سیاست‌های ما در قبال کشمیر ساختارمند نبوده است
قلاوند در انتقاد از سیاست‌های ایران در مقابل کشمیر گفت: سیاست‌های ما در قبال کشمیر ساختارمند نبوده، اگر هم حمایتی بوده به جای کمک به اتحاد جامو و کشمیر، بیشتر منجربه گسست آنها شده است.
نشست تخصصی «وضعیت فرهنگی و اجتماعی مسلمانان در کشمیر» با سخنرانی دکتر کیانوش قلاوند (پژوهشگر حوزه بین‌الملل) چهار‌شنبه ۱۷ مهر ماه ۱۳۹۸ در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
کیانوش قلاوند پس از مروری کوتاه بر وضعیت جغرافیایی هند، نوع حکومت، احزاب سیاسی، سطح و چگونگی آموزش آن، به ایالت کشمیر به عنوان یکی از ایالات شبه قاره هند پرداخت. او در مورد وضعیت جغرافیایی و فرهنگی کشمیر گفت: کشمیر در حال حاضر مشتمل بر شش منطقه است که سه منطقه آن تحت کنترل هند، دو منطقه تحت کنترل پاکستان و یک منطقه تحت کنترل چین است. بخش هندی با عنوان «ایالت جامو و کشمیر» به مرکزیت «سرینگر»، بخش پاکستانی در شمال تحت عنوان «مناطق شمالی» به مرکزیت «گیلگیت»، و در غرب با نام «کشمیر آزاد» به مرکزیت «مظفر آباد» و بخش چینی با نام «اکسای‌چن» شناخته می‌شود. کشمیر در بین ۱۶۰ کشور مستقل و دارای حاکمیت عضو سازمان ملل متحد، مساحتی بیشتر از ۶۸ کشور و جمعیتی بالاتر از نود کشور مستقل دارد. از نظر قومی نیز دارای هویتی منحصر به فرد است. از نظر فرهنگی، مردم آن نژادی مجزا از همسایگان خود دارند. آنها عادات، آیین‌ها، مراسم، لباس و غذای مخصوص خود را دارند. این سرزمین با تاریخ، جغرافی، نژاد، زبان و فرهنگ خود، یک ملت مستقل را تشکیل می‌دهد. این ملت استقلال خود را در سال ۹۹۴ هجری به سبب حضور مغول از دست داد، اما اراده تجدید آن در میان ملت کشمیر گم نشده است. زبان رسمی و دولتی کشمیر، اردو است که این زبان در هیچ ایالت دیگری از ۲۷ ایالت هند، زبان رسمی نیست.
این پژوهشگر حوزه بین‌الملل میزان جمعیت مسلمانان در قسمت‌های مختلف کشمیر را اعلام کرد و گفت: ۶۵ درصد کل ایالت جامو و کشمیر مسلمان هستند که از این میزان، قریب به ۱۰ تا ۱۵ درصد را شیعیان و ۸۵ درصد را اهل سنت تشکیل می‌دهند. میزان مسلمانان دره کشمیر نیز قابل توجه است که به میزان ۹۵ درصد مسلمان هستند. از نظر چگونگی ترکیب جمعیت شهر و روستا نیز، باید گفت قریب به ۷۰ درصد جمعیت، روستا‌نشین هستند.
قلاوند درمورد چگونگی ورود اسلام به این ایالت با مروری بر تاریخ اظهار داشت: قرن ۸، ورود اولین مسلمانان به کشمیر در پی فتح سند توسط مسلمانان صورت گرفت. بعد از آن در قرن ۱۱ محمود غزنوی به هند حمله و آنجا را فتح کرد که این رخداد، مسلمان شدن مردم هند را به دنبال داشت. در اواخر قرن ۱۳ نخستین روستاهای مسلمان شکل گرفتند و در اوایل قرن ۱۴ حاکم رینچن شاه توسط بلبل شاه به اسلام گروید و این سرآغاز نفوذ بیشتر اسلام در جامعه بود. پس از آن، مهمترین رخداد دیگر، سفر میر سید علی همدانی برای نخستین بار در سال ۱۳۷۲ و دو سفر بعد از آن بود که با آموزش احکام به مردم، اجرای شریعت توسط حکومت و مستحکم کردن اسلام در منطقه و تبدیل آن به دین اکثریت همراه بود. ترویج تشیع توسط میرشمس الدین اراکی ومیرسید حسین قمی در قرن ۱۷ را نیز می‌توان جزء این موارد برشمرد.
قلاوند در ادامه با بیان اینکه درحال حاضر در کشمیر فرهنگ حالت سکون خود را گرفته و بیشتر جریانات سیاسی و امنیتی حاکم است، به تاریخ مبارزات ضدحکومتی مردم کشمیر پرداخت و تصریح کرد: مبارزات ضد حکومت پیش از ۱۹۴۷ از قیام جولای ۱۹۳۱ در پی اهانت به قرآن مجید شروع شد و تا مبارزات بی‌نتیجه بر ضد ماهاراجه در سال ۱۹۴۷ ادامه داشت که این مبارزات، منجربه دستیابی به حقوق اولیه در این سال شد. مبارزات مردم کشمیر تا سال ۱۹۸۸ ادامه پیدا می‌کند تا اینکه در این سال اتفاقات خاصی با رنگ و بوی اسلامی و با تاثیرپذیری از انقلاب اسلامی ایران دیده می‌شود. «شکل‌گیری جبهه متحد مسلمانان در جریان انتخابات ۱۹۸۸ با تاثیر پذیری از انقلاب اسلامی ایران»، «حضور کاندیداهایی با گرایشات اسلامی به صورت گسترده در انتخابات» و «مشارکت ۹۰ درصدی مردم کشمیر تحت تاثیر شعارهای اسلام‌گرایانه»، ازجمله این وقایع بود. درمورد تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر مساله کشمیر، ذکر این مورد کافی‌ست که «شیخ تجمل اسلام» از اعضای مرکزی «جمعیت اسلامی جامو و کشمیر» در سال ۱۹۸۰ گفت: آن نوع انقلابی که توسط آیت‌الله خمینی در ایران به مرحله اجرا درآمد، بهترین سبک و نمونه برای ماست. در دوره‌هایی نیز حمایت جمهوری اسلامی ایران از کشمیر را شاهد هستیم که موضع‌گیری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در عدم پذیرش وزیر خارجه هند، موضع‌گیری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در شناختن کشمیر به عنوان جزیی از امت اسلام، دعوت از سران کشمیر در کنفرانس سران کشورهای اسلامی و ... ازجمله این حمایت‌هاست. وی در ادامه با اشاره به اتفاق سال ۲۰۱۶ در کشمیر خاطرنشان کرد: اتفاق سال ۲۰۱۶ که بحران کشمیر را بیشتر کرد، کشته شدن برهان وانی (از رهبران مجاهدین) به هنگام اقامه نماز جمعه بود که بزرگ‌ترین آتش را به خشم کشمیری‌ها زد به گونه‌ای که هنوز این اعتراضات ادامه دارد.
قلاوند در پایان از سیاست‌های ایران در مقابل کشمیر انتقاد کرد و افزود: سیاست‌های ما در قبال کشمیر ساختارمند نبوده، اگر هم حمایتی بوده به جای کمک به اتحاد جامو و کشمیر، بیشتر منجربه گسست آنها شده است. در این حمایت‌ها بیشتر از شیعیان حمایت شده درحالی‌که بنا بر گفته خیلی از کشمیری‌ها، با وجود اینکه ما سنی هستیم ما خود را ایرانی می‌دانیم.
گزارش از: فریبا رضایی