قلب یکی از اعضای اصلی بدن و بصورت پمپ عضلانی است که کار آن انتقال خون سرخرگی با مقادیر فراوان اکسیژن و مواد غذایی از طریق سرخرگ های بزرگ به سراسر بدن است.

با هر ضربان قلب، خون پمپ می شود به دیواره عروق فشار وارد می کند. هنگامی که قلب و عروق سالم باشند، عروق قابلیت انقباض و انبساط کافی دارند و حاصل این انقباض (فشارخون سیستول) و انبساط (فشار خون دیاستول) ایجاد فشار خون می کند.

هنگامی که عروق دچار انسداد باشند و یا انعطاف پذیری آنها کم باشد، پمپ خون توسط قلب دشوارتر بوده و فشار در عروق افزایش می یابد که به آن فشار خون بالا گفته می شود.

معمولا فشار خون بالا هیچگونه علامتی ندارد، به همین دلیل فشارخون بالا را قاتل خاموش می نامند؛ زیرا افرادی که فشار خون بالا دارند در معرض خطر بیشتری برای حمله قلبی و سکته مغزی قرار دارند.

اولین و اساسی ترین قدم در کنترل فشار خون؛ تشخیص به موقع آن می باشد. فشار خون سیستول ۱۴۰میلی متر جیوه یا بیشتر و یا فشارخون دیاستول ۹۰میلی متر جیوه یا بیشتر را فشار خون بالا می نامند.

برای تشخیص فشار خون بالا لازم است بیمار حداقل ۲بار پشت سر هم به درمانگاهی که فشار خون او اولین بار اندازه گیری شده مراجعه کند تا فشارخونش در بهترین شرایط اندازه گیری شود.

در هر زمان می توان فشار خون را اندازه گیری کرد. معمولا بهتر است فشار خون پس از حداقل ۵دقیقه استراحت و در وضعیت نشسته و آرام اندازه گیری شود.
اگر چه در بیشتر موارد دلیل فشار خون بالا نامشخص است؛ اما دلایل شناخته شده ای هم دارد که برخی از دلایل قابل کنترل و برخی دیگر غیر قابل کنترل هستند.

سن، جنسیت و سابقه فشار خون در خانواده از دلایل غیر قابل کنترل هستند.

کم تحرکی،رژیم غذایی حاوی نمک یا چربی اشباع زیاد،عدم مصرف کافی سبزی و میوه،چاقی و اضافه وزن،استعمال دخانیات و  استرس از دلایل قابل کنترل فشار خون بالا هستند.

توصیه های مفید به افراد دارای فشار خون بالا :

تغییر شیوه زندگی شامل تجویز رژیم غذایی مناسب

افزایش فعالیت بدنی

تا حد امکان از مصرف غذاهای سرخ شده پرهیز نموده و بجای آن از غذاهای آب پز یا کبابی استفاده شود.

سبزی و میوه را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید.

دریافت گوشت قرمز را محدود کنید و بجای آن گوشت سفید مانند مرغ یا ماهی استفاده کنید.

لبنیات کم چرب را انتخاب کنید.

دریافت نوشیدنی های حاوی شکر را محدود کنید و بجای آن آب بنوشید.

برای میان وعده از مغز دانه ها و آجیل خام استفاده کنید.

از استعمال دخانیات پرهیز کنید.
و بسته به تشخیص پزشک استفاده از دارو
منابع غذایی که مصرف آنها برای کنترل فشارخون توصیه می شود:
سیر،پیاز،اسفناج،قارچ،حبوبات،گوجه فرنگی،کلم سبز و بروکلی،بامیه،خیار،کاهو،لوبیا سبز، میوه جات،شیرکم چرب،ماهی تن.

منابع غذایی که مصرف آنها باید محدود شود:
غذاهای سرخ شده ،سس ها،رب ها،غذاهای کنسروی،سوسیس وکالباس،پنیرهای شور،زیتون شور،چیپس وپفک.

دانیال فرهیخته، کارشناس بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جهرم