از مواد غذایی تراریخته چه میدانید؟
یا تراریخته یا Genetically Modified Organism)) GMO یعنی هر موجودی که ماده ژنتیکی آن به صورتی تغییر یابد که بطور معمول به وسیله تولید مثل جنسی یا نوترکیبی طبیعی امکانپذیر نباشد. در این اصلاح ژنتیکی، “DNA” موجودات با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی بسیار دقیق تغییر می‌یابد، به این ترتیب “DNA” )اسید نوکلئیک) پس از ایجاد تغییر در خارج از بدن آن موجود یا گیاه، به درون سلول‌های موجود گیرنده منتقل می‌شود به نحوی که بتواند به جزیی از “DNA” آن موجود تبدیل شود این بخش شامل محصولاتی با ارگانیسم زنده یا مرده است
دانه های تراریخته
- ذرت
- پنبه دانه
- سویا
- کلزا
محصولات کشاورزی تراریخته امکان کشاورزی ارگانیک را هم فراهم می‌کنند چون پایه کشت ارگانیک عدم استفاده از کود‌ها و آفت‌کش‌های شیمیایی است و اگر محصولی خود مقاوم به حشره آفت باشد یا قدرت رشد بیشتر و در نتیجه رقابت قوی‌تری با علف هرز غالب مزرعه داشته باشد، نیاز به استفاده انواع سموم به خودی خود برطرف می‌شود. به هر حال علاوه بر تمام این جنبه‌های مثبت دستکاری ژنتیکی، نگرانی‌هایی هم در این مورد وجود دارد.
باید توجه داشت که همانند هر فناوری مدرن دیگری، علیرغم فواید بسیار و به تبع آن علاقه‌مندان زیاد در بین محققین و کشاورزان، استفاده از گیاهان تراریخته منتقدینی دارد. این انتقادات بر اساس ملاحظات اکولوژیکی و اقتصادی می‌باشد چرا که موجودات تراریخته غالباً به درخواست ابداع کنندگان آنها تحت قوانین مالکیت معنوی محافظت می‌شوند.
با توجه به وجود قوانین و مقررات بین‌المللی نظارتی بر این محصولات نظیر پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا و کدکس غذایی آلیمنتاریوس، وقتی یک محصول تراریخته در آزمایشگاه تولید می‌شود، قبل از رهاسازی و تولید تجاری مجموعه کوتاهی از آزمایش‌های کیفی شامل آزمایش‌ها و آنالیز کیفیت، حساسیت‌زایی، زراعی و زیست‌محیطی را از سر می‌گذرانند. نتایج این آزمایش‌ها در هر کشور در اختیار مرجعی قانونی مربوطه قرار داده می‌شود. این مرجع که از متخصصین مختلف تشکیل شده‌است، با بررسی نتایج آزمایش‌های ذکر شده از سه جنبه زراعی، بهداشتی و در نهایت زیست‌محیطی، نسبت به رهاسازی آن محصول تصمیم‌گیری می‌کنند. در صورت موافقت با تولید آن محصول تراریخته، برای آن محصول مجوز تولید و مصرف صادر می‌شود.
خطرات احتمالی فرار ژن‌ها از آزمایشگاه یا از پیکر گیاه و انتقال اتفاقی آنها به حشرات یا علف‌های هرز و ایجاد مقاومت در آنها یا مقاوم شدن باکتری‌ها در برابر آنتی بیوتیک‌ها، اثرات احتمالی بر سلامت آدمی و همچنین بحث‌های اخلاقی. البته در صورت رعایت پروتکل‌ها و موارد ایمنی امکان ایجاد چنین مواردی بسیار پایین است و نظر و توافق کلی دانشمندان بیشتر بر مفید بودن بیوتکنولوژی تاکید دارد.
در کشور ما نیز برای کنترل بهتر و افزایش آگاهی جامعه دستورالعملی در ارتباط با مواد غذایی تراریخته تدوین شده است که هدف آن تعیین مقررات و الزامات ملی نحوه بیان صحیح و دقیق اطلاعات مربوط به ماده غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی بر روی برچسب های بسته بندی فرآورده های غذایی، آشامیدنی در جهت ارتقاء اطلاعات مصرف کننده در راستای ماده ۱۱ قانون مواد خوراکی آشامیدنی است.
این دستورالعمل همچنین در مورد برچسب گذاری تمام مواد اولیه ( اعم از تولید داخل یا وارداتی)، فرآورده های غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی بسته بندی شده، آماده فروش، مشمول اخذ پروانه های بهداشتی مطابق با قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد.