گفت وگو با دکتر منا کارگر، مدیر نظارت و پایش فراورده‌های سلامت معاونت غذا ودارو درباره کارگروه پدافند غیرعامل این معاونت
• لطفاً درباره وظایف و اهداف کارگروه پدافند غیرعامل معاونت غذا و دارو توضیحاتی ارائه دهید.
کارگروه غذا و دارو یکی از کارگروه‌های ستادی کمیته پدافند غیرعامل دانشگاه است. این کمیته بر اساس دستورالعمل‌های ابلاغی با هدف در نظر گرفتن سازوکارهای لازم برای حفظ سلامت مردم، کاهش آسیب‌پذیری منطق تحت پوشش، تداوم خدمات و تامین نیازهای اصلی درمان، افزایش میزان آمادگی برای مقابله با انواع تهدیدها و آسیب‌ها، طراحی و اقدام پاسخ‌های اضطراری موثر و مناسب در حوادث در مقابل تهدیدهای مختلف و همچنین برای تسهیل مدیریت بحران و دفاع غیرنظامی تشکیل‌شده است. معاون غذا و داروی دانشگاه عضو کمیته دانشگاهی پدافند غیرعامل و رئیس کارگروه غذا و دارو هستند. یکی از مواردی که کارگروه غذا و دارو باید به‌طور خاص به آن بپردازد در خصوص اتخاذ تصمیم‌ها و تدابیری برای تدوین لیست‌های دارو و تجهیزات برای مقابله با بحران‌های مختلف، ذخیره‌سازی دارو و تجهیزات استراتژیک و برآورد دارو و تجهیزات موردنیاز برای شرایط بحرانی هست.
• اعضای این کارگروه در معاونت غذا و دارو از چه افرادی تشکیل شده است؟
بعد از ابلاغ دستورالعمل تشکیل کمیته پدافند غیرعامل در دانشگاه‌های علوم پزشکی، اعضای این کارگروه در معاونت غذا و دارو تعیین شدند. در این کارگروه، برخی اعضا، اعضای ثابت هستند که مدیران مرتبط در حوزه‌های دارو، تجهیزات، آزمایشگاه، مواد غذایی و نماینده مجموعه داروخانه‌های دانشکده داروسازی و نماینده معاونت درمان دانشگاه هستند. یکی از نقاط قوت این کارگروه، حضور افراد متخصص از حوزه‌های مختلف دانشگاه علاوه بر اعضای ثابت عضو کمیته است که ازجمله از گروه داروسازی بالینی، طب اورژانس، فارماکواکونومی، گروه بلایا و حوادث و نیز سازمان هلال‌احمر می‌باشند که در جلسات مختلف از نقطه نظرات و حضور ایشان استفاده شده است.
• با توجه به شرح وظایفی که اشاره کردید چه مواردی در اولویت اقدامات این کارگروه قرار گرفته است؟
با توجه به اهداف مدنظر این کارگروه، جلسات متعددی در معاونت با هدف همفکری با صاحب‌نظران در مورد اولویت‌بندی و تعیین راهکارهای چگونگی پیش برد تعیین بسته‌های دارو و تجهیزات در بحران‌ها و حوادث برگزارشده که بر اساس آن سه اولویت زیر به ترتیب برای تدوین فهرست دارو و تجهیزات بحران در نظر گرفته شد. مورد اول تعیین فهرست دارو و تجهیزاتی است که بیمارستان‌های دانشگاه در صورت مراجعه تعداد قابل‌توجهی از مصدومان حوادث مختلف (خصوصاً تروما و سوختگی) در ساعات اولیه نیاز خواهند داشت. با توجه به اینکه در صورت وقوع بحران‌های مختلف مراکز درمانی دانشگاهی تحت پوشش لازم است آمادگی لازم را برای مدیریت بیمارانی که ممکن است حتی از شهرستان‌ها اعزام شوند داشته باشند تصمیم بر این شد که این موضوع در اولویت کاری این کارگروه قرار گیرد. مورد دوم تدوین فهرستی از دارو و تجهیزاتی که لازم است همراه پزشکانی که جهت ارائه خدمات و امداد از طرف دانشگاه به مناطق تحت بحران و آسیب اعزام می‌شوند وجود داشته باشد. ازآنجایی‌که در بسیاری از موارد برای مقابله با بحران‌های پیش‌آمده در مناطق دیگر نیاز به اعزام پزشکان و همکاری در این خصوص هست و درعین‌حال ممکن است همه داروها و تجهیزات موردنیاز برای درمان و مدیریت بیماران تا زمان انتقال به مراکز درمانی در محل وجود نداشته باشد این موضوع به‌عنوان اولویت دوم کارگروه در نظر گرفته شد. همچنین مورد سوم تعیین اقلام دارویی که برای راه‌اندازی داروخانه‌های صحرایی در موارد خاص ممکن است موردنیاز باشد در نظر گرفته شد.
• چقدر از تجربیات سایر ارگان‌ها در راستای اهداف این کارگروه می‌توان استفاده کرد؟
در قدم اول برای پیشبرد اهداف کارگروه، در این مورد تجربیات ارگان‌ها و سازمان‌های دیگر که در موارد مشابه به ارائه خدمات پرداخته بودند با حضور صاحب‌نظرانی از آن حوزه‌ها موردبررسی قرار گرفت. به‌عنوان‌مثال تجربیات سازمان غذا و دارو، سازمان هلال‌احمر، مرکز پزشکی حج، مجموعه داروخانه‌های دانشکده داروسازی (در راه‌اندازی داروخانه صحرایی) و ... در مورد روال تدوین فهرست‌های دارو و تجهیزات و نحوه سامان‌دهی اقلام و ... مطرح شد. مواردی که در دنیا در مورد بحران‌ها به‌عنوان استانداردهای دارو و تجهیزات مطرح هست هم موردبررسی قرار گرفت ولی با توجه به اینکه در نوع خدمت‌رسانی‌ها بین ارگان‌های ذکر شده و مثلاً بیمارستان‌های دانشگاهی تفاوت‌هایی هست عملاً استفاده از این تجربیات به‌تنهایی برای رسیدن به اولویت‌های تعیین‌شده کفایت نمی‌کرد.
• برای رسیدن به اولویت‌های تعیین‌شده این کارگروه چه اقداماتی در این خصوص انجام‌شده است؟
برای اولویت‌های تعیین‌شده، فهرست اولیه دارو و تجهیزاتی که بیمارستان‌های دانشگاه در صورت مراجعه تعداد قابل‌توجهی از مصدومان حوادث مختلف با مبنای تروما و سوختگی نیاز دارند و مقادیر موردنیاز ظرف شش ساعت اول برای اماده‌سازی پکیج‌های برای پنج بیمار بزرگسال در داروخانه بیمارستان با همکاری گروه طب اورژانس بیمارستان‌های شریعتی و سینا و گروه داروسازی بالینی تدوین و در جلسه کارگروه ارائه شد. همچنین نمونه پکیج‌های آلومینیومی هلال‌احمر جهت فراهم‌سازی پکیج‌های دارو و تجهیزاتی که لازم است همراه پزشکانی که جهت ارائه خدمات و امداد از طرف دانشگاه به مناطق تحت بحران و آسیب اعزام می‌شوند، بررسی شد. همچنین در راستای اقدامات موردنیاز برای راه‌اندازی داروخانه صحرایی، شرایط و استانداردهای موردنیاز، دستورالعمل‌ها از کتاب معتبری در این حوزه ترجمه شد.
• چه اقدامات دیگری در این کارگروه انجام خواهد شد؟
برنامه این کارگروه برآورد هزینه و حجم و وزن فهرست تدوین‌شده دارو و تجهیزات موردنیاز شش ساعت اول برای مصدومان در بیمارستان‌های دانشگاه و نیز تدوین فهرست مشابهی برای اطفال هست. همچنین برای نهایی شدن این فهرست‌ها جلساتی با صاحب‌نظرانی از سایر حوزه‌ها برگزار خواهد شد که نقطه نظرات در این خصوص جمع‌بندی و فهرست نهایتاً ابلاغ شود. همچنین تدوین نهایی فهرست اقلام پکیج‌های دارو و تجهیزاتی که لازم است همراه پزشکانی که جهت ارائه خدمات و امداد از طرف دانشگاه به مناطق تحت بحران و آسیب اعزام می‌شوند و تدوین نهایی فهرست دارویی برای داروخانه‌های صحرایی نیز در برنامه‌های این کارگروه قرار دارد.