نخستین مدل ملی تراز سبز ایران که به همت دو عضو هیات علمی دانشگاه شیراز، دکتر کاوه فتاحی و دکترمریم اختیاری طراحی شده است، دردانشگاه شیراز رونمایی شد.
این مدل ملی به منظور رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه ها از نظر تلاش برای کاهش اثرات مخرب زیست محیطی، و سنجش جایگاه مدیریت سبز، در سطح موسسات آموزشی عالی کشور زیر نظر کارگروه مدیریت سبز اداره ی کل نظارت بر طرح های عمرانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور طراحی شده است.
در این آیین، نخست دکتر کاوه فتاحی، عضو هیات علمی دانشکده ی هنر و معماری دانشگاه شیراز و مجری این طرح، گفت: رویکرد مدیریت سبز، نگاه به آینده ی بشریت و جامعه نسبت به محیط زیست در کشور، به ویژه دانشگاه هاست.
وی با بیان این مقدمه که دانشگاه ها در قبال فضای سبز دو نوع رسالت دارند، توضیح داد: هر دانشگاهی یک رسالت درونی دارد و آن مسئولیت نگهداری فضای سبز درون دانشگاهی است که در اختیار دارد و دوم، مسئولیت بیرونی دانشگاه ها در قبال محیط زیست خارج از فضای دانشگاه است که مهم است دانشگاه ها، نسبت به محیط بیرونی و اجتماع حساس باشند و برنامه ی مدیریت سبز در کشور از دانشگاه ها آغاز شود.
این استاد دانشگاه شیراز گزارشی از تاریخچه و روند طراحی این مدل ارائه کرد و گفت: با توجه به مسائل زیست محیطی موجود در کشور، از سال ۱۳۹۵ در وزارت علوم، شورای راهبری مدیریت سبز دانشگاه ها تشکیل شد. در شورای فضای سبز دانشگاه ها، موضوع تشکیل مدلی جهانی برای ارزیابی عملکرد دانشگاه ها در حوزه ی فضای سبز مطرح شد و تصمیم گرفته شد که مدلی بومی برای گسترش فضای سبز دانشگاهی و نیز اقدام در راستای حفظ محیط زیست و دستیابی به انرژی های پاک طراحی شود.
دکتر فتاحی افزود: پس از فراخوان وزارت علوم و شرکت دانشگاه شیراز در این طرح پژوهشی، مدل ارائه شده ی دانشگاه شیراز از میان دانشگاه های داوطلب در این زمینه، مورد تایید وزارت علوم قرار گرفت و در اسفندماه ۱۳۹۵ این طرح به قراردادی پژوهشی تبدیل شد که براساس آن، کارگروه تراز سبز در دانشگاه شیراز شکل گرفت.
وی اضافه کرد: مدل تلفیقی-تطبیقی رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه های سبز که با عنوان مدل '' تراز'' شناخته می شود، توسط کارگروه تدوین مدل ارزیابی دانشگاه شیراز و با نظارت مدیریت طرح های عمرانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تدوین شده است.
مجری طرح تراز ملی سبز، تشریح کرد: در این کارگروه، تعدادی از استادان، دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی و دانشجویان دکتری رشته های مختلف ازجمله آب، پسماند، محیط زیست، انرژی ، ترافیک و... به عنوان مجموعه ی مشاورین عضویت داشتند که درنهایت به طراحی مدل ملی تراز سبز ایران انجامید و به صورت پایلوت در ۵ دانشگاه کشور به اجرا درآمد.
دکتر فتاحی بیان کرد: آیین رونمایی از این سامانه که در اسفندماه ۱۳۹۷ طراحی شده،در اوایل اردیبهشت ماه سال جاری در همایش بین المللی دانشگاه سبز در اصفهان برگزار شد و سپس این سامانه در سایت وزارت علوم قرارگرفت و برمبنای آن همه ی دانشگاه های کشور ملزم شده اند، تا ۳۰ اردیبهشت ماه آن را به صورت خوداظهاری تکمیل کنند و وضعیت محیط زیستی دانشگاه خود را شرح دهند تا بدین ترتیب دانشگاه ها دراین خصوص با یکدیگر مقایسه شوند.
وی، با تاکید بر اینکه این ارزیابی بر رتبه بندی دانشگاه ها و پژوهشکده های کشور تاثیرگذار است، ادامه داد: بخشی از اعتبارات دانشگاه ها براساس این رتبه بندی به دانشگاه ها تعلق می گیرد که این اعتبار پارسال ۳۶ میلیارد تومان بود که ۲۸ میلیارد تومان آن برای دانشگاه ها تخصیص یافت، اما امسال مبلغی حدود ۸۴ میلیارد تومان تخمین زده شده است.
خانم دکتر مریم اختیاری، دیگرمجری طرح تراز ملی سبز هم در این نشست اظهار داشت: مدل ارزیابی موسسات آموزشی کشور با رویکرد مدیریت سبز، مدل تراز سبز نامیده می شود. این مدل با هدف کاهش اثرات مخرب در محیط زیست و ارتقای جایگاه دانشگاه ها، در گسترش دید جامعه نسبت به جنبه های مختلف مدیریت سبز شکل گرفته است و بخش های اصلی این مدل ملی در سه بخش مدیریت علوم سبز ، مدیریت محیط زیستی سبز و مدیریت فرهنگی اجتماعی سبز طراحی شده است.
این استاد دانشگاه افزود: دانشگاه سبز نیز رویکردی است که در ذیل مفهوم توسعه ی پایدار مطرح شده و بیانگر مسئولیت خطیر آموزش عالی در این زمینه است. هدف اولیه ی توسعه ی دانشگاه سبز، کاهش اثرات مخرب محیط زیستی ناشی از مصرف زیاد برق، گاز، آب و دیگر منابع است و پسماند ناشی از این حجم فعالیت به مصرف نیز، شایان توجه است که در صورت مدیریت نکردن اصولی باعث آلودگی می شود.
عضو هیئت علمی دانشکده ی هنر و معماری دانشگاه شیراز اضافه کرد: دانشگاه شیراز دو سال متوالی به عنوان دانشگاه سبز کشور شناخته شده، که طی تفاهمی با وزارت آموزش و پرورش، در حال تهیه ی دستور العمل برای مدارس سبز کشور است.
خانم دکتر اختیاری درخصوص معیارهای درنظرگرفته شده ی این مدل ملی گفت: در مدل ملی تراز سبز معیار های مختلفی ازجمله مصرف آب، انرژی، برق، پسماند، آلودگی های زیست محیطی، آموزش سبز و پژوهش سبز در نظر گرفته شده است.
وی درخصوص شیوه ی عملکرد این مدل گفت: این سامانه داده های دانشگاه ها را درخصوص مساحت زمین های آن ها، فضای سبز، مدیریت سبز و استفاده از انرژی های پاک دریافت می کند و امکان سنجش دانشگاه ها را با خود آن ها و با دیگر دانشگاه ها فراهم می آورد.
مجری مدل ملی سبز تاکید کرد: حفظ گونه های گیاهی و جانوری، مساحت زمین های زیرکشت، فعالیت های فرهنگی درزمینه ی محیط زیست، ایجاد ارتباط بین حوزه ی صنعت و دانشگاه در راستای تشویق به استفاده از انرژی های پاک و مسائل اینچنینی در مدل یادشده گنجانده شده است.
وی به تربیت سنجش گرانِ سبز نیز اشاره کرد و گفت: با برگزاری جلسات متعدد، به افرادی با عنوان سنجش گرِ سبز، آموزش های لازم برای ثبت اطلاعات مربوط به دانشگاه خود در سامانه داده شده است.
استاد دانشگاه هنر و معماری افزود: با ثبت اطلاعات دانشگاه های کشور، سامانه به صورت خودکار، براساس امتیازات کمی و کیفی، دانشگاه ها را ارزیابی و رتبه بندی می کند و براساس رتبه بندی انجام شده به هر دانشگاه، اعتباری اختصاص داده می شود.
در ادامه، دکتر محمدرضا برزگر، رئیس دانشکده ی هنر و معماری دانشگاه شیراز نیز، ضمن تبریک و تشکر به طراحان این مدل ملی، مدل تراز سبز را، افتخاری بزرگ برای دانشگاه شیراز توصیف کرد و گفت: این طرح، موفق شده در وزارت علوم به مدل ملی تبدیل شود و براساس این مدل، به موضوع محیط زیست و فضای سبز دانشگاه ها، ایجاد شرایط بهتر ماندگاری دانشگاه های کشور و همچنین زندگی بهتر توجه شده است، تا درآینده پاسخ خوب و نتایج مثبتی به نظام فضای سبز کشور ایجاد شود.
دکتر سهند لطفی، معاون پژوهشی دانشکده ی هنر و معماری دانشگاه شیراز نیز، در این آیین با بیان این مقدمه که ارزشمندی این طرح در دو شاخه قابل ارزیابی است، توضیح داد: این طرح از یک سو به عنوان یک پژوهش و رقابت دانشگاهی در زمینه ی به کرسی نشاندن اصل توسعه ی پایدار در نظام برنامه ریزی ایران است و ابلاغ این مدل ثابت کرد، توسعه در ایران باید اندیشمندانه باشد و باتوجه به ابعاد گوناگون صورت گیرد و این نویدبخش یک فعالیت مستمر علمی است.
وی ادامه داد: از دیگر سو این طرح به عنوان یک برنامه ی ملی ارزشمند است و تعهد دانشگاه را به توسعه ی خود در قالب یک برنامه ریزی دقیق تر و ایجادکردن فهرستی برای رسیدن به یک برنامه مشخص موجب می شود.
دکتر محمدحسین ستایش، معاون توسعه ی سرمایه های سازمانی دانشگاه شیراز نیز، به عنوان آخرین سخنران در این نشست به ظرفیت مناسب دانشگاه شیراز برای اجرای این طرح اشاره کرد و گفت: دانشگاه شیراز با داشتن یک قطعه ۳۰۰ هکتاری در بام شیراز، پتانسیل خوبی از نظر موقعیت مکانی، برای اجرای این طرح دارد و از این نظر نقش ملی خود را در زمینه ی ایجاد فضای آرامش بخش برای دانشجویان، نشان داده و به عنوان دانشگاه برتر کشوری شناخته شده است.
وی به راه اندازی ۲ نیروگاه خورشیدی، تجدیدپذیر و پاک در قالب اهداف برنامه های استراتژیک کشور و تبدیل علم به فناوری و تجاری سازی بااعتباری افزون بر ۲۰میلیون یورو توسط یک شرکت خارجی به عنوان یکی از فعالیت های اخیر دانشگاه شیراز اشاره کرد و افزود: نصب سر در طراحی شده ی جدید دانشگاه شیراز در میدان ارم، طرح توسعه ی مهمان سرای دانشگاه، احداث هتل، جابه جایی موزه ی تاریخ طبیعی دانشگاه از بولوار مدرس به چهارراه ادبیات، تبدیل ورودی اصلی دانشگاه به پیاده راه در آینده ی نزدیک، از دیگر برنامه های در دست اجرای این دانشگاه است.
وی تصریح کرد: امروزه همه به این نتیجه رسیده ایم که از پول نفت کاری ساخته نیست و باید منابع مالی را متنوع و پایدار کرده و برای دستیابی به درآمد پایدار تلاش کنیم.
در ادامه این نشست ، خبرنگاران سوالات خود را مطرح کردند و مسئولان دانشگاه شیراز به آنها پاسخ دادند.
امضای لوح '' تراز سبز'' پایان بخش مراسم بود.