گزارش اقدامات حوزه آموزش کارکنان در سال ۱۳۹۷
به منظور ارتقای سطح دانش، کارایی و همچنین افزایش مهارت های تخصصی کارکنان، طرح بازنگری؛ دوره های آموزشی کارمندان سازمان برای بازه زمانی میان مدت پنج ساله در قالب طرح پژوهشی “بازنگری و طراحی دوره های آموزشی پست های اختصاصی سازمان زندان¬ها و اقدامات تامینی و تربیتی” انجام شد و منجر به تولید ۴۱۴ شناسنامه دوره آموزشی گردید که برنامه آموزشی کارکنان (تقویم آموزشی سالانه) از سال ۱۳۹۵ بر آن اساس، در جهت دستیابی به حداقل سرانه آموزشی کارکنان (۴۰ تا ۶۰ ساعت) تهیه شد.
برنامه آموزشی کارکنان (تقویم آموزشی) برای سال ۱۳۹۷ ، در جهت دستیابی به حداقل سرانه آموزشی کارکنان (۴۰ تا ۶۰ ساعت) تهیه شد. این برنامه شامل ۵۹ عنوان دوره بود که ۵۲ دوره آن حضوری و ۷ دوره غیر حضوری است. از مجموع دوره های حضوری ۲۳ دوره سراسری و ۹ دوره منطقه ای و ۲۰ دوره استانی بوده است.
۱۲ درصد دوره ها به صورت غیر حضوری برنامه ریزی شده و از مجموع دوره های حضوری حدود ۴۴ درصد دوره ها به صورت سراسری که بر اساس توانمندی مناطق آموزشی جهت اجرا به مناطق واگذار شد و با توجه به اهمیت برخی از دوره ها دفتر آموزش و پژوهش مستقیما مسئولیت اجرای آن را به عهده داشت. همچنین ۱۷ درصد دوره ها به صورت منطقه¬ای برنامه ریزی شد و ۳۸ درصد باقیمانده دوره ها به منظور مشارکت مستقیم استانها اجرای آن با نظارت دفتر و منطقه آموزشی مربوطه به استانها واگذار گردید.
به استناد مجوز شماره ۱۴۵/۲۷۷/۲۲ تاریخ ۹/۲/۱۳۹۷ کمیته سرمایه انسانی سازمان؛ دفتر آموزش و پژوهش سازمان به همراه مراکز منطقه ای دهگانه آموزش در سال ۹۷ اقدام به اجرای دوره های آموزشی نمود. در سال ۱۳۹۷ مجموعاً ۳۵۷ دوره آموزشی حضوری وغیر حضوری به میزان ۵۰۳۵ ساعت آموزش اجرا شده است و شامل ۳۳٫۵۲۷نفر دوره (مدیران و کارکنان) بوده که مجموعاً ۱٫۱۸۲٫۱۷۲ نفرساعت آموزشی ماحصل آن است که از این میزان ۱،۰۵۲،۸۷۸نفرساعت آموزش کارکنان و ۱۲۹،۲۹۴ نفرساعت آموزش مدیران بوده و سرانه آموزش کارکنان ۷۱٫۹۴ ساعت و سرانه آموزش مدیران ۷۱٫۱۲ ساعت بوده است.
آموزش مدیران با رعایت سرانه سالانه ۶۰ ساعت به میزان ۷۱٫۱۲ ساعت به انجام رسیده است که از این میزان ۹ ساعت غیرحضوری و ۶۲ ساعت آموزش حضوری است. عملکرد مقایسه ای استانها نیز در این خصوص نشان می دهد که ۲۸ استان بالاتر از ۶۰ ساعت می باشند.
آموزش کارکنان نیز با سرانه سالانه ۷۱٫۹۴ ساعت که به نسبت ۴۰ ساعتی که الزام اجرا دارد از توفیق بالایی برخوردار بوده است و از این میزان ۸ ساعت به صورت غیرحضوری اجرا شده است. اجرای آموزش در ۳۰ استان بالاتر از ۴۰ ساعت و تنها یک استان زیر ۴۰ ساعت است.
دوره های آموزشی بدو خدمت به موجب بند ۱/ج نظام جامع آموزش کارکنان دولت به آموزش های اطلاق می گردد که طبق بخشنامه معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری باید در بدو خدمت به افراد جدیدالاستخدام ارایه گردد. هدف از اجرای این دوره آشنایی کارکنان جدیدالاستخدام با سازمان کار و مدیریت دولتی و قوانین و مقررات عمومی اخلاق کار و ارزش های سازمانی و فراهم نمودن شناخت کلی از دستگاه متبوع می باشد.
این دوره ها در مجموع ۶ پودمان آموزشی (۵ پودمان به صورت غیر حضوری و۱ پودمان به صورت حضوری) و همچنین یک ماه کارورزی برای کلیه کارکنان بدو خدمت را شامل می شود. در ابتدای سال ۱۳۹۷ برای ۵ دوره از دوره های توجیهی بدو خدمت که بخش عملی آن در سال ۹۶ برگزار شده بود دوره های تئوری به صورت غیرحضوری با در اختیار گذاردن منابع و محتوای آموزشی و آزمون الکترونیک برگزار شد. تعداد ۱۱٫۲۱۹ نفر در دوره ها ثبت نام نمودند که تعداد ۶۶۲۷ نفر موفق به گذراندن این دوره ها شدند.
آموزش های ارتقاء شغلی به موجب بند ۲-۵ نظام جدید آموزش کارمندان دستگاه های اجرایی به آموزش هایی اطلاق می شود که توانایی های شغلی (دانش، مهارت و نگرش) موردنیاز کارکنان رسمی پیمانی و قرارداد معین را به منظور انجام صحیح وظایف شغلی و ارتقاء طول مسیر شغلی فراهم می نماید. و ارتقاء شغلی، تمدید قرارداد منوط به طی این آموزش هاست.
شامل ۲۶۵ دوره برای ۱۶،۲۲۴ نفر بوده است که ۹۵۹،۸۲۹ نفرساعت آموزش در سال را تشکیل داده است.
دوره های آموزشی عمومی با هدف بالابردن توان عمومی و فرهنگی کارکنان دولت به منظور افزایش توان تخصصی و رشد فضایل اخلاقی فرهنگ پذیری سازمانی و بهینه سازی روابط انسانی طراحی و اجرا می گردند.
شامل ۲۸ دوره برای ۶،۰۲۷ نفر بوده است که ۸۴۸۸۴ نفرساعت آموزش در سال را تشکیل داده است.
دوره های بهبود مدیریت به موجب بخشنامه شماره ۷۸۵۱۰/۱۰۱ مورخ ۳/۵/۸۳ سازمان مدیریت و برنامه ریزی اجرا می گردید که در سال ۹۶ با ابلاغ بخشنامه شماره ۱۳۳۵۲۶۸ مورخ ۲۲/۵/۹۶ سازمان اداری واستخدامی برگزاری این دوره ها در سازمانهای دولتی ممنوع گردید و صرفا مراکز آموزش مدیریت دولتی مسقر در استانداریها مجوز برگزاری دوره های مدیریتی را دارند لذا با توجه به اینکه مجوز اجراء برخی دوره ها از سوی سازمان اداری و استخدامی کشور برای سازمان صادر شد و همچنین با شرکت مدیران در سایر دوره های سازمانی سرانه آموزشی مطلوبی حاصل شد.
آموزش مدیران در دوره های حضوری ۱۱۳،۴۲۲ نفرساعت و در دوره های غیر حضوری ۱۵،۸۷۲ نفرساعت بوده است که در مجموع ۱۲۹،۲۹۴ نفر ساعت دوره های مدیریتی اجراء شده و سرانه ۷۱ ساعت ماحصل آن است.
در راستای آموزش و توانمندسازی مدیران و کارکنان و به منظور توجه به “اصل شمولیت فراگیران” در آموزش و دسترسی آنان به فرصتهای برابر آموزشی، گسترش پوشش جمعیت یادگیرنده، صرفه جویی در هزینه ها و عدم ترک محل خدمتی کارکنان؛ سازمان در کنار آموزشهای حضوری از سال ۱۳۹۴ نسبت به برگزاری آموزش از راه دور همت ویژه ای داشته است.
همزمان با راه اندازی سامانه الکترونیکی آموزش کارکنان به برگزاری آزمون الکترونیکی دوره ها در سطح کشور اقدام شد که با بارگذاری متون آموزشی در محیط سامانه و سپس برگزاری آزمون با استقبال و مشارکت خوب کارمندان سازمان در سطح کشور مواجه گردیده و بازخورد مثبتی بدنبال داشته است بطوری که در طول سال ۱۳۹۷ در مجموع ۱۰ دوره آموزشی برای مدیران و کارکنان از طریق این سامانه برگزار گردیده است (البته برای هر عنوان دوره آموزشی دو مرحله آزمون برگزار شده است). در ۲۰ دوره آزمون، تعداد ۱۲،۴۱۵ نفر در آزمون ها شرکت و ۹۵۰۸ نفر قبول شدند که درصد قبولی ۷۷ درصد بوده و ۱۲۷۴۳۶ نفرساعت آموزش در سال را تشکیل داده است که از این میزان ۱۱۱،۶۲۰ نفر ساعت اموزش کارکنان و۱۵،۸۷۲نفر ساعت آموزش مدیران بوده است.
این عملکرد در ذیل کمیته سرمایه انسانی سازمان در قالب دبیرخانه ای با عضویت اساتید برجسته دانشگاهها و مدیران ارشد سازمانی به منظور ارزیابی علمی کارکنانی که واجد شرایط و متقاضی احراز پستهای مدیریتی و سرپرستی سازمان در سطوح پایه ( روسای مراکز اقدامات تامینی و تربیتی ، روسای ادارات و گروههای ادارات کل ستادی و استانی ) و میانی ( معاونین مدیران کل ستادی و استانی ) هستند در قالب مصاحبه علمی از موضوعات و مباحث عمومی مدیریتی (مدیریت عمومی ، امور اداری و منابع انسانی ، امور مالی ، تحول اداری ، امور آموزشی و پژوهشی ) و تخصصی شغلی ( آیین نامه های اجرایی مراکز تامینی ، اشتغال و حرفه آموزی ، فرهنگی و تربیتی ، بهداشت و درمان ، مددکاری و امور حمایتی، حفاظت و اطلاعات ، امور انتظامی و یگان حفاظت ، ارزیابی عملکرد و بازرسی و …) بر اساس ماهیت و شرایط پستها انجام می گیرد که در صورت کسب حد نصاب امتیاز لازم ، واگذاری پست مدیریتی یا سرپرستی به فرد مورد نظر بلامانع اعلام می گردد.
در سال ۱۳۹۷ دبیرخانه کمیته ارزیابی طی۲۶ جلسه از ۱۰۴ نفر ارزیابی علمی بعمل آورد که ۹۹ نفر به تایید رسیدند. مابقی ۵ نفر به تایید نرسیدند .
این برنامه شامل ۶۰ عنوان دوره می باشد که ۴۵ دوره آن حضوری و ۱۵ دوره غیرحضوری می باشد. از مجموع دوره های حضوری ۹ دوره سراسری، ۲۱ دوره منطقه ای و ۱۵ دوره استانی برگزار خواهد شد.
- دوره های غیرحضوری که ۲۵درصد دوره¬ها را شامل شده است به منظور صرفه جویی در وقت، هزینه و اجتناب از ترک محل خدمت و همچنین بهره گیری از تکنولوژی نوین آموزشی پیش بینی شده است.
- دوره های سراسری حضوری ۲۰ درصد دوره¬های حضوری را به خود اختصاص داده است.
- دوره های منطقه ایی که ۴۷ درصد دوره های حضوری را شامل شده است به فراخور تعداد فراگیران با بهره گیری از ظرفیت فیزیکی و علمی واحد آموزش منطقه ایی برگزار خواهد شد.
- دوره های استانی که ۳۳ درصد دوره¬ها را شامل شده است با هدف رعایت صرفه جویی در هزینه و وقت کارکنان و همچنین بنا بر تقاضای ادارات کل استانی برای برگزاری دوره های آموزشی خود در استان ها با نظارت مستقیم واحدهای آموزش منطقه ای برگزار خواهند شد.
- دوره های عملی با توجه به تجربه موفق آموزش عملی در ۴سال اخیر؛ در برنامه سال آتی این روش به شکل سراسری و منطقه ای برنامه ریزی شده است.
واگذاری اجرای ۳۳درصد دوره های آموزش به ادارات کل استانی که از جهات مختلف مقرون به صرفه است:
-از هزینه های ایاب و ذهاب و حق ماموریت کارکنان به میزان قابل توجهی کاسته است.
-هزینه های پذیرایی و اقامت شبانه روزی در مرکز ارائه دهنده آموزش حذف شده است.
-ترک محل خدمتی که به صورت غیرمستقیم هزینه هایی را به سازمان تحمیل می کند به حداقل می رسد.
-دسترسی پرسنل در سطوح محیطی¬تر به آموزش¬ها، سبب ارتقاء کیفیت خدمات و کاهش هزینه ها خواهد بود.
بر اساس تلاش های چند سال اخیر در دسترسی آموزشی کلیه کارکنان به دوره های آموزشی، با اجرای سرانه بیش از ۷۰ نفرساعت آموزش برای مدیران و کارکنان در سال ۱۳۹۷، و از کل کارکنان تنها ۵٫۸ درصد در هیچ دوره آموزشی شرکت نداشته اند و ۵٫۱ درصد دوره های آموزشی زیر ۴۰ ساعت داشته اند. در بین مدیران هم تنها ۳٫۸ درصد در هیچ دوره آموزشی شرکت نداشته اند و ۱۱٫۲ درصد کمتر از ۶۰ ساعت در سال دوره آموزشی طی نموده اند.
سامانه آموزش کارکنان در حال حاضر امکان دسترسی به جزییات اجرایی را علاوه بر واحدهای آموزشی مناطق برای ادارات کل استانی تحت نظارت واحد منطقه ای فراهم ساخته است. همچنین از طریق این سامانه امکان دسترسی کلیه کارکنان به پرونده آموزشی افراد فراهم شده است. ضمن اینکه برخی اطلاعات مورد نیاز کارکنان در بخش اعلانات وب سایت دفتر آموزش و پژوهش ( www.re-prisons.ir ) نیز در دسترس می باشد.
دوره های عملی با توجه به تجربه موفق آموزش عملی مدیران کانون اصلاح و تربیت سراسر کشور در محل کانون اصلاح و تربیت تهران و روسای زندانهای کشور در محل زندان مرکزی اصفهان که از سال ۱۳۹۳ آغاز شد در سالهای بعد در سطح وسیعتری مورد بهره برداری و استقبال قرار گرفت.
نیاز به تدوین محتوای آموزشی مناسب جزء اولویت های اصلی آموزش می باشد که با طراحی و اجرای آنها می توان ضمن پویاسازی و ارتقاء اثربخشی آموزش ها به اجرای یکنواخت آموزش ها در سطح کشور خوش بین بود. براین اساس “نیازسنجی و تولید محتوای آموزشی برای کارکنان زندان در موضوعات مختلف” که نیازمند اقدام علمی و اساسی است، در اولویت های پژوهشی سال ۱۳۹۶ قرار گرفت و با فراخوان صورت گرفته در موضوعات مورد نظر سازمان پروپوزال هایی واصل شد که طرح هایی در موضوعات “الزامات شغلی مراقبین، دانستنیهای مورد نیاز کادر وظیفه سازمان، موضوع مواد مخدر و نحوه کنترل و پیشگیری از آن در زندان، نحوه ارائه خدمات حمایت اجتماعی از زندانیان و خانواده، ارتقاء سلامت روان کارکنان، آشنایی با حقوق قانونی و اداری، نحوه مدیریت زندگی و تعامل افراد در زندگی دسته جمعی” به محققین و متخصصان مصوب و وارد مراحل اجرایی گردید.
از طرح های مصوب؛ ۷ طرح (استان های البرز، آذربایجان غربی، ستاد سازمان ۲ طرح، کرمانشاه، بوشهر، ایلام) در راستای تولید محتوای آموزشی کارکنان در حال اجرا هستند.
بدیهی است نتایج این تحقیقات در قالب جزوات، کتاب یا مولتی مدیا برای دوره های مختلف آموزشی کارکنان مورد استفاده قرار می گیرد.
برای اولین بار در سال ۱۳۹۶ برنامه ریزی برای اجرای علمی پایش و ارزشیابی آموزش ضمن خدمت کارکنان در قالب ۱۰ طرح منطقه ای با پوشش کل کشور و با همکاری محققان صاحب نام و مراکز تحقیقاتی با بهره برداری از فرصت پژوهشی در سازمان به مرحله اجرا درآمد و اطلاعات ارزشمندی را در ارزیابی آموزش و راهکارهای ارتقاء کیفیت در اختیار گذاشت.