.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، عبدالرضا رکن الدین افتخاری، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس این مطلب را در ششمین نشست تخصصی گروه میراث طبیعی "میراث طبیعی و گردشگری" مطرح کرد.
او با اشاره به این که در رهیافت قالب امروز ، نهادهای علمی و اجرایی جهان، با رهیافت میان رشته ای و فرارشته ای میراث را جزیی از توسعه پایدار فضایی قلمداد می کنند،  به توضیح سه رهیافت موجود در زمینه نسبت میراث با توسعه پایدار فضایی پرداخت.
به گفته وی در رهیافت نخست میراث و توسعه پایدار فضایی هر کدام مقوله های جداگانه ای هستند و به صورت تک رشته ای به آنها توجه می شود؛ همانطور در ایران رویکرد غالب چنین است.
او در ادامه افزود: در رهیافت دوم آنها را دو مقوله مستقل می دانند اما تعامل انها را می پذیرند که این رهیافت تاحدودی وارد ایران شده است اما طرفدارانش در اقلیت هستند.
وی درباره رهیافت سوم که هنوز وارد فضای سیاست گذاری کشور نشده و فقط در محافل دانشگاهی مورد توجه است گفت: در این رهیافت میراث و توسعه پایدار فضایی هر دو بین رشته ای و فرارشته ای هستند که این رهیافت مورد توجه من است.
رکن الدین افتخاری میراث را دارای سه سازه اصلی، مکان، منظر و هویت دانست که نشانگر حافظه و شخصیت ملی یک سرزمین است و با این تعریف، میراث جزیی از توسعه پایدار فضایی خواهد بود.
او در ادامه به بررسی مدل مفهومی در این زمینه پرداخت و با اشاره به هویت منظر، مکان، میراث فرهنگی، بعد اجتماعی، توسعه پایدار فضایی در این مدل گفت: توسعه پایدار فضایی، فرایند اشکال کیفیت تغییر جریان ها و کنش های فعالیت ها، سازمان ها، مکان های زیست و ارتباط بین آنها است.
او ارتباطات با محیط و اجتماعات محلی، برخورداری از ارزش های فرهنگی، منبع فرهنگی و طبیعی را از ویژگی های توسعه پایدار فضایی دانست و بر لزوم سرمایه گذاری در دانش توسعه پایدار فضایی و میراث به صورت توامان تاکید کرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در تعریف توسعه پایدار فضایی گفت: توسعه پایدار فضایی شامل جغرافیا (فضا و مکان)، خود فضا(کنش ها و جریان ها)، منظر (بروز حافظه و شخصیت ملی در یک واحد توسعه) و هویت (نماد منش فرهنگی و معنوی و تعامل در توسعه فضایی) است.
وی در ادامه میراث را ترکیبی از سه واژه منظر ، مکان و هویت دانست و مکان را نقطه ای روی جهان تعریف کرد که محلی شده و دارای هویت خاص خود است.
او فضا را جریان و کنش های میراثی دانست و گفت : در توضیح فضا باید به لوکیشن، جریان ها (کنشگری)، فضایی که شامل جریان مردم  است، جهان اندیشه ها و جریان سازمان ها (اعم از عینی و ذهنی)، ساختار اداری، مقررات و غیره توجه کرد.
افتخاری  در ادامه میراث را برایند جریان ها و کنش های فضایی دانست گفت: میراث یک ذخیره و اندوخته، یک تاریخ، سنت و در نهایت کیفیت یک مکان و کشور را نشان می دهد.
او با تاکید بر چندمفهومی بودن میراث گفت: میراث حامل هویت، نشانگر تاریخ ویژه یک سرزمین، ملاک معیار فرهنگی و سیاسی، موثر در همبستگی اجتماعی و نیز جلوه موفقیت هنرمندانه است بنابراین میراث می تواند در توسعه سرزمین موثر باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس میراث را علم و هنر و یک دارایی و یک محصول دانست و تاکید کرد: میراث پدیده ای چند کارکردی است.
او در طبقه بندی میراث از منظر طبیعی، منظر مصنوعی، منظر کاری، مردم منظر، فن منظر نام برد.
افتخاری با اشاره به وجود تاریخ، جامعه، فرهنگ، محیط و طبیعت در میراث گفت: تاریخ، جامعه شناسی و جغرافیا پایه ها و سازه اصلی میراث هستند.
او با تاکید بر لزوم توجه به منظر جغرافیایی میراث گفت: میراث یک چرخه و دارای ارزش است که باید آن را حفظ کرد تا مردم از آن لذت ببرند بنابراین به جنبه فراغتی میراث هم باید توجه کرد چرا که امروز این بعد به عنوان یک نیاز از دیدگاه نیازهای توسعه ای مورد تاکید قرار می گیرد و شادی و لذت یکی از نیازهایی است که میراث می تواند آن را به ارمغان بیاورد.
وی با بیان این نکته  که میراث شکل دهنده کنش های منظر است، در توضیح منظر به "برایند حس مکان"، "مکان میراثی درک شده توسط مردم"، "آثار طبیعی و جلوه های طبیعی انسانی"، "بازتاب کننده ذوق و سلایق، ارزش و آمال یک ملت" و "تجلی گاه هویت مکان" اشاره کرد.
او منظر را دارای فرم، معنی و کارکرد دانست و افزود: منظر به مثابه حافظه و شخصیت ملی است چرا که یک واقعیت زیست محیطی، انسانی، قانونی، انسانی و یک عرصه و یک سند یا متن است.
افتخاری در ادامه به مقوله هویت پرداخت و در توضیح هویت به "شباهت و یکسانی"، "تمایز"، "ویژه و خاص بودن"، "نشان مادی، زیستی، فرهنگی و روانی" اشاره کرد.
او زمان، مکان، ادراک، کنش های انسانی و طبعی، فرهنگ مادی و معنوی، ارزشگذاری یک ملت را از عوامل موثر در شکل گیری هویت دانست.
به گفته وی، هویت نوعی ارزشگذاری با اندوخته های ذهنی، تصویری معنوی و مادی و نوعی تعلق و هنجار ارزش است.

او با تاکید بر این که میراث می تواند زمینه ساز توسعه فضایی باشد، در توضیح کاربست میراث در جریان توسعه فضایی ملی به "تاثیر روی رفتارهای توسعه ای"، "ترسیم اصول اخلاقی" و "توجه به نقش و ارتباطات" اشاره کرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس افزود: باور ملی به محصول فرهنگی بودن میراث دو تغییر را در سیاست های اقتصادی به دنبال خواهد داشت که شامل تغییر در ماهیت محصول میراث (از مصرف خاص به مصرف عام) و تغییر در فرایند تصمیم گیری (از سازمان دولتی به بنگاه اجتماعی –اقتصادی) می شود.
او تاکید کرد: میراث به عنوان تولید کننده دانش فضایی شهروندان باید مورد توجه قرار گیرد تا هویت ملی ، تنوع و سرزندگی ملی را فراهم کند.
او افزود: میراث با احیای هویت ملی، منش فرهنگی و معنوی، پاسداشت از این میراث ها را تقویت کرده و دیپلماسی را از طریق تبادل و تعامل فرهنگ و هنر، کرامت طلبی انسان  در گسترده جهان نهادینه می کند.
او همچنین بر لزوم تسهیل و تشویق گفتگو میان طرفداران محیط زیست و متولین میراثی درباره اهمیت و شکنندگی مکان های میراث، مجموعه ها و فرهنگ های زنده برای دستیابی به آینده ای پایدار برای آنها تاکید کرد.