دانشگاه تبریز از بدو تاسیس تا کنون به عنوان یکی از دانشگاه های جامع و برتر کشور مبداء بسیاری از تحولات در کشور بوده است، پیشگامی در نهضت انقلاب اسلامی، تقدیم اولین شهید در قیام ۲۹ بهمن، شروع انقلاب فرهنگی و به خصوص پشتیبانی علمی و تجهیزاتی از رزمندگان اسلام از جمله افتخارات دانشگاهیان دانشگاه تبریز، در صحنه‌های خطیر انقلاب اسلامی است و در سال های اخیر نیز با برپایی مراسم عزاداری و سینه‌زنی خیابانی در ایام دهه اول محرم در راستای حفظ و احیای ارزش های اسلامی و مذهبی الگوی برای دیگر دانشگاه ها و جامعه شده است.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تبریز - موسی کاظم‌زاده / برگزاری مراسم عزاداری و سوگواری اباعبدالله الحسین علیه السلام؛ در آذربایجان و در این میان استان آذربایجان شرقی سابقه‌ای طولانی دارد و همه ساله نیز بر شکوه و جلال آن افزوده می شود. در این میان دانشگاه‌های استان آذربایجان شرقی و در راس آنها دانشگاه تبریز، مشهدالشهدای دانشگاه‌های کشور، هرساله با نزدیک شدن به ایام محرم و به خصوص همزمان با دهه اول محرم و با فرارسیدن ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان، با برگزاری برنامه ها و آیین های مختلف، این دانشگاه ها رنگ و بوی محرم به خود می گیرد.

بنابراین، در دانشگاه های استان آذربایجان شرقی و به ویژه دانشگاه های شهر تبریز؛ شور حسینی در بین دانشگاهیان با سیاه پوش کردن محوطه و محیط داخلی دانشگاه ها، برافراشتن پرچم ها و بیرق سیاه و به ویژه برگزاری مراسم عزاداری و سینه‌زنی خیابانی، با حضور گسترده دانشگاهیان حال و هوای دیگری به محیط علمی می بخشند و در واقع، در این ایام، همه دانشگاهیان شهر تبریز و به ویژه دانشجویان، اساتید و کارکنان، می‌کوشند با پوشیدن لباس مشکی و با برگزاری آیین‌های مختلف از جمله عزاداری و سینه‌زنی خیابانی، برپایی مراسم زیارت عاشورا، برگزاری سلسله گفتارهای معنوی، سخنرانی و مداحی در مساجد دانشگاه ها، روضه‌خوانی، پخش نذورات، سیاه پوش کردن مساجد، نصب بیرق‌ و علم و ...، ارادت خالصانه به امام حسین (ع) سالار شهیدان و یاران با وفای ایشان و به خصوص روایت مظلومیت سیدالشهداء و ۷۲ یار باوفای ایشان را در هرکوی و برزن به تصویر می کشند.

البته این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت و آن اینکه، مردم استان آذربایجان شرقی و در این میان شهروندان شهر تبریز از دیرباز به خاطر عشق به اهل بیت (ع)، شهره خاص و عام بوده و هستند و هنوز هم این ارادت افتخار مردم این دیار است، که به پاس خدمات ارزنده و ارادت بی‌شائبه مردم این دیار به اهل بیت (ع)،  و در این میان به حضرت اباعبدا...الحسین (ع) و یاران باوفایش؛ تبریز به عنوان نخستین پایتخت تشیع در جهان اسلام به ثبت میراث معنوی رسیده و به همین نام در منطقه و جهان شناخته می شود.

با این وجود، به نظر می‌آید، برپایی مراسم های مختلف در ایام محرم به صورت سنتی و با شور و شوق خاص؛ همراه با شعور وصف ناپذیر نیز به نوعی یادآور احیا و باز‌آفرینى نقش و جایگاه تبریز به عنوان نخستین پایتخت تشیع در جهان اسلام را نشان می دهد، که در طول ادوار مختلف این سرزمین؛ پرچمدار مهد تبلیغ و ترویج  فرهنگ و افکار اسلام ناب محمدی به سراسر منطقه و جهان بوده است.

از سوی دیگر، اگر این روزها گذرتان به دانشگاه های شهر تبریز و به خصوص دانشگاه تبریز بیافتد، آیین و مناسبات ماه محرم در آذربایجان را به شکل سنتی و اصولی، با اجرای برنامه‌های مختلف از جمله عزاداری و سینه‌زنی خیابانی، سخنرانی و مداحی را در مساجد، حسینیه ها و تکایا این دانشگاه ها می توان به عینه مشاهده و حتی لمس کرد.

آن چه مشخص است اینکه در آستانه ماه محرم و همزمان با ۲۷ ذی الحجه، مراسم های مختلف معنوی که در این دانشگاه ها به اجرا در می آید، به نوعی محبت عزاداران به اهل البیت(ع) را نشان می دهد،که بیشتر به منظور اشاعه فرهنگ عاشورا و شعور حسینی در بین دانشگاهیان و ایجاد فضای معنوی ماه محرم و به خصوص تقویت ابعاد معرفتی و دینی افراد جامعه و تبیین سیره و منش امام حسین(علیه السلام) و ائمه معصومین (علیه السلام)، همه ساله با شکوه خاصی در سطح این دانشگاه ها برگزار می‌شود.

البته نباید فراموش کرد، مردمان این خطه از گذشته تا به امروز، در برگزاری مراسم ها و آیین های معنوی و مذهبی و پاسداشت مناسبت‌های دینی، جزو پیشتازان و پیشقراولان کشور محسوب می‌شوند، و بر همین اساس نیز دانشگاه های استان و در راس آنها دانشگاه تبریز، به تبعیت از شهروندان این خطه در برگزاری چنین مراسم های دینی و مذهبی جزو پیشگامان‌ دانشگاه های کشور به حساب می آید، که نمونه بارز آن برگزاری مراسم عزاداری و سینه‌زنی خیابانی، با مشارکت و شرکت تعداد کثیری از اساتید، کارمندان و دانشجویان در این دانشگاه است.

و به سخن دیگر اوج عظمت برگزاری مراسم و آیین‌های ایام محرم در دانشگاه تبریز را می‌توان در برگزاری مراسم عزاداری و سینه‌زنی خیابانی این دانشگاه مشاهده کرد. ناگفته نماند، این مراسم از اول محرم و در طول دهه اول محرم هر روز بعد از نماز ظهر و عصر از مقابل مسجد بزرگ این دانشگاه به طرف ساختمان امور دانشجویان در طول مسیر خیابان اصلی برگزار می‌شود.

همان طور که گفته شد، شهرت دیرینه تبریزی‌ها و به خصوص جامعه علمی و دانشگاهی این سرزمین، به خاطر پرچم‌داری و پیشتازی در برگزاری مراسم‌های عبادی، معنوی و اخلاقی و به ویژه احیای سنت‌های دینی و مذهبی بوده است.

بنابر این، با این ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایی که امروزه در شهر اولین‌ها و جوامع دانشگاهی این استان و در همین زمینه در دانشگاه تبریز بوده و هست، به طور یقین مشخص می‌شود برپایی این آیین‌های مختلف دینی و مذهی در شهر تبریز و به خصوص در دانشگاه تبریز هم به نوعی احیا و باز‌آفرینى نقش و جایگاه تبریز به عنوان نخستین پایتخت تشیع در جهان اسلام را نشان می‌دهد.

در این میان آنچه در این راستا حایز اهمیت است، اینکه اصلی ترین هدف قیام سیدالشهدا علیه السلام به فرموده خود ایشان، امر به معروف و نهی از منکر و دعوت از تمام آزادی خواهان جهان به سمت حق و یکتا پرستی بوده است و از این رو؛ ماه محرم بهترین فرصت برای تبیین اهداف و فلسفه عاشورا برای عموم مردم و به خصوص  نسل امروز است.

افزون بر آنچه گفته شد، بی تردید دانشگاه ها با برگزاری آیین های مختلف، به شیوه سنتی؛ و با تشریح مسائل و روشنگری فلسفه قیام عاشورا به عموم مردم و به ویژه برگزاری آیین های مناسب و درست در شان جمهوری اسلامی ایران و نظام اسلامی می توانند، گام های موثر و تعیین کننده ای را در راستای ورود هرگونه بدعت ها و خرافه گرایی ها در عزاداری های سرور و سالار شهیدان جلوگیری نمایند.

بعد نیست در این بخش از تحلیل به گوشه ای از توصیه های رهبر انقلاب درباره عزاداری سیدالشهدا علیه‌السلام بپردازیم که ایشان تاکید دارند؛« برخی کارهاست که پرداختن به آنها، مردم را به خدا و دین نزدیک می‌کند. یکی از آن کارها، همین عزاداری های سنّتی است، که باعث تقرّب بیشترِ مردم به دین می‌شود. این‌که امام فرمودند:«عزاداری سنّتی بکنید» به خاطر همین تقریب است. در مجالس عزاداری نشستن، روضه خواندن، گریه کردن، به سر و سینه زدن و مواکب عزا و دسته‌های عزاداری به راه انداختن، از اموری است، که عواطف عمومی را نسبت به خاندان پیغمبر، پرجوش می‌کند و بسیار خوب است».

از این حیث، بیان و ذکر لحظه به لحظه حادثه کربلا و واقعه عاشورا، با برپایی مراسم‌ها و آیین‌های مختلف، در محیط دانشگاه‌ها و به خصوص ترویج و اجرای آگاهانه و اصولی بر اساس آموزه‌های اسلامی – ایرانی از سوی دانشگاهیان، برای سایر عموم و اقشار مختلف مردم می‌تواند، دستاوردها و درس‌های زیادی داشته باشد که در سایر محیط‌های جامعه به این راحتی امکان‌پذیر نیست.