فرصت‌هایی که به آسانی از دست می‌روند
در حال حاضر با توجه به آب و هوای خشک و نیمه خشک ایران، بحث مدیریت آب اهمیت ویژه‌ای دارد. بارش سالانه هزاران مترمکعب نزولات، که حاصل جذب بیش‌ترین مقدار انرژی رایگان خورشیدی بر سطح دریاها و اقیانوس‌هاست، بدون ایجاد هر گونه آلودگی یا پسماندی در دسترس ما قرار می‌گیرد.
اما متاسفانه بخش عمده‌ای از این نزولات در سواحل شمالی چند دقیقه پس از بارش آلوده و به آب شورغیرقابل مصرف تبدیل می‌شود که هدایت الکتریکی آن از ۲۰ به ۲۰.۰۰۰ رسیده است.
جمع‌آوری آب باران می‌تواند روشی موثر برای مقابله با بحران کم آبی باشد و اکنون در اغلب کشورهایی که با بحران کم آبی مواجه هستند اجرا شده است. در کشورهای آمریکا، هلند، هند، اندونزی، فیلیپین، مالزی، سریلانکا، آفریقای جنوبی و نیز دیگر کشورها این راهکار در حال اجرا است.
بر اساس آمارها، سرمایه گذاری و مدیریت صحیح در استفاده از این روش تاثیرات به سزایی در صرفه جویی و همچنین کاهش عوارض ناشی از خشکسالی دارد. جمع‌آوری و ذخیره آب باران برخلاف سیستم‌های بزرگ و متمرکز مانند سدها، نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد و فناوری پیشرفته‌ای ندارد.
سیستم‌های استحصال آب باران دارای فناوری ساده و در ابعاد کوچک قابل اجرا است . از طرف دیگر آب باران در مناطق شمالی کشور دارای کم‌ترین آلودگی از لحاظ آلاینده‌های مختلف است و توانایی حتی تامین آب شرب را نیز دارد. تنها زمانی ارزش این فرصت‌هایی که به آسانی ازدست می‌روند، مشخص می‌شود که یک متر مکعب آب باران را با همان میزان آبی که به روش مختلف شیرین‌سازی یا تصفیه می شود، ازنظرهزینه، زمان و تبعات محیط‌زیستی مقایسه شوند.
همچنین به دلیل اینکه هدایت الکتریکی آب باران بسیار کمتر از سایر آب‌های طبیعی نظیر آب‌های سطحی و آب چاه است بنابراین تبدیل آن به آب دیونیزه به لحاظ فنی آسان‌تر خواهد بود. در نتیجه با ایجاد راهکارهای فناورانه برای استحصال آب باران مصرف آب و انرژی در مقایسه روش‌های رایج بسیار کاهش می‌یابد. با توجه به اینکه این روش مشکلاتی که روش‌های دیگر مانند دستگاه‌های تقطیر را ندارد و در شمال کشور نیز به دلیل حفر چاه های زیاد و عمیق برای کاشت نوبت دوم برنج سطح آب پایین آمده خطر آلودگی بالای آب‌های زیرزمینی و پایین آمدن سطح آب منطقه را تهدید می‌کند. پس از این طریق از ورود این آب پاک و تمیز به دریا جلوگیری می‌شود و استفاده از آن در بخش آشامیدنی و غذایی سلامت مردم منطقه تامین خواهد شد.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس*