.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، محسن جاوری سرپرست هیئت باستان شناسی امروز «یکشنبه» با اعلام این خبر گفت : در این فصل نیز به مانند فصل های گذشته، همزمان با برنامه کاوش مدرسهتابستانه انسان شناسی زیستی برگزار شد که ۱۲ نفر از دانشجویان باستان شناسی از دانشگاه های مختلف کشور، از جمله دانشگاه کاشان، دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه زاهدان و دانشگاه شهید بهشتی در آن شرکت داشتند.
او افزود: این برنامه پژوهشی-آموزشی با همکاری دانشگاه کاشان، دانشگاه ورشو، پژوهشکده باستان شناسی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفت.
وی از جمله پرسش های پژوهشی اصلی مد نظر گروه کاوش را وجود تداوم یا عدم تداوم در بخش های غربی و شرقی این گورستان دانست  که بر اساس تاریخگذاری های رادیوکربن انجام شده در فصل گذشته به ترتیب به اوایل هزاره دوم و اواخر هزاره دوم پیش از میلاد منتسب شده بودند.
او تصریح کرد که به همین خاطر کارگاه جدیدی به نام کارگاه D در بخش میانی گورستان (و البته نزدیکتر به کارگاه A) ایجاد شد تا هم آگاهی بیشتری از مراحل اولیه شکل گیری گورستان و مواد فرهنگی این دوره در اختیار قرار گیرد و هم مسئله تداوم گاهشناختی گورستان بررسی و پژوهش شود.
به گفته این باستان شناس این کارگاه به طول۱۲ و عرض ۱۰ متر در جهت شمالی جنوبی ایجاد شد و در مجموعه تعداد ۱۳ گور از آن به دست آمد.
جاوری در خصوص معماری گورها گفت:به نظر می رسد که به مانند فصل های گذشته، قریب به اتفاق این گورها دارای همان الگوی رایج، یعنی شکل چکمه ای یا Shaft Grave هستند و با توجه به قدمت این بخش از گورستان و یافته های به دست آمده، به نظر این شیوه ساخت گور در منطقه مرکزی ایران دست کم به اوایل هزاره دوم پیش از میلاد باز می گردد.
او خاطرنشان ساخت نکته قابل توجه در بخش از گورستان، این است که به جز یک گور کودک، تمامی گورهای به دست آمده، در همان دوران گذشته مورد دستبرد واقع شده و تقریبا هیچ بقایای مادی که در بستر اولیه خود برجای مانده باشند، از آنها به دست نیامده است.
او اظهار داشت :البته این موضوع در فصل های گذشته و نیز در محوطه های باستانی دیگرِ این دوره، چه در ایران و چه در مناطق همجوار مانند آسیای میانه نیز صادق است و به نظر یکی از رفتارهای طبیعی و رایج در جوامع هزاره دوم این منطقه از دنیا بوده است.
این باستان شناس گفت :همچنین نکته دیگری که در گورستان استرک-جوشقان و البته گورستان صرم در استان قم نیز دیده می شود، فرسودگی شدید بقایای استخوانیِ انسانی و حیوانی است که هم مطالعات جمعیت شناختی را با مشکل روبرو می کند و هم مطالعات آزمایشگاهی را در برخی موارد غیرممکن می سازد.
جواد حسین زاده ساداتی دیگر سرپرست هیئت باستان شناسی نیز در ادامه علت اصلی نرخ سریع فرسایش بافت های استخوانی پس از مرگ موجودات در این منطقه را وجود میزان زیاد کربنات کلسیم در بافت های آهکی و نمکی در سازند زمین شناختی قم عنوان کرد که در مدت زمان کوتاهی باعث واسرشته شدن بافت معدنی استخوان می گردد.
عضو گروه باستان شناسی دانشگاه کاشان افزود:همین موضوع انجام برنامه های پژوهشی مرتبط با بقایای انسانی در محوطه را با محدودیت هایی مواجه کرده که البته تلاش ها گروه کاوش و همکاران انسان شناس بر آن است که با وجود این وضعیت، همچنان برای انجام آزمایش های مورد نظر، پیگیری و تلاش صورت گیرد.
حسین زاده ساداتی اظهار داشت : در نهایت از مجموع این ۱۴ گور بیش از ۴۰ عدد ظروف سفالین، از جمله دیگ ها، درپوش های مخروطی دست ساز، لیوان های پایه دار خاکستری و قرمز، فنجان های پایه دار، کاسه ها با دسته های حیوانی، کاسه های ساده و بشقاب ها و تغارها به دست آمده است.
او گفت :همچنین در کنار این ظروف سفالین تعدادی اشیای تزیینی فلزی کاملا فرسوده و اکسید شده نیز به دست آمد که معمولا شامل سنجاق ها و سوزن و همچنین تزییناتی مانند النگو و گوشواره هستند.
وی افزود : علاوه بر این ها تعدادی مهره های سنگی و صدفی و همچنین یک قطعه مهر استوانه ای از جنس خمیر شیشه نیز به دست آمده است.
حسین زاده ساداتی تصریح کرد :در مجموع پس از چهار فصل کاوش در این محوطه مهم هزاره دوم پیش از میلاد، به نظر می رسد که این گورستان به واسطه وجود برخی شواهد یکتا و کم نظیر، از جمله سنت آتش سپاری، گورهای چکمه ای، هدیه برخی اندام های حیوانی (کله و دست و پای بزسانان) و همچنین برخی شباهت میان مواد فرهنگی این گورستان با دشت های گرگان، سمنان و حتی فراتر از مرزهای ایران در منطقه آسیای مرکزی (به ویژه درپوش های دست ساز سفالی با نقش های کنده هندسی)، می تواند راهگشای برخی از پرسش ها و معماهای کهنه در باستان شناسی هزاره دوم نیمه شمالی ایران باشد.