبع نشات گرفته با دو دیدگاه متفاوت دیده شوند.
وی ادامه داد: بهتر است افراد دارای ایده به ثبت اثر و مالکیت خود بپردازند زیرا این ثبت با اینکه از لحاظ حقوقی جایگاه ویژه ای ندارد اما به دعواهای قضایی کمک شایانی در احقاق حق صاحب ان می کند.
لجم اورک در پایان یادآور شد:حقوق مادی پدید آوردنده اثر باید در قوانین دیده شود و دادگاه ها باید منافع اقتصادی را برای پدید آورنده محفوظ نگه دارد همچنین نمی توان پدید آورنده را مجبور به انتشار اثر و تفکر خود کرد.
همچنین وی در پایان با قرائت چندین رای پرونده های مختلف در حوزه مالکیت فکری به نقاط قوت و ضعف آن ها در مراجع قضایی پرداخت.