عمومی | دانشگاه علوم پزشکی تهران

چگونه فشار خون را کنترل کنیم

فشارخون چیست
فشار خون نیرویی است که خون را به رگ‌های خونی وارد می‌کند و این فشار ، خون را ازقلب به اعضای بدن از جمله مغز ، کلیه ها ، معده و.... می‌رساند.

فشارخون بالا چیست
ابتلا به فشارخون بالا، زمانی تایید می‌شود که چندین بار فشار خون فرد بالا باشد. در حقیقت در اغلب بزرگسالان وقتی فشارخون سیستول ( شماره بالایی ) ۱۴۰یا بیشتر و فشارخون دیاستول ( شماره پایینی ) ۹۰ یا بیشتر باشد، می‌گوییم که فرد به بیماری فشار خون بالا مبتلا است .
اگر فشارخون بالا درمان نشود به قسمت های مهم بدن شما آسیب می رساند،این آسیب می تواند باعث حمله قلبی ،سکته مغزی و نارسایی کلیه شود .

فشارخون بالا چه علائمی دارد
ممکن است فرد هیچ علامت واضحی از فشا رخون بالا نداشته باشد.
این بیماری می تواند برای سالها بی سر و صدا وجود داشته باشد بدون آن که هیج گونه علائمی را در شخص مبتلا بروز دهد.

درمان فشارخون چیست
فشارخون بالا ریشه کن نمیشود، اما به خوبی قابل کنترل می باشد.

برای جلوگیری ازابتلا به فشار خون و کنترل فشار خون به توصیه های زیر توجه کنید:
- اگر اضافه وزن دارید وزن خود را کم کنید.
- از نوشیدن مشروبات الکلی بپرهیزید.
- اگر سیگاری هستید، ترک کنید یا میزان مصرف آن را کم کنید. سیگار و فشار خون بالا،خطر ابتلای شما به عوارضی مثل حملات قلبی و سکته‌های مغزی را افزایش می‌دهند. بنابراین بازهم به شما توصیه می‌کنیم که اگر سیگاری هستید، در این مورد تجدید نظر کنید.
- لازم است افراد سالم حداقل سالی یک بار، فشار خون خودرا اندازه‌گیری نمایند.
افراد مبتلا به پرفشاری خون نیز، زیر نظر پزشک معالج خود بطور منظم، فشار خون خود را اندازه‌گیری نمایند.
با فراگرفتن روش اندازه گیری فشار خون، می‌توان از تغییرات آن به موقع باخبر شد وبه پزشک مراجعه نمود.
- از استرس  بپرهیزید، زیرا یکی از عوامل بالا بردن فشار خون که بسیار سریع هم عمل می‌ کند، استرس و عصبانیت است.
- هر روز زمانی را برای استراحت در نظر بگیرید و به خاطرداشته باشید  حتی اگر عادت به خوابیدن در میانه ی روز ندارید، برای دقایقی چشم‌ها را روی هم گذاشته و به استراحت بپردازید.
- ورزش‌هایی مثل: پیاده ‌روی، شنا، دوچرخه سواری ورزش‌های مناسبی برای پایین آوردن فشار خون به شمار می ‌آیند. بنابراین حداقل ۳ بار در هفته و هر بار حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید.

توصیه های غذایی جهت پیشگیری و درمان پر فشاری خون
- همه ی سبزی جات و میوه ها بسیار ارزشمند می باشند ولی در میان میوه ها، سیب ، پرتقال ، گریپ فروت،  آلو،  انگور  موز، انجیر، هلو، زرد آلو  و در بین انواع سبزی جات، مصرف سبزیجات دارای برگ سبز ،کرفس، هویج ، گوجه فرنگی، سیر ،کدوسبزو قارچ درکاهش فشار خون بالابسیار موثر می باشد .
- مصرف فرآورده‌های لبنی کم چرب، مثل شیر و ماست را افزایش دهید.
- مصرف نان‌ها و مواد کربوهیدراتی تهیه شده از آردهای سفید و بدون سبوس (تصفیه شده) را به حداقل برسانید و از نان‌های سبوس‌دار  به خصوص حاوی سبوس جودوسرمثل نان سنگگ استفاده کنید.
- مصرف قند و شکر و سایر فرآورده‌های تهیه شده از آنها مثل نوشابه‌ها، مربا، ژله، شکلات، کیک‌و شیرینی‌را محدود یا حذف کنید.
- از مصرف مواد حاوی افزودنی‌ها و غذاهایی که حاوی مقدار زیادی نمک و ادویه‌هستند، مثل انواع سوسیس و کالباس، غذاهای کنسروی، شور، ترشی‌و چاشنی‌های کارخانه ‌ای جداً خودداری کنید.
- چای، قهوه  و شکلات را بسیار محدود کنید و تا ۱ ساعت پس از صرف غذا چای  ننوشید .
- از مصرف نمک و غذاهای پُر ادویه بپرهیزید.
- به جای نمک می ‌توانید از سبزیجات تازه یا خشک، ادویه‌‌جات مفید (زردچوبه،دارچین و...)، پودر سیر، پیاز و آب لیموی تازه استفاده کنید.
- مصرف گوشت قرمز و گوشت مرغ را کاهش دهید وبه جای آنها ماهی به صورت کباب شده، یا بخارپزاستفاده کنید.
- مصرف سیر و پیاز را  درتهیه مواد خوراکی و یا به صورت خام، مثلاً نصف پیاز در روز و یک حبه سیررنده شده درهروعده  غذایی افزایش دهید.
- موادی مثل کره، خامه، مارگارین، دنبه، سس‌ها و روغن‌های جامد را از برنامه ی غذایی حذف کرده و به جای آنها از روغن زیتون ،روغن‌های گیاهی مایع و روغن‌ ماهی استفاده کنید.
- مغز‌ها  و دانه‌های گیاهی مثل گردو حاوی مواد مغذی  بی ‌شماری هستند،می ‌توانید از آنها در رژیم غذایی روزانه بهره ببرید.

تنظیم سارا نعیمی
منبع: معاونت درمان،مدیریت امور پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی تهران