هشتادمین سخنرانی علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان ۲۷ آذرماه ۱۳۹۸ ، با عنوان " بررسی تاثیر افزایش قیمت حامل های انرژی بر درآمد حقیقی بخش کشاورزی ایران" توسط دکتر رضا پهلوانی عضوهیئت علمی و رئیس بخش تحقیقات اقتصادی - اجتماعی مرکز، با حضور جمعی از اعضاء هیات علمی و کارشناسان مرکز در محل سالن جلسات برگزار گردید.

دکتر پهلوانی با بیان این نکته که کشاورزی فعالیتی معیشتی نیست بلکه کاملا اقتصادی، تجاری و درآمدزاست ابراز داشت: میزان مصرف انرژی در بخش کشاورزی تا حد بسیارزیادی با درجه مکانیزاسیون، تبدیل و همچنین توسعه زنجیره های ارزش رابطه مستقیم دارد و هرگونه خلل در تامین انرژی به صورت معنادار بر سطح تولید و درآمد تاثیر می گذارد.

پهلوانی در ادامه با مروری بر سهم هر کدام از حامل های انرژی در بخش کشاورزی و مقایسه با سایر بخش های اقتصادی کشور تصریح کرد: نفت گاز، قبلا مهمترین سوخت در بخش کشاورزی بوده و از آن برای پمپ های چاه ، پرورش گل، مرغداریها، دامداریها و ..... استفاده می شده است اما اکنون سیاست های دولت در جهت کاهش مصرف این سوخت به دلایل ایجاد آلودگی و مسائل زیست محیطی و نیزکارآیی پایین مصرف، بوده است، ازینرو بخش های حمل و نقل(۵۶ درصد)، نیروگاهها(۲۳ درصد) وکشاورزی(۱۱) عمده مصرف کنندگان این سوخت را تشکیل می دهند.

پهلوانی در ادامه با بیان اینکه از سال ۱۳۸۹ به بعد ترتیب بخش ها از نظرمصرف انرژی شامل خانگی، تجاری، حمل و نقل، صنعت و کشاورزی بوده است، گفت: حمایت های بودجه ای شامل مواردی همچون یارانه وام ها، سهم دولت از بیمه محصولات، کمک های بلا عوض ، یارانه انرژی و .... است.

سخنران علمی جلسه بیان داشت: در رابطه با PSE شاخص پرکاربرد و معروف دیگری تحت عنوان درصدPSE وجود دارد و بیانگر آن است که میزان این حمایت ها چند درصد از کل درآمد کشاورزان را به خود اختصاص داده است. بر اساس گزارشات OECDاین شاخص در کشور ما بین ۱۴ تا ۱۶/۵درصد است.

دکتر پهلوانی با تشریح نتایج طرح های تحقیقاتی انجام شده گفت: مدل تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) به عنوان چهار چوبی مبتنی بر تعادل عمومی اقتصاد کلان است که میان درآمدهای مختلف گروهها و بازیگران اقتصادی، مدل تقاضا، تراز پرداختها، بازارها و ساختار چند بخشی تعادل برقرار می کند. از ویژگیهای این مدل در نظر گرفتن ارتباطات بین فعالیت های مختلف و بازارهای متعددکالاها و خدمات ، عوامل تولید و نهاده ها به صورت خطی و غیر خطی است.

دکتر پهلوانی در پایان گفت: با توجه به این که یارانه ها در دراز مدت موجب انحرافات قیمتی، عدم تخصیص بهیته نهاده ها، کسری بودجه دولت و در نهایت کاهش رفاه اجتماعی می شوند ولی  بر اساس نتایج این تحقیق و تقریبا تمامی تحقیقات انجام شده در این رابطه ، کاهش یا حذف آنها موجب مشکلات مطرح شده می گردد. لذا برای حل این پارادوکس و افزایش رفاه عمومی موارد زیر پیشنهاد می شود:

۱- افزایش پلکانی همراه با دوره های تنفس، افزایش عرضه از طریق واردات برای تنظیم قیمت، مکان یابی محصولات کشاورزی و تولید بر اساس مزیت های نسبی و رقابتی

۲- تلاش برای افزایش بهره وری انرژی یا کاهش شدت مصرف در بخش کشاورزی

۳- تلاش برای افزایش فن آوری و مکانیزاسیون

۴ - افزایش کارایی و بازده نهاده ها در بخش اعم از انسانی و غیر انسانی

۵ - تولید در واحد های بزرگ برای بهره مندی از صرفه های ناشی از مقیاس

روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان