عمومی | پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری

آیین های نوروز و یلدا در برخی از استان های کشور

.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، درابتدای این نشست مریم پهلوان شریف به بیان گوشه ای از آیین های نوروز و یلدا در میان زرتشتیان ایران پرداخت و گفت :  آیین ها در فرهنگ و سنن هر ملتی ریشه تاریخی و فرهنگی دارد و جلوه‏ای از باورهایی است که تا مقدسات دینی و مذهبی آن‏ها پیش رفته است و هویت فرهنگی و تاریخی آن جامعه را به نمایش می‏گذارد.
او با بیان اینکه ایرانیان در نوروز و یلدا آداب و رسوم گوناگونی دارند که در بافت این تنوع، ویژگی‏های مشترکی دیده می‏شودتصریح کرد : یکی از اصلی‏ترین آموزه‏های دینی و معتقدات مذهبی در دین زرتشت، باور به این مسئله است که شادی تجلی اهورامزداست که در وجود آدمی انعکاس یافته و جزء ذات و سرشت وجود خداگونه او محسوب می‏شود بنابراین، سوگ و اندوه نکوهیده می‏باشد زیرا نشات گرفته از اهریمن است.
وی افزود :این پژوهش به مطالعه آیین های نوروز و یلدا در مناطق حوزه فرهنگی زرتشیتان در استان یزد: شهر یزد، مناطق زرتشتی نشین مریم آباد، نرسی آباد، رحمت آباد،  شهر اردکان: محله شریف آباد، شهر میبد: روستای مزرعه کلانتر، شهر تفت: روستاهای چم و مبارکه، زرتشتیان ساکن در شهرهای کرمان و تهران پرداخته است.
مریم عباسی نیز در ادامه به بیان ویژگی های آیین های نوروز و یلدا در استان مازندران پرداخت و تصریح کرد : آداب و رسوم هر سرزمینی، آیینه و انعکاسی از رویدادها، تلاش ها و اندیشه ها آن جامعه است که شناسنامه آن مردم محسوب می شود و می تواند به عنوان سندی گویا جهت بررسی محتوا و ماهیت مردمان مناطق مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
او افزود :  این پژوهش به روش اتنوگرافیک و مدخلی جهت بارگزاری در مدخل اطلاعات اطلس مردم نگاری سرزمین انجام شده  زیرا با توجه به سرعت روزافزون تغییر آداب و رسوم و باورها، تلاشی هر چند محدود، برای ثبت وضعیت کنونی برگزاری آداب و آیین های نوروز و یلدا می تواند باعث به روز شدن منابع و جلوگیری از فراموشی شود.
گیتی دشتکی نیز در ادامه با بیان اینکه نوروز آئینی است پیوند خورده بادل و جان مردم این سرزمین ،به تشریح آیین نوروز و یلدا در استان قزوین پرداخت و تصریح کرد : اهالی استان قزوین همچون سایر استان‌های ایران‌زمین از یک ماه مانده به آغاز فصل بهار آداب‌ورسوم خاص خود را در استقبال از نوروز و آغاز سال نو دارند ؛مراسمی چون کوسه گلین، عروس گلی، خانه‌تکانی، پیر  بابو، کوله چهارشنبه، عرفه، دیدوبازدید، اولین عید درگذشتگان،  سیزده‌بدر و پنجاه بدر و بسیاری آداب دیگر.
او با بیان اینکه شب یلدا درازترین شب‌هاست در تمام سال و در آن شب و یا نزدیک به آن شب، آفتاب به برج جدی تحویل می‌کند افزود :درگذشته بعضی بر این باور بودند که آن شب به‌غایت شوم و نامبارک هست و فردای آن روز را روز زایش خورشید و تولد دوباره آن می‌دانستند پس بدین‌جهت آن شب را تا پاسی از شب گذشته و با آداب‌ورسوم خاص هر محل افراد خانواده به دورهم جمع شده و آن شب را می‌گذراندند.
وی تصریح کرد :در استان قزوین به مراسمی که در این شب برپا می‌شود «شب چله» می گویند.
مینو سلیمی دیگر سخنران این نشست نیز به بیان برخی از آداب و رسوم یلدا در کرمانشاه و ایلام گفت :ایرانیان هزاران سال است که یلدا را برای پاسداشت رفتن سرما و سختی و آغاز آفرینش جشن می گیرند.
او افزود : ایرانیان به پاسداشت یلدا آداب و رسوم گوناگونی انجام می دهند که البته در بافت این تنوع ویژگی های مشترکی دیده می شود.
این پژوهشگر اظهار داشت :این نوشتار به مطالعه یلدا در مناطق مورد مطالعه استان کرمانشاه (قصرشیرین، سرپل ذهاب، کنگاور، پاوه، روانسر، جوانرود، روستاهای کرمانشاه، ماهیدشت، اسلام آبادغرب، دالاهو، سنقر، گهواره و صحنه) و استان ایلام (ملکشاهی، ایوان غرب، دره شهر، شیروان، چرداول، لومار، سراب کلان، مهران، دهلران و آبدانان) پرداخته است.
وی در پایان خاطرنشان ساخت : شناخت آداب و رسوم یلدا در گوشه به گوشه ایران مهم و ضروری است چرا که این شناخت ما را به درک معناهای نهان این رفتار مهم اجتماعی و تاثیر آن در فرهنگ ایرانی می رساند.
اعظم موسوی نیز در ادامه با بیان بخشی از پژوهشش با عنوان مراسم نوروز و یلدا در استان کرمان نوروز را یکی از بزرگ‌ترین جشن‌های ایرانیان دانست  که از دیرباز در این کشور برگزار می‌شده و آیین‌های خاص خود را داشته است .
وی گفت : آیین‌های نوروزی از آن دسته رفتارهای فرهنگی هستند که برخی هنوز در جامعه کنونی ایران بازمانده و کم‌وبیش کارکرد و نقش کارآمد و سودمند خود را میان گروه‌های مختلف مردم حفظ کرده‌اند.
او با بیان اینکه بسیاری از رفتارهای آیینی و نمادین مربوط به سال نو با اسطوره‌های موجود در میان مردم سرزمین ایران ارتباط دارند.  هدف از این تحقیقرا  مروری به آیین‌های یلدا و نوروز و پیشواز نوروز، از گذشته دور تا امروز و عوامل پایداری آن درگذر زمان و نقش آن در حفظ هویت فرهنگی و ملی ایرانیان در جهان است.
نازنین نوری نژاد در ادامه این نشست نوروز را  از مهمترین اعیاد ملی ایرانیان دانست  که با نو شدن طبیعت همراه است گفت : ایرانیان‌ از دوره‌های باستان تا امروز‌ تازه شدن طبیعت و آغاز سال جدید را، مبدائی برای ایجاد تحول فردی و تلاش برای تحول جمعی قرار داده‌اند‌.
او در تشریح آیین یلدا و نوروز در استان فارس تصریح کرد : مردم فارس به خصوص شهر شیراز از حدود یکماه یا بیشتر، به پیشواز سال نو می‌روند .
وی با بیان این که یلدا نیز همانند نوروز از اهمیت ویژه ای در میان مردم فارس برخوردار است خاطرنشان کرد :شیرازی ها در این شب تا دیر وقت می نشینند و به گفتگو ، خاطره گویی و مشاعره می پردازند.
در ادامه پرویز فیضی به ارایه بخشی از پژوهشش با عنوان آیین نوروز و شب چله در استان همدان نمونه موردی شهرستان اسدآباد و نهاوند پرداخت و گفت :نوروز باستانی برگرفته از افکار صلح‌طلبی، دوستی، وحدت، همدلی، کینه زدایی و هم‌بستگی ملت ایران است و این آیین سرشار از پیام‌های مادی و معنوی است.
او افزود :آیین نوروز در استان همدان همانند دیگر نقاط کشور مقدماتی دارد، استقبال و پیشواز های نوروزی از یک ماه قبل از عید نوروز آغاز می‌شود و مقدمات آماده سازی در این استان برای جشنی باستانی آماده می گردد.
وی اظهار داشت :برای برگزاری شب یلدا نیز از چند روز قبل برنامه های پیشوازی دنبال می شود و بساط یک شب بیاد ماندنی فراهم می شود تا در این شب طولانی بتوانند بهترین استفاده را با بهترین کاربرد داشته باشند.