از دیدگاه حجت الاسلام دکتر امیرمحسن عرفان بیانیه گام دوم منشوری فرهنگی و تمدنی است و بسیاری از مضامین آن از جنس مقوله تمدن یا مرتبط با آن هستند. وی افزود: برخورداری بیانیه از مبانی معرفت ‌شناسی و هستی ‌شناسی فرهنگی امتیاز آشکار و پررنگ این بیانیه است. این مبانی متقن و مستحکم است و یک نظام معرفتی «منسجم» و «یکپارچه» را تشکیل می ‌دهد؛ به صورتی که ناهماهنگی و تشتتی در آن مشاهده نمی ‌شود. سنخ مطالب بیانیه؛ تبیین اساس، پایه ‌ها، بسترها و ساحت ‌های زیرین جهان فرهنگی است. مبانی فرهنگی ارائه شده در بیانیه گام دوم  بر استخراج اهداف، اصول و روش ‌های انقلاب اسلامی تاثیر مستقیم دارند و در سازواری و هماهنگی همه عناصر فرهنگی تاثیرگذارند.

دکتر امیرمحسن عرفان تاکید کرد: الگوسازی برای حرکت تکاملی جهان اسلام در گرو مفهوم ‌سازی، نظریه ‌پردازی و از همه مهم ‌تر «مسئله ‌آفرینی» در مقیاس تمدنی است. یعنی علاوه بر آن‌که اندیشمندان باید در پی نوآوری، ابداع نظریه و خلق‌ پدیده فکری تازه باشند باید بکوشند جامعه را نسبت به آن‌چه باید بدانند و اکنون صورت مسئله برای آن‌ ها دانسته نیست آگاه نمایند در این ارتباط آن‌ چه مهم است رابطه مسئله‌ ها با نیازهای اولویت ‌دار جهان اسلام است؛ از این‌ رو در ادبیات علمی مقام معظم رهبری فراوان بر «تمدن نوین اسلامی» تاکید می ‌شود. این تاکید به معنای گره‌ زدن مباحث نظری با عرصه‌ عمل و عینیت ‌های محیطی است و این از مهم ‌ترین ویژگی ‌های دیدگاه ‌های تمدنی مقام معظم رهبری است.

ایشان افزود: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم جوانان را خطاب قرار می‌دهند و تاکید می کند که: «دهه‌ های آینده دهه‌ های شما است و شمایید که باید کارآزموده و پرانگیزه از انقلاب خود حراست کنید و آن را هرچه بیشتر به آرمان بزرگش که ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنافداه) است، نزدیک کنید.» این کرسی درصدد تبیین این مهم است که مهم‌ترین ضرورت‌ها و بسترهایی که سبب شده است مقام معظم رهبری آمادگی برای ظهور را به مثابه آرمان انقلاب و رسالتی تمدنی برای جوانان قرار دهد چیست؟ نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد «سه ساحت ضرورت‌های نظری، کاربردی و راهبردی» در این مهم دخیل بوده‌اند.

از دیدگاه ناقدین محترم دکتر سید ضیاء الدین میرمحمدی و دکتر امیر سیاهپوش مهم ترین نکات قابل اهتمام در ارتقای کیفی ایده کرسی عبارت بودند از:  «تعیین معیار مشخص در تمایز میان سه سطح ضرورت طرح شده»، «توجه بیشتر به بیانات مقام معظم رهبری به صورت مجموعه ای»، «توجه به سنخ رویکرد تمدنی مقام معظم رهبری»، «تفکیک ساحت های تمدنی در بیانیه گام دوم» و … .

در پایان حجت الاسلام دکتر امیرمحسن عرفان مهم‌ترین موضوعات قابل تامل در پیوند میان مطالعات انقلاب اسلامی و گفتمان انتظار را این چنین برشمرد:

• بیانیه گام دوم و تحقق استعلای گفتمان انتظار زمینه ساز در جهان اسلام.
• بررسی تطبیقی منابع قدرت نرم در عرصه تکامل تاریخ در انقلاب اسلامی ایران و غرب.
• رسالت شناسی انقلاب اسلامی ایران در بسیج جهانی مستضعفین (بنیان های نظری، الزامات و بایسته ها).
• تاثیر گفتمان انتظار بر ادراک عقلانیت راهبردی در سیاست خارجی.
• راهبردهای ارتقای قدرت نرم گفتمان انتظار در جهان اسلام از نگرگاه مقام معظم رهبری بر اساس الگوی راهبردی (swot)
• تاثیرسنجی نقش رسانه در مدیریت تحول اجتماعی منتظرانه (با تاکید بر ایجاد حس رغبت اجتماعی به وضع مطلوب).
• تحلیل عملیات روانی نظام سلطه مبتنی بر ضد مسیح خواندن مهدی و باورمندانش.
• درآمدی بر تبارشناسی موانع مهندسی فرهنگ انتظار در ایران با تاکید بر سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها.
• سنجش میزان تاثیر عنصر «زمینه سازی ظهور» بر انقلاب هراسی در غرب.