گالری عکس
در این نشست که یکشنبه ۳ آذر ۹۸ در سالن شورای دانشگاه تشکیل شد، دکتر فتوحی رییس مرکز تحقیق و توسعه سیاست‌های دانشگاه، پیشینه ضرورت و نیازسنجی انجام این پژوهش را از ۴ سال پیش در هیئت‌رئیسه بیان کرد و گفت: این تحقیق به‌منظور بررسی وضعیت فرهنگی دانشگاه در اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان انجام‌شده است.

بررسی وضعیت فرهنگی دانشگاه
دکتر فتوحی این پژوهش را در شناسایی نقاط ضعف و قوت حوزه فرهنگی دانشگاه موثر دانست و گفت: دانشگاه برنامه‌های فرهنگی متعددی دارد که لازم است میزان تاثیرگذاری و نقش آن‌ها در ارتقا محیط دانشگاه بررسی شود.
رییس مرکز تحقیق و توسعه سیاست‌های دانشگاه، با اشاره به مراحل انجام این پژوهش گفت: در مرحله اول شاخص‌ها با کمک واحدهای فرهنگی دانشگاه احصا شد؛ تقسیم‌کار صورت گرفت و واحدهای مسئول ارزیابی و بررسی شاخص‌ها مشخص شدند. این گزارش مربوط به نتایج پژوهش در حوزه اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان است. پژوهش در حوزه فرهنگی کارکنان نیز در دستور کار قرار دارد.
وی با تاکید براینکه در دانشگاه هرکاری باید بر مبنای شواهد و مستندات علمی انجام شود افزود: این پژوهش بخشی از تصویر کلانی است که معاونت فرهنگی دانشگاه، هدایت آن را برعهده دارد و معاونت فرهنگی کمک می‌کند که تصویر کامل‌تری از وضعیت فرهنگی دانشگاه تهیه شود.
سپس دکتر لاله قدیریان عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیق و توسعه سیاست‌های دانشگاه، به تشریح پیمایش وضعیت فرهنگی دانشگاه پرداخت و گفت: دانشگاه علوم پزشکی تهران به‌عنوان یکی از دانشگاه‌های پیشتاز در حوزه دانش و پژوهش بر ارتقای کیفیت حوزه‌های مختلف ازجمله مولفه‌های فرهنگی تاکید بسیاری دارد. هدف از انجام این پژوهش نیز کاربردی شدن و بهبود اثربخشی برنامه‌های فرهنگی دانشگاه است.
وی بابیان اینکه فرهنگ تعاریف بسیاری دارد اما نقطه مشترک همه آن‌ها، مرسوم بودن و رواج یافتگی یک امر شامل باور، نگرش، علاقه و گرایش، رفتار شخصی و آیین اجتماعی در جامعه است افزود: فرهنگ از مفاهیم بنیادین در هر جامعه‌ای است که با ایجاد ساختار اجتماعی یکپارچه، حرکت به‌سوی اهداف را ممکن می‌سازد.
دکتر قدیریان با اشاره به مراحل انجام این پژوهش گفت: پس از کارشناسی‌های مختلف پنج مولفه «سیاستی و مدیریتی»، «اجتماعی»، «امور تخصصی فرهنگی»، «مبانی حقوقی- اخلاقی» و «دینی»، چهارده زیرمولفه و ۷۴ شاخص دسته‌بندی شد.  با توجه به وسعت کار تقسیم‌کار صورت گرفت و مولفه‌ها به واحدهای مربوطه واگذار شدند. مرکز تحقیق و توسعه سیاست‌های دانشگاه، بررسی دو مولفه امور تخصصی فرهنگی و اجتماعی را برعهده گرفت.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه از مشارکت ۳۱۸ عضو هیئت‌علمی و ۴۱۵ دانشجو در این پژوهش خبر داد و گفت: در پرسشنامه‌های تهیه‌شده نظرات اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان در موضوعات «حس هویت ایرانی و تعلق ملی»، «به‌کارگیری موثر توانایی و مهارت‌ها در زندگی روزمره»، «شاخص اعتماد»، «اهمیت ارزش‌های اجتماعی و محیط کار» و... موردسنجش و بررسی قرار گرفت و نتایج آن استخراج شد.
در ادامه هریک از اعضای هیئت‌رئیسه به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند.

فرهنگ مقوله‌ای پیچیده و تخصصی
دکتر کریمی رییس دانشگاه در جمع‌بندی مباحث مطرح‌شده از تلاش‌های دکتر فتوحی و همکارانشان در مرکز تحقیق و توسعه سیاست‌های دانشگاه قدردانی کرد و گفت: تحقیقات جامع فرهنگی، پیش‌ازاین نیز  در سطح بالای کشور انجام و گزارش مفصل آن  به مقامات کشوری ارائه‌شده است. به‌طوری‌که بسیاری از توصیه‌هایی که در مورد آسیب‌های اجتماعی می‌شود؛ مربوط به اطلاعاتی است که از این تحقیقات استخراج‌شده است.
رییس دانشگاه با اشاره به مسائل فرهنگی دانشگاه گفت: یادمان باشد دانشگاه داخل نرده‌های سبز و جدای از کشور نیست. لذا در تحلیل و قضاوت‌های خود باید شرایط کشور را هم در نظر بگیریم. نتایجی که در این پژوهش ارائه شد جز مسائلی است که در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز موردبررسی قرار می‌گیرد که نشان می‌دهد این دغدغه همه مسئولان است و می‌خواهند ارتقایی در آن ایجاد کنند.
دکتر کریمی پرداختن به موضوعات فرهنگی را امری تخصصی و پیچیده دانست و گفت: پرداختن به مسائل فرهنگی نیاز به بررسی ده‌ها رشته تخصصی اعم از جامع شناسی، روانشناسی و... دارد تا بتوانند با پاتولوژی و آسیب‌شناسی دقیق، درمان صحیح ارائه دهند.
وی افزود: البته یادمان باشد که ما پزشک هستیم و بیماران بسیار بدحال هم داشتیم ولی هیچ‌وقت دست از درمان آن‌ها برنمی‌داریم در مواردی هم  این بیماران  بهبود پیدا می‌کنند و به زندگی بازمی‌گردند. در مورد مسائل فرهنگی هم نباید ناامید شویم و باید به سهم خود به اصلاح محیط اطرافمان کمک کنیم.
دکتر کریمی با مقایسه دوران دانشجویی خود و نقش دانشجویان در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های فوق‌برنامه گفت: پیش از انقلاب مباحث فرهنگی در دانشگاه‌ها مطرح نبود ولی بااین‌حال دانشجویان خودشان در این زمینه فعالیت‌هایی انجام می‌دادند. برای نمونه، در خوابگاه امیرآباد، امکان فعالیت‌های فوق‌برنامه برای دانشجویان با گرایش فکری مختلف وجود داشت؛ از سالن ورزشی سنتی زورخانه‌ای تا سالن ورزشی مدرن، سالن سینما و سالن مطالعه ۲۴ ساعته که همه این‌ها از سوی دانشجویان مدیریت می‌شد. در سالن‌های عمومی خوابگاه‌ها، تلویزیون و روزنامه قرار داشت و نسبتی از این امکانات در دانشکده‌ها در دسترس دانشجویان بود. البته این‌گونه نبود که دانشگاه این امکانات را برای دانشجویان فراهم کنند بلکه دانشجویان با پول خود کتاب‌های کتابخانه و یا وسایل کوهنوردی و... را تهیه می‌کردند.
وی افزود: دانشجویان به‌راحتی می‌توانستند تصمیم بگیرند و برنامه‌ریزی کنند که از کدام‌یک از امکانات استفاده کنند. انرژی مثبت یک کوه‌پیمایی دسته‌جمعی، تا یک ماه یا بیش از آن، انگیزه و روحیه بالایی را در دانشجویان تقویت می‌کرد  و تاثیر این کوه‌پیمایی در آخر هر هفته، هنوز هم در انرژی و تفکرات آن نسل  ادامه دارد.
دکتر کریمی در تکمیل این بخش از سخنان خود با طرح این پرسش که دانشجویان تا چه اندازه در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های فوق‌برنامه آزادند و مشارکت دارند افزود: معتقدم در حوزه دانشجویی زمینه برای کار، اصلاح و تاثیرگذاری وجود دارد. بیش از اینکه به‌عنوان مربی بخواهیم تغییر ایجاد کنیم باید زمینه رشد دانشجویان را فراهم کنیم. اگر دانشجویان ببیند ما به‌عنوان مسئول به وظایف خود به‌درستی عمل می‌کنیم، آن‌ها  نیز نظرات و رفتارشان را تغییر می‌دهند.
رییس دانشگاه، بابیان اینکه وقتی می‌خواهیم درباره دانشگاه قضاوت کنیم باید از چاردیواری آن خارج شویم و ببینیم نگاه بیرونی به دانشگاه چگونه است افزود: بسیاری از مسائلی که به حوزه فرهنگی دانشگاه بازمی‌گردد حیطه وسیعی دارد و  عوامل بسیاری بر آن و رفتار دانشجویان تاثیر می‌گذارد.
وی تشخیص و اصلاح رفتارهای اجتماعی بخصوص در حوزه هیئت‌علمی و دانشجویان را امر پیچیده‌ای دانست و گفت: جوانان نخبه ۱۸ ساله‌ای که از پس از دبیرستان، وارد دانشگاه می‌شوند به دلیل دسترسی به فضاهای علمی و مجازی، بسیاری از مسائل را بهتر و بیشتر از نسل‌های قبل از خود درک می‌کنند. بنابراین باید فرآیند تخصصی جامعه‌شناسی و روانشناسی و... طی شود تا بررسی کند این افراد در چه محیط خانوادگی بزرگ‌شده‌اند و اکنون ‌که به دانشگاه آمده‌اند، مسئولان دانشگاه چگونه می‌توانند بر رفتار آنان تاثیر بگذارند.
دکتر کریمی با تاکید براینکه مسائل فرهنگی را ساده تحلیل نکنیم افزود: موضوعات فرهنگی را نمی‌توان در قالب یک یا دو برنامه اجرا کرد. دانشگاه قطعه کوچکی از پازل فرهنگی کشور است که رفتار مسئولان رده‌های مختلف بر آن اثر می‌گذارد. هرچند مسائل فرهنگی متعدد و تخصصی است اما برای اصلاح آن نباید ناامید شویم و یا فکر کنیم همه‌چیز برعهده مسئولان بالادستی است.  باید تغییر رفتار را از خودمان شروع کنیم و در محیط کار، در حوزه دانشجویی و در بیمارستان‌ها  درست عمل کنیم. این‌گونه قطعاً نتایج خوبی به دست می‌آوریم.
وی افزود: من به آینده بسیار امیدوارم چراکه تجربه سال‌های گذشته را دارم که با حداقل امکانات روحیه خود را حفظ می‌کردیم. بسیاری از  دانشجویان آن دوران، در سال‌های جنگ، با از خودگذشتگی کشور را حفظ کردند. لذا معتقدم دانشگاه ما سرمایه‌های خوب بسیاری دارد که تعدادی از آن‌ها دور این میز جمع شده‌اند.
دکتر کریمی بابیان اینکه در انتقادهای خود راه‌حل ارائه دهیم و خودمان نیز به این راه‌حل عمل کنیم افزود: هریک از ما به‌عنوان عضو هیئت‌علمی و هیئت‌رئیسه دانشگاه کارهای بسیاری برای انجام داریم. در رویارویی با دانشجویان باید از بیان ناامیدی‌ها بپرهیزیم و از آینده دورنمای روشن و امیدوارکننده ارائه دهیم.
رییس دانشگاه در پایان سخنان خود بار دیگر از تلاش‌های دکتر فتوحی و همکاران مرکز تحقیق و توسعه سیاست‌های دانشگاه قدردانی کرد و گفت: روزهای اولی که مسئولیت دانشگاه را پذیرفتم از دکتر فتوحی خواستم درباره دلایل جدایی بدنه دانشگاه از مدیریت دانشگاه تحقیقی انجام دهد. با مسئولان واحدهای مختلف دانشگاه نیز مصاحبه‌های طولانی‌مدت انجام‌شده که نتایج آن به دستم رسیده است. امیدوارم در ادامه این مسیر  به‌گونه‌ای عمل کنیم که باعث ایجاد دلگرمی و امیدواری بیشتر در دانشگاه شویم.
خبرنگار: سمیرا کرمی
عکس: وحید مزاجردی